Roman Sikorski

Roman Sikorski (ur. 11 lipca 1920 w Mszczonowie, zm. 12 września 1983 w Warszawie) – polski matematyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego^[1] i Instytutu Matematycznego PAN, członek rzeczywisty PAN, autor prac z logiki matematycznej, algebr Boole’a, topologii, funkcji rzeczywistych, analizy funkcjonalnej (teoria wyznacznikowa dla pewnego typu operatorów liniowych ograniczonych na przestrzeniach Banacha), oryginalne ujęcie teorii dystrybucji.

Życiorys

Swoje studia rozpoczął w okresie II wojny światowej, był żołnierzem Armii Krajowej, aresztowany, ukrywał się. Kształcił się na tajnych kompletach, kończąc studia na Uniwersytecie Warszawskim w 1947, ale już wcześniej prowadził zajęcia dla studentów od 1945. W 1948 przebywał 8 miesięcy na stypendium w Zurychu, gdzie napisał pracę doktorską, w której udowodnił twierdzenie, nazwane później twierdzeniem Loomisa-Sikorskiego o reprezentowalności ${\displaystyle \sigma }$-algebr Boole'a.

Razem z Heleną Rasiową udowodnił twierdzenie, nazywane dziś lematem Rasiowej–Sikorskiego. Lemat ten posłużył im do konstrukcji nowego dowodu twierdzenia Gödla. Wspólnie z Rasiową napisał też monografię The Mathematics of metamathematics (Matematyka metamatematyki, 1963). Ponadto jest autorem monografii Boolean Algebras (Algebry Boole’a, 1960), pisał również podręczniki takie jak: Funkcje rzeczywiste (t I i II 1958-1959), Rachunek różniczkowy i całkowy. Funkcje wielu zmiennych (1967), Wstęp do geometrii różniczkowej (1972).

W 1967 roku uogólnił pojęcie rozmaitości różniczkowej do przestrzeni różniczkowej. Rozpowszechniał to pojęcie w swoim podręczniku^[2]. Po jego śmierci tę teorię rozwijali matematycy warszawscy (Zbigniew Żekanowski, Adam Kowalczyk, Wiesław Sasin) i krakowscy (Jacek Gruszczak, Piotr Multarzyński), stosując ją do problemu osobliwości w ogólnej teorii względności Einsteina^[3].

Był promotorem 8 doktoratów, w tym: Adama Buraczewskiego, Karola Krzyżewskiego, Marcina Kuczmy, Tadeusza Leżańskiego, Tadeusza Traczyka, Antoniego Wiwegera i Wacława Zawadowskiego.

W latach 1965-1977 był prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.

Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, w tym Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W 1962 r. został członkiem korespondentem, a w 1972 r. członkiem rzeczywistym PAN^[4].

Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 44-1-24)^[5].

Przypisy

Bibliografia

• MichałM. Heller MichałM., Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002, ISBN 83-7255-127-8 .

Literatura dodatkowa

• H. Rasiowa, T. Traczyk, E. Grzegorek i C. Ryll-Nardzewski, P. Antosik, A. Pełczyński, Prace Romana Sikorskiego, „Wiadomości Matematyczne” 24 (2), s. 161-186, 1982.
• M. Mączyński i T. Traczyk, Roman Sikorski, „Wiadomości Matematyczne” 27 (2), s. 235-245, 1987.
• Encyklopedia szkolna Matematyka, WSiP, Warszawa 1990; ISBN 83-02-02551-8

Linki zewnętrzne

• John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Roman Sikorski w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-27].