Roman Artymowski

Roman Artymowski

Data i miejsce urodzenia	11 sierpnia 1919 Lwów
Data i miejsce śmierci	3 lutego 1993 Łowicz
Narodowość	polska
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika
Odznaczenia

Roman Artymowski (ur. 11 sierpnia 1919 we Lwowie, zm. 3 lutego 1993 w Łowiczu) – polski malarz, grafik i pedagog; przedstawiciel informelu, zmodernizowanego polskim koloryzmem^[1]. Mąż Zofii Artymowskiej.

Życiorys

Roman Artymowski urodził się 11 sierpnia w 1919 we Lwowie jako syn Włodzimierza i Celestyny z Prydów. W 1939 zdał maturę w nowosądeckim liceum. Następnie w latach 1939–1945 podczas II Wojny Światowej walczył w oddziałach ZWZ, a potem w Armii Krajowej na terenie województwa krakowskiego i kieleckiego. Od lipca 1944 był zwiadowcą samodzielnego batalionu partyzantów „Skała”. W tym okresie Artymowski interesował się poezją. Jako członek krakowskiej grupy poetyckiej „Inaczej” publikował swe wiersze w wydawanej przez nią jednodniówce^[2]. W latach 1942–1944 współpracował z krakowskim teatrem Tadeusza Kantora^[1].

W 1945 przystąpił do egzaminów wstępnych na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie i został do niej przyjęty. Jego nauczycielami byli Eugeniusz Eibisch (malarstwo)^[1], Andrzej Jurkiewicz, Konrad Srzednicki (grafika) i Czesław Rzepiński (rysunek). W 1947 r. rozpoczął współpracę z „Przeglądem Artystycznym” jako autor recenzji z wystaw. Wraz z innymi studentami ASP w Krakowie i Warszawie na zaproszenie Międzynarodowego Związku Studentów odwiedził Holandię. Podczas studiów był członkiem, zorganizowanej wokół Andrzeja Wróblewskiego, Grupy Samokształceniowej Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej. W dniach 23–25 października 1949 po raz pierwszy wystawił swe prace, miało to miejsce podczas Międzyszkolnego Popisu Państwowych Wyższych Szkół Artystycznych w Poznaniu. Artymowski zakończył studia dyplomem w pracowni prof. E. Eibischa. Zawarł związek małżeński z dziennikarką Zofią Karaś. W latach 1950–1952 pracował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie jako starszy asystent prof. E. Eibischa na Wydziale Malarstwa. Po reorganizacji „Przeglądu Artystycznego” i objęciu funkcji redaktora naczelnego przez Mieczysława Porębskiego w roku 1952, Artymowski został redaktorem technicznym pisma. Ożenił się powtórnie; jego żoną została Zofia z Bochenków. Na świat przyszedł syn Jan Daniel.

W latach 1952–1959 pracował jako redaktor graficzny czasopisma „Świat”. Następnie w latach 1953–1956 wraz z innymi artystami starszego i młodego pokolenia, Artymowski wziął udział w wykonaniu polichromii odbudowanych kamienic Rynku Starego i Nowego Miasta w Warszawie^[1]. Jego dziełem są polichromie kamienic Rynku Starego oraz kamienicy przy ul. Kościelnej 7/9, sgraffito domu przy ul. Nowomiejskiej 4/6/8 i mozaika budynku przy ul. Mostowej. Za wkład w realizację polichromii Rynku Starego Miasta, Artymowski wraz z innymi twórcami otrzymał w 1953 Nagrodę Państwową II Stopnia. W 1955 odbył podróż do Danii. W 1957, po objęciu stanowiska redaktora naczelnego „Przeglądu Artystycznego” przez Aleksandra Wojciechowskiego, Artymowski wszedł w skład Zespołu Redakcyjnego zreformowanego pisma. Współpraca ta trwała aż do rozwiązania „Przeglądu Artystycznego” w r. 1960. Wiosną 1957 Artymowski odbył podróż do Jugosławii, w związku z organizowaną tam wystawą współczesnego malarstwa polskiego. W roku 1958 Roman Artymowski odbył kolejne podróże; odwiedził kraje arabskie oraz Włochy.

