Romuald Mieczkowski

Romuald Mieczkowski

Romuald Miečkovski

Tomasz Bończa

Data i miejsce urodzenia	11 lutego 1950 Wilno
Narodowość	polska
Alma Mater	Wileński Instytut Pedagogiczny
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Ważne dzieła
W Ostrej Bramie, Sennik wileński, Na litewskim paszporcie, Pomiędzy, Mój barbarzyńca
Odznaczenia

Romuald Mieczkowski (ur. 11 lutego 1950 w dzielnicy Wilna Fabianiszki^[1]) – litewski poeta, dziennikarz, publicysta, scenarzysta i reżyser^[2] narodowości polskiej, działacz społeczności polskiej na Litwie, jedna z najważniejszych postaci w polskim powojennym Wilnie^[3], współzałożyciel i redaktor naczelny kwartalnika literackiego „Znad Wilii”^[4]. Orędownik polskiej kultury na Litwie i w Polsce^[5].

Życiorys

Działalność zawodowa

W 1973 ukończył polonistykę i geografię w Wileńskim Instytucie Pedagogicznym^[6]. Po ukończeniu studiów pracował jako dziennikarz w „Czerwonym Sztandarze”^[6]. Od 1980 był kierownikiem działu polskiego w Radiu Litewskim, a w 1989 był założycielem cotygodniowego magazynu polskiego „Panorama Tygodnia” (później „Rozmowy Wileńskie”) w Telewizji Litewskiej LRT, który prowadził do 2002.

W grudniu 1989 wspólnie z Czesławem Okińczycem założył czasopismo „Znad Wilii” – pierwszą na terenie Związku Sowieckiego prywatną gazetę wydawaną po polsku^[7]. Nieprzerwanie od 1989 do dziś pozostaje jego redaktorem naczelnym (obecnie ukazuje się jako kwartalnik)^[8]. Był również współzałożycielem Radia „Znad Wilii”. W 1995 razem z Wandą Marcinkiewicz założył w Wilnie Polską Galerię Artystyczną „Znad Wilii”^[9], był koordynatorem i kuratorem ponad 300 wystaw na Litwie, w Polsce i innych krajach. Od 2004 zajmuje się także działalnością wystawienniczo-kulturalną w Warszawie^[6]. Od 2006 jest kuratorem wystaw Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki (obecnie Mazowiecki Instytut Kultury) w Warszawie. W Mazowieckim Instytucie Kultury (MIK), w ciągu 15 lat w warszawskim Ratuszu, a także w innych placówkach wystawienniczych zorganizował ok. stu wystaw malarstwa, grafiki, fotografii, plakatu. Znaczna część ich dotyczyła Litwy, Białorusi i Ukrainy, brał udział w życiu placówki, doprowadził do współpracy z MIK-iem podczas festiwali „Maj nad Wilią”^[10]. Od 1994 organizuje w Wilnie coroczne Międzynarodowe Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią”^[11], a od 2013 współorganizuje w Warszawie Festiwal Filmów Emigracyjnych „Emigra”. Jako dziennikarz i publicysta współpracował m.in. z Telewizją Polską, Polskim Radiem, BBC i „Nowym Dziennikiem”.

Działalność społeczna

W 1988 brał udział w zakładaniu Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego Polaków na Litwie, pierwszej powojennej polskiej organizacji na Litwie, przekształconej w 1990 w Związek Polaków na Litwie^[12]. Należał do jej kierownictwa. Od 2000 jest prezesem Zarządu Stowarzyszenia Inicjatywa na Rzecz Rozwoju Kultury „Znad Wilii”. Od 2004 należy do Związku Pisarzy Litwy^[13] oraz międzynarodowej grupy literackiej „Magnus Ducatus Poesis”^[14].

Twórczość

Debiutował opowiadaniem w 1966 pt "ZIMA" wydrukowanym w Młodych Zastępach, w „Czerwonym Sztandarze” – jedynym polskim dzienniku z ZSRR, datowanym rokiem 1965 albo 1966.^[15]

. . Jest autorem wielu publikacji, tekstów prasowych, scenariuszy radiowych i telewizyjnych. Wydał następujące zbiory wierszy:

• W Ostrej Bramie (Warszawa, 1990)
• Co bym stracił (Kraków, 1990)
• Wirtuozeria grubo po północy (Suwałki, 1991)
• Powrócę (Warszawa, 1992)
• Podłoga w Celi Konrada (Warszawa, 1992)
• Sennik wileński (Warszawa, 1995)
• Sen w ogrodach Moneta (Zielona Góra, 1996)
• Dźwięki ulicy Szklanej (Bydgoszcz, 1999)
• Zbudować łódź (Toruń, 2006)
• Nikt nie woła (Wilno, 2008), ISBN 978-9986-532-04-0
• Na litewskim paszporcie (Wilno, 2011), ISBN 978-9986-532-06-4^[16]
• Pomiędzy (Wilno, 2018), ISBN 978-9986-532-09-5^[17]
• Mój barbarzyńca  (Wilno 2021), ISBN 978-9986-532-14-9^[18]

oraz zbiór prozy

• Objazdowe kino i inne opowiadania wileńskie (Wilno, 2007), ISBN 978-9986-532-03-3
• Były sobie Fabianiszki, (Wilno, 2020), ISBN 978-9986-532-12-5^[19].

Swoje utwory publikował w pismach na Litwie, w Polsce i innych krajach, m.in. w „Literatūra ir menas”, „Kultūros barai”, „Twórczość”, „Akcent”, „Borussia”. Opracował antologię 50 współczesnych poetów Przenieść Wilno do serca. Portret miasta (2009)^[1]. Jego utwory były tłumaczone na języki obce (m.in. angielski, francuski, rosyjski, włoski). Tłumaczy z języka litewskiego i języków słowiańskich. Publikuje również felietony pod pseudonimem Tomasz Bończa.

Odznaczenia i ordery

• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2015)
• Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1998)
• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej " (1997)^[20]

Wyróżnienia i nagrody

• Nagroda Literacka im. Barbary Sadowskiej (1990)^[21]
• Nagroda Polcul Foundation (1991)^[22]
• Nagroda im. Ireny i Franciszka Skowyrów, zwana „Lubelskim Noblem" (2002)^[23]
• Nagroda II stopnia im. Zygmunta Glogera (2004)^[24]
• Nagroda Fidelis Poloniae (2008)^[25]
• Złota Sowa Polonii w kategorii literatura (2011)^[26]
• Nagroda im. Macieja Płażyńskiego (2014)^[27]
• Odznaka „Honoris Gratia” (2015)^[28][29]
• Nagroda im. Witolda Hulewicza (dwukrotnie, ostatnio w 2017)^[30]
• Nagroda Fundacji Kopernikowskiej
• Nagroda Czesława Miłosza

Bibliografia

• Romuald Mieczkowski – Warszawa, Wilno. mokmarki.pl. [dostęp 2016-02-05]. (pol.).
• Romuald Mieczkowski. emigra.com.pl. [dostęp 2016-02-05]. (pol.).
• Bibliografia wierszy i artykułów Romualda Mieczkowskiego - Polska Bibliografia Literacka
• Strona Kwartalnika "Znad Wilii"

Przypisy