Rossony

Rossony
Расоны
Ilustracja
(c) Alex Zelenko, CC BY-SA 4.0

Pałac Hłasków (2006)
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Białoruś

Obwód

 witebski

Rejon

rossoński

Populacja (2010)
• liczba ludności


5400[1]

Nr kierunkowy

+375 2159

Kod pocztowy

211460

Tablice rejestracyjne

2

Położenie na mapie obwodu witebskiego
Mapa konturowa obwodu witebskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Rossony”
Położenie na mapie Białorusi
Ziemia55°53′N 28°48′E/55,883333 28,800000
Strona internetowa
Portal Białoruś
Pałac Hłasków w Stanisławowie po 1904 roku

Rossony (biał. Расоны, Rasony, hist. Rososna, Rossono) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, w obwodzie witebskim, centrum administracyjne rejonu rossońskiego, 5,4 tys. mieszkańców (2010).

Herb Rossonów został ustanowiony 20 stycznia 2006 roku rozporządzeniem prezydenta Białorusi nr 36[2].

Historia

Rossony, wcześniej będące miastem duchownym w województwie połockim Rzeczypospolitej[3], po I rozbiorze Polski znalazły się na terenie powiatu połockiego (ujezdu), początkowo guberni połockiej, od 1796 roku – guberni białoruskiej, a od 1802 roku guberni witebskiej Imperium Rosyjskiego. W XIX wieku miasteczko było własnością ks. Lubomirskiego[4]. Po traktacie ryskim już nie wróciły do Polski, od 1924 roku należały do obwodu witebskiego Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.

Pałac Hłasków

Niegdyś tuż obok Rossonów (obecnie w granicach miasta), nad jeziorem o tej samej nazwie, znajdowała się siedziba majątku Stanisławów. Dwór w Stanisławowie był odwieczną siedzibą autochtonicznej rodziny Hłasków herbu Leliwa, do której majątek ten należał przez prawie 400 lat. Do klucza stanisławowskiego wchodziły również wsie: Korytki, Siebierzek, Biała Dąbrowa, Dworzyszcze i Zamchowce. Najwcześniejszym znanym przedstawicielem tej rodziny był Jan Hłasko, żyjący w XVI wieku. Nazwa Stanisławów pochodzi najprawdopodobniej z późniejszego okresu, imię Stanisław często pojawiało się w tej rodzinie. Majątek przez 4 wieki przechodził zawsze z ojca na syna, kolejnymi przedstawicielami rodziny byli:

  • Bazyli Hłasko, syn Jana
  • Lew (Leon) Hłasko, syn Bazylego
  • Hryhory (Gregorz) Hłasko, syn Bazylego – założyciel późniejszej fortuny Hłasków
  • Stanisław Hłasko, syn Hryhorego, koniuszy brasławski, żonaty z Urszulą z Korsaków
  • Trojan Hłasko, syn Stanisława i Urszuli
  • Tadeusz Hłasko, syn Trojana
  • Stanisław Hłasko, syn Tadeusza, żonaty z Franciszką z Szyszków
  • Alojzy Hłasko, syn Stanisława i Franciszki, kawaler Zakonu Maltańskiego, prapradziad Macieja Hłaski i praprapradziad Marka Hłaski[5]
  • Kazimierz Hłasko, syn Alojzego
  • Stanisław Hłasko, syn Kazimierza (1866–?), ostatni właściciel Stanisławowa[6].

Nie ma żadnych relacji na temat starego dworu stanisławowskiego. Ostatni właściciel majątku wybudował tu w 1904 roku nowy pałac lub zamek, w stylu „staroniemieckim” według projektu architekta Edmunda Fryka. Był to dwukondygnacyjny budynek, z czerwonej, nietynkowanej cegły, z fragmentami z piaskowca, z dwiema wieżami: jedną niższą, weloboczną i drugą wyższą kwadratową. Obie były zwieńczone strzelistymi dachami. Elewacje pałacu urozmaicały wykusze, balkony, mniejsze wieżyczki z blankami, fryzy itd.

Wewnątrz były m.in. sale: empirowa, Louis Philippe, jadalnia gdańska, buduar z mahoniem inkrustowanym kością słoniową, gabinet dębowy z gobelinami. W starych gdańskich szafach stały kryształy, porcelana sewrska i saska. Na konsolach i malachitowych piedestałach były włoskie rzeźby marmurowe[6].

Dwór otoczony był starym parkiem. Był znany z plantacji róż: dzienny plon ciętych kwiatów dochodził do półtora tysiąca. Kwiaty były sprzedawane w Połocku. Ponadto istniało tu gospodarstwo mleczne (Szwyców), skąd masło było wysyłane do Petersburga. Drewno z tutejszych lasów spławiano Dźwiną do Rygi. Działał tu tartak parowy.

W czasie rewolucji październikowej malachity i piece majolikowe (...) rozbijano toporami, dom, zamieniony na kooperatywę, pono jeszcze ocalał[6].

Pałac istnieje do dziś[7]. Jest historyczno-kulturalnym zabytkiem Białorusi o numerze w rejestrze 412Г000467.

Majątek Stanisławów został opisany w:

Galeria

Przypisy

  1. Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.)..
  2. Alaksandr Łukaszenka: УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ – 20 января 2006 г. № 36. Narodowy Internetowy Portal Prawny Republiki Białorusi, 2006-01-20. [dostęp 2010-04-05]. (ros.).
  3. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 76.
  4. Rososna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 767.
  5. Marek Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp 2017-12-24].
  6. a b c d Stanisławów, [w:] Antoni Urbