Roman Bratny

Roman Bratny

Imię i nazwisko	Roman Mularczyk
Data i miejsce urodzenia	5 sierpnia 1921 Kraków
Data i miejsce śmierci	6 listopada 2017 Radzie
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Ważne dzieła
Kolumbowie. Rocznik 20
Odznaczenia

Roman Jerzy Bratny, pierwotnie Roman Jerzy Mularczyk (ur. 5 sierpnia 1921 w Krakowie, zm. 6 listopada 2017 w Radziach) – polski prozaik, poeta, publicysta i scenarzysta filmowy.

Życiorys

Roman Bratny (Mularczyk) w 1932 roku

W 1942 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty Armii Krajowej, następnie związał się z OWZPN „Miecz i Pług” (Organizacja Wojskowa – Zbrojne Pogotowie Narodu)^[1]. Pierwszy tomik swojej poezji pt. „Pogarda” ogłosił pod pseudonimem „Roman Bratny” w 1944 r. W latach 1943–1944 współpracował z pismem „Kuźnia”, a od 1944 r. był jednym z założycieli i redaktorem pisma literackiego „Dźwigary”^[1]. Walczył w powstaniu warszawskim w Śródmieściu Południowym – I Obwód „Radwan” (Śródmieście) – 3. Rejon „Ratusz – Wojskowa Służba Ochrony Powstania – VI zgrupowanie WSOP – batalion „Bełt” – 2. kompania^[1]. Przebywał w obozach jenieckich i po wyzwoleniu z niewoli przez pewien czas służył w Polskich Siłach Zbrojnych na terenie Francji^[1].

Po wojnie studiował w Akademii Nauk Politycznych w Warszawie i był redaktorem Pokolenia (1946–1947). W 1949 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[2]. Był członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika Nowa Kultura (1950–1951), zastępcą redaktora tygodnika Kultura (1963–1971), a od 1975 kierownikiem literackim Teatru Powszechnego w Warszawie. Otrzymał nagrodę państwową II stopnia. W roku jubileuszu 45-lecia LWP 12 października 1988 roku otrzymał Nagrodę I stopnia Ministra Obrony Narodowej w dziedzinie literatury.

20 sierpnia 1980 roku podpisał apel 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[3].

W swoich powieściach obrazował walkę i powojenne losy swojego pokolenia. Od jego powieści Kolumbowie. Rocznik 20 pochodzi nazwa generacji literatów urodzonych około 1920 roku. W powieści tej zawarł informację, że był jednym z pierwszych pisarzy, który poznał prawdę o zbrodni w Katyniu (informacje otrzymał jeszcze w czasach konspiracyjnych od Ferdynanda Goetla)^[4]. W 1983 wydano w dużym nakładzie powieść Rok w trumnie. Zdaniem Piotra Müldner-Nieckowskiego książka cynicznie i wymiotnie gloryfikuje stan wojenny 1981-1982^[5]. Roman Bratny w roku 1992 stwierdził, że dzieło to jest do przyjęcia, a walkę władzy z Solidarnością określił mianem sporu szaleńców z kretynami^[4].

Grób Romana Bratnego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Pochowany w Panteonie Żołnierzy Walczących (kwatera D 18 KOL LEWE B - 8 - 6) na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie^[6].

Stefan Kisielewski stwierdził, że był on jedynym pisarzem polskim, którego można uznać za konsekwentnego kronikarza współczesności, który niczego nie przegapił, na wszystko się ważył, był świadkiem - stronniczym, ale innych nie ma^[4].

Życie prywatne

Syn oficera WP, brat Andrzeja Mularczyka. Mąż plastyczki, Alicji Wahl, z którą miał córkę, Julię^[7]. Jego wnuczką jest plastyczka Natalia Luniak^[8].

Nawiązania w kulturze

W utworze Elektrycznych Gitar Nie pij, Piotrek z płyty A ty co Bratny jest wzorcem macho. W istocie, w twórczości Romana Bratnego przewijają się liczne wątki „męskich przygód”, a w szczególności myślistwa. Dlatego też w okresie swojej popularności Bratny był traktowany jako swego rodzaju „polski Hemingway”.

Twórczość

Scenariusze dla filmu, telewizji i radia

• 1954 Trudna miłość (adaptacja opowiadania „Siódmy krzyżyk młodości”, scenariusz powstał wspólnie z reżyserem Stanisławem Różewiczem)
• 1960 Powrót (scenariusz, adaptacja powieści „Szczęśliwi torturowani”)
• 1963 Śniegi płyną (widowisko telewizyjne, na podst. powieści pod tym samym tytułem)
• 1964 Naganiacz (scenariusz, adaptacja opowiadania pod tym samym tytułem)
• 1964 Zerwany most (scenariusz na podstawie powieści „Śniegi płyną”)
• 1965 Życie raz jeszcze (scenariusz, na podst. powieści pod tym samym tytułem)
• 1966 Niedziela sprawiedliwości (scenariusz filmowy)
• 1967 Brulion (scenariusz widowiska TV, na podst. powieści pod tym samym tytułem)
• 1967 Kontrybucja (scenariusz, adaptacja opowiadania pod tym samym tytułem)
• 1968 Przeszło, nie minęło (scenariusz widowiska TV, adaptacja opowiadania „Własna kula”)
• 1970 Kolumbowie (scenariusz serialu TV, na podst. powieści pod tym samym tytułem)
• 1973 Losy (scenariusz serialu TV, na podst. powieści pod tym samym tytułem)
• 1974 Ile jest życia (scenariusz serialu, na podst. powieści pod tym samym tytułem)
• 1981 Czwartki ubogich (scenariusz, na podst. opowiadania pod tym samym tytułem)
• 1981 Czwartki ubogich (słuchowisko radiowe, adaptacja opowiadania pod tym samym tytułem)
• 1982 Piwko i Zdesperowany (scenariusz widowiska TV, adaptacja opowiadania pod tym samym tytułem)

Nagrody i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski 1959
• Order Sztandaru Pracy II klasy 1964
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)^[9]
• Nagroda Stołecznej Rady Narodowej 1971
• Nagroda Komitetu ds. Radia i Telewizji za twórczość radiową i telewizyjną za rok 1970 1971
• Nagroda Państwowa II stopnia w dziedzinie literatury 1972
• Nagroda Trybuny Ludu za kształtowanie i upowszechnianie kultury socjalistycznej 1979
• Nagroda Ministra Obrony Narodowej 1983
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia 1985
• Order Sztandaru Pracy I klasy 1986
• Nagroda Gazety Krakowskiej im. T. Hołuja „Drzewo i owoc” 1987
• Odznaka Zasłużony dla Kultury Narodowej 1987

Zobacz też

• pokolenie Kolumbów

Przypisy

Bibliografia

• Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny [1]
• RomanR. Bratny RomanR., RomanR. Bratny RomanR., Kiosk na Dębowego ; Na bezdomne psy, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979, ISBN 83-08-00011-8, OCLC 802510070 .
• RomanR. Bratny RomanR., Miłowanie kata, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1986, ISBN 83-11-07390-2, OCLC 835857674 .
• RomanR. Bratny RomanR., Dzieci ojca świętego, Warszawa: „Ypsylon”, 1994, ISBN 83-85135-62-6, OCLC 830989991 .
• Roman Bratny w bazie filmpolski.pl
• Roman Bratny w bazie Filmweb