„Natomiast uważam, że najbardziej istotne momenty mego życia odnajduję w licznych podróżach i wędrówkach, kiedy to zmieniające się pejzaże – ziemia i niebo, o różnych kolorytach, wyrafinowanej fakturze, o zmiennym, a tak różnorodnym nastroju i wszechobecnym świetle, wpisywały się we mnie; zapadały na całe lata, jako świadkowie moich następnych przygód malarskich.”

Od 1958 przez rok współpracował jako recenzent z czasopismem „Polish Perspective”. 28 lutego 1959 w galerii Krzywe Koło otwarto pierwszą wystawę indywidualną Artymowskiego. Twórca zaprezentował prace, które powstały pod wpływem podróży do Włoch. Obrazy zyskały przychylność krytyków, wśród nich prof. Jana Białostockiego, który docenił w nich „poetycką wymowę wyobraźni”. W czerwcu artysta po raz pierwszy wyjechał do Bagdadu. Jego zadaniem była organizacja wystawy polskiej sztuki współczesnej. W latach 1959–1960 przebywał w Iraku, wykładając grafikę artystyczną i poligrafię w Instytucie Sztuk Pięknych i w Tahreer College w Bagdadzie. Prace jego studentów pokazano na Festiwalu Artystycznym w Bagdadzie. W tym czasie Artymowski zwrócił szczególną uwagę na malarstwo akwarelowe, które potem miało się stać jego ulubionym medium. Między 1960-1969 był kierownikiem artystycznym pisma „The Polish Review”. W roku 1961 odbyła się druga wystawa indywidualna Artymowskiego, tym razem w Galerii Sztuki ZPAP (MDM) w Warszawie, na której pokazał akwarele z lat 1958–1961. W latach 1962–1967 pracuje na stanowisku kierownika Katedry Grafiki Warsztatowej w nowo powstałej Akademii Sztuk Pięknych w Bagdadzie^[1]. W roku 1963 jego praca pedagogiczna została uhonorowana medalem Irackiego Związku Nauczycieli. W czasie pobytu w Iraku Artymowski był członkiem Iraqi Artists Association. W 1964 Odbył podróż do Hiszpanii i Francji. W 1968 w Galerii Współczesnej pokazano Miraże – przygotowaną przez Artymowskiego serię preparowanych przezroczy wraz z towarzyszącą im muzyką. Początek współpracy z Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych w Łodzi przypadł na lata 1969–1971^[1]. Prowadził wówczas Pracownię Malarstwa i Rysunku na Wydziale Tkaniny.

1970 Artymowski wrócił do realizacji monumentalnych, wykonując mozaikę w Domu Przedpogrzebowym na Cmentarzu Komunalnym w Warszawie. W 1971 r. Artymowski otrzymał Nagroda II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za szczególne osiągnięcia dydaktyczne. W latach 1971–1974 był rektorem łódzkiej PWSSP. W latach 1972–1975 był docentem i kierownikiem, założonej przez siebie Katedry Grafiki Warsztatowej na Wydziale Grafiki PWSSP w Łodzi. Prowadził też tamtejszą pracownię Technik Litograficznych. Dla studentów tej uczelni przygotował skrypt pt. Wprowadzenie w zagadnienie technologii malarskiej. W roku 1973 otrzymuje Nagrodę I Stopnia Ministra Kultury i Sztuki za osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne. Rozpoczyna remont pałacu gen. Stanisława Klickiego w Łowiczu, który stał się jego domem i pracownią. Otrzymuje Wielki Medal Triennale Rysunku we Wrocławiu w 1974 r. W latach 1975–1976 pracował na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie. Artymowski był kierownikiem Zakładu Technik i Technologii Malarskiej. Prowadził seminarium dyplomowe na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Damaszku w roku 1976. Pomiędzy 1976-1979 przebywał w Iraku; był profesorem Studium Podyplomowego Akademii Sztuk Pięknych Uniwersytetu Bagdadzkiego. W 1978 r. organizował Pracownię Grafiki Warsztatowej i prowadził seminarium dla L’Association Culturelle AL Mouhit w Asilah (Maroko).

