Roman Herzog
| ||
 Roman Herzog w 2012 | ||
| Data i miejsce urodzenia | 5 kwietnia 1934 Landshut | |
| Data i miejsce śmierci | 10 stycznia 2017 Bad Mergentheim | |
| Prezydent Republiki Federalnej Niemiec | ||
| Okres | od 1 lipca 1994 do 30 czerwca 1999 | |
| Przynależność polityczna | CDU | |
| Poprzednik | Richard von Weizsäcker | |
| Następca | Johannes Rau | |
| Prezes Federalnego Trybunału Konstytucyjnego | ||
| Okres | od 1987 do 1994 | |
| Poprzednik | Wolfgang Zeidler | |
| Następca | Jutta Limbach | |
 | ||
| Odznaczenia | ||
          | ||
Roman Herzog (ur. 5 kwietnia 1934 w Landshut, zm. 10 stycznia 2017 w Bad Mergentheim[1]) – niemiecki prawnik, nauczyciel akademicki i polityk, działacz Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU), minister w rządzie krajowym Badenii-Wirtembergii, w latach 1987–1994 prezes Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, w latach 1994–1999 prezydent Republiki Federalnej Niemiec.
Życiorys
Wykształcenie i praca zawodowa
W 1953 ukończył z wyróżnieniem szkołę średnią Hans-Carossa-Gymnasium w Landshut[2]. Podjął następnie studia prawnicze na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium, które ukończył w 1957, zdając państwowy egzamin prawniczy pierwszego stopnia[2]. Doktoryzował się w dziedzinie prawa w 1958, po czym do 1964 był asystentem na wydziale prawa macierzystej uczelni. W międzyczasie w 1961 zdał państwowy egzamin prawniczy drugiego stopnia[3], a w 1964 obronił rozprawę habilitacyjną[2]. W latach 1964–1965 zajmował stanowisko docenta na monachijskim uniwersytecie. W 1965 przeniósł się na Wolny Uniwersytet Berliński jako profesor prawa państwowego i nauk politycznych. Pełnił na tej uczelni funkcję dziekana (1967–1967) i prodziekana (1968–1969) wydziału prawa[4]. W 1969 objął tożsame stanowisko profesorskie w Hochschule für Verwaltungswissenschaften Speyer, które zajmował do 1973. Jednocześnie od 1971 pełnił funkcję rektora tej szkoły wyższej[3].
Był współautorem i współwydawcą uważanego za podstawowy komentarza do konstytucji niemieckiej pt. Kommentar zum Grundgesetz „Maunz-Dürig-Herzog”. Od 1981 do 1994 był współwydawcą tygodnika „Christ und Welt – Rheinischer Merkur”[4].
Działalność publiczna do 1994
Od 1971 do 1980 kierował izbą odpowiedzialności publicznej Kościoła Ewangelickiego w Niemczech. W latach 1973–1991 był członkiem zwyczajnym Synodu EKD[3].
W 1970 wstąpił do Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej[4]. Od 1978 do 1983 był federalnym przewodniczącym ewangelickiego zespołu roboczego CDU i CSU. W latach 1979–1983 należał do zarządu federalnego CDU[4].
W 1973 został powołany do rządu krajowego kierowanego przez premiera Helmuta Kohla na stanowisko sekretarza stanu i pełnomocnika landu Nadrenia-Palatynat przy federacji. Funkcje te pełnił również gdy premierem był Bernhard Vogel. W 1978 przeszedł do rządu Badenii-Wirtembergii. Premier Lothar Späth powierzył mu stanowisko ministra kultury i sportu. W 1980 uzyskał mandat posła do landtagu tego kraju związkowego. Przeszedł wówczas do resortu spraw wewnętrznych Badenii-Wirtembergii, którym kierował do 1983[3][4].
W 1983 został powołany na sędziego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, złożył wówczas mandat poselski. W latach 1983–1987 był przewodniczącym pierwszego senatu i wiceprezesem trybunały. W 1987 objął urząd prezesa Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, którym kierował do 1994. W międzyczasie był profesorem honorowym w Hochschule für Verwaltungswissenschaften Speyer (1984–1994) oraz na Uniwersytecie w Tybindze (1986–1994)[4].
Prezydent federalny
W trzecim głosowaniu w wyborach z 23 maja 1994 został przez Zgromadzenie Federalne wybrany na siódmego prezydenta Republiki Federalnej Niemiec. Uzyskał poparcie obu partii chadeckich oraz Wolnej Partii Demokratycznej. W 1999 nie ubiegał się o wybór na drugą kadencję[5]. Urząd prezydenta sprawował od 1 lipca 1994 do 30 czerwca 1999.
W 1994 został zaproszony do Polski przez prezydenta Lecha Wałęsę na uroczyste obchody 50. rocznicy powstania warszawskiego. W swoim przemówieniu w Warszawie jako pierwszy niemiecki prezydent publicznie przeprosił Polaków za zbrodnie dokonane przez Niemców w czasie II wojny światowej[6]. Był też pierwszym niemieckim prezydentem, który złożył wizytę w niemieckim nazistowskim obozie zagłady Auschwitz-Birkenau. W 1996 ustanowił w Niemczech Dzień Pamięci Ofiar Narodowego Socjalizmu. 26 kwietnia 1997 wygłosił w Berlinie głośne przemówienie (nazwa Berliner Rede), w którym domagał się od obywali zaangażowania się w odnowę państwa, przyjęcia większej odpowiedzialności i podejmowania ryzyka na rzecz zmian[5].