Po powrocie do Polski w roku 1979, Artymowski prowadził Pracownię Technologii Malarskiej na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie do roku 1982. W 1980 r. odbył podróż do USA. W roku 1982 otrzymał profesurę nadzwyczajną na warszawskiej ASP. W latach 1983–1984 Artymowski sprawował funkcję rektora na ASP w Warszawie^[1][3]. W roku 1984 Artymowski otrzymał II nagroda na I Ogólnopolskim Triennale Akwareli w Lublinie. 1988-1993 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego na ASP w Warszawie. Wraz z żoną Zofią Artymowski założył w 1992 r. fundację „Promocja Polskiej Sztuki Wizualnej” z siedzibą w Łowiczu. 3 lutego 1993 roku Roman Artymowski zmarł w Łowiczu. Pochowany na Wojskowych Powązkach w Warszawie (kwatera A3 tuje-1-22)^[4].

Twórczość artystyczna

Zabytkowa kamienica przy ul. Mostowej 2, Warszawa, fragment ozdobnego mozajkowego szlaku

Przez swoje długie, bo liczące ok. 50 lat życie twórcze Roman Artymowski poznał i wykorzystał do swojej twórczości wiele technik artystycznych. W malarstwie sztalugowym był to więc olej, enkaustyka i akryl, w malarstwie monumentalnym – mozaika, wiele technik graficznych (drzeworyt, linoryt, akwaforta, akwatinta, litografia i serigrafia). Próbowaniu licznych technik towarzyszyła ciekawość zamiłowanego technologa – jakie zastosowanie ma dana technika, jakie było jej zastosowanie w historii sztuki, jakich używano receptur. Przede wszystkim jednak był mistrzem akwareli, wykonywanej na cienkim, ryżowym papierze z połączeniem collage’u. Akwarela towarzyszyła Romanowi Artymowskiemu od wczesnych, przedstawiających jeszcze prac tuż po studiach aż do ostatnich lat jego twórczości. Tutaj osiągnął ogromną sprawność i doświadczenie, pozwalające mu na osiąganie bardzo różnorodnych efektów, w zależności od przyjętego w danym okresie stylu^[1].

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal 40-lecia Polski Ludowej^[5]
• Odznaka Nagrody Państwowej
• odznaczenia wojenne
• nagroda Ministra Kultury i Sztuki

Przypisy

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 34–35
• Józef Grabski (red.), W kręgu słońca/In the circle of the sun, IRSA Fine Art, Kraków-Warszawa 2003, ISBN 83-915130-9-2.
• Józef Grabski (red.), Słońce nad pustynią. Motywy arabskie w twórczości Romana Artymowskiego/The Sun Over the Desert. Arabic Motives in the Work of Roman Artymowski (1919-1993), IRSA Fine Art, Kraków-Warszawa 2004, ISBN 83-918454-8-6.
• RomanR. Artymowski RomanR., Roman Artymowski – prace wybrane, ZofiaZ. Artymowska (oprac.), ElżbietaE. Żuk (red.), BarbaraB. Ciężkiewicz (tłum.), Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1998, ISBN 83-7100-020-0, OCLC 830999044 .

Linki zewnętrzne

• Malarstwo Artymowskich. malarstwoartymowskich.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-06)].
• grafiki Romana Artymowskiego w Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej. napiorkowska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-27)].
• malarstwo Romana Artymowskiego w Muzeum Sztuki w Łodzi. msl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-20)].