Działalność po prezydenturze
Przewodniczył konwentowi europejskiemu, który między grudniem 1999 a październikiem 2000 przygotował kartę praw podstawowych Unii Europejskiej. W latach 1999–2000 gościnnie wykładał na uczelni technicznej w Karlsruhe. Moderował cykl wywiadów radiowych dla Bayerischer Rundfunk z serii Herzog spricht mit…. Był członkiem władz Fundacji Konrada Adenauera[5]. W 2002 został patronem instytutu „Roman Herzog Institut”[4]. W 2003 został przewodniczącym jednej z komisji programowych CDU, która na zlecenie Angeli Merkel opracowała projekt reformy zabezpieczenia społecznego[5].
Życie prywatne
Urodził się w rodzinie ewangelickiej. Jego ojciec był najpierw handlowcem, później pracował w archiwum miejskim w Landshut, pełnił funkcję jego dyrektora[5]. Roman Herzog ożenił się w 1958 z Christiane Krauß, która zmarła w 2000. Małżonkowie mieli dwóch synów: Markusa i Hansa-Georga[5]. W 2001 były prezydent ożenił się z Alexandrą Freifrau von Berlichingen[5].
Wyróżnienia
W 1996 otrzymał tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Oksfordzkiego oraz Uniwersytetu Ben Guriona. W 1997 przyznano mu Nagrodę Karola Wielkiego. Również w 1997 wraz z Václavem Havlem został uhonorowany w Nowym Jorku wyróżnieniem „European Statesman Award”[7]. W 1998 został doktorem honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. W tym samym roku przyznano mu nagrodę Leo-Baeck-Preis. im. Leo Baecka. W 2000 otrzymał Karl-Valentin-Orden, a w 2005 Leibniz-Ring-Hannover.
Wybrane publikacje
- Grundrechtsbeschränkung nach dem Grundgesetz und Europäische Menschenrechtskonvention (doktorat), 1958.
- Die Wesensmerkmale der Staatsorganisation in rechtlicher und entwicklungsgeschichtlicher Sicht (habilitacja), 1964.
- Kommentar zum Grundgesetz „Maunz-Dürig-Herzog”(współwydawca), od 1964.
- Evangelisches Staatslexikon (współwydawca), od 1966.
- Allgemeine Staatslehre, 1971.
- Staaten der Frühzeit. Ursprünge und Herrschaftsformen, 1988.
- Staat und Recht im Wandel, 1994.
- Vision Europa. Antworten auf globale Herausforderungen, 1996.
- Kann man aus der Geschichte lernen?, 1997.
- Strukturmängel der Verfassung? Erfahrungen mit dem Grundgesetz, 2000.
- Wider den Kampf der Kulturen: eine Friedensstrategie für das 21. Jahrhundert, 2000,
- Jahre der Politik: die Erinnerungen, 2007.
- Marktwirtschaft in der Zwickmühle. Eine Antwort auf naheliegende Fragen, 2008.
- Europa neu erfinden, vom Überstaat zur Bürgerdemokratie, 2014.
Przypisy
- ↑ Geir Moulson: Roman Herzog, former president of Germany, dies at 82 (ang.). washingtonpost.com, 11 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-12)].
- ↑ a b c Roman Herzog (niem.). munzinger.de. [dostęp 2020-02-16].
- ↑ a b c d Roman Herzog (niem.). bundespraesident.de. [dostęp 2020-02-16].
- ↑ a b c d e f g Bundespräsident a. D. Prof. Dr. Roman Herzog (niem.). romanherzoginstitut.de. [dostęp 2020-02-16].
- ↑ a b c d e f g Roman Herzog (niem.). kas.de. [dostęp 2020-02-16].
- ↑ Roman Herzog: Ansprache von Bundespräsident Roman Herzog anläßlich des Gedenkens an den 50. Jahrestag des Warschauer Aufstandes in Warschau (niem.). bundespraesident.de, 1 sierpnia 1994. [dostęp 2017-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-25)].
- ↑ Barry Bearak: For Havel, a NATO Open to All Democracies (ang.). nytimes.com, 15 maja 1997. [dostęp 2020-02-16].
| ||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
Autor: Euku, Licencja: CC BY-SA 3.0
Roman Herzog at the Charlemagne Prize celebration 2012
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Medal Za Zasługi dla Badenii-Wirtembergii
Baretka: Order 8 Września – Macedonia / Macedonia Północna.
Signature of Roman Herzog
Baretka: Order Zasługi RFN – Stopień Specjalny Krzyża Wielkiego.
Autor: CDU, Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Roman Herzog CDU Aktive Demokratie
Abbildung:
Porträtfoto
Plakatart:
Kandidaten-/Personenplakat mit Porträt
Auftraggeber:
Verantw.: CDU Landesverband Rheinland-Pfalz
Drucker_Druckart_Druckort:
Kunze KG, Mainz
Objekt-Signatur:
10-010 : 360
Bestand:
Landtagswahlplakate Rheinland-Pfalz (10-010)
GliederungBestand10-18:
Landtagswahlplakate Rheinland-Pfalz (10-010) » CDU
Lizenz:
KAS/ACDP 10-010 : 360 CC-BY-SA 3.0 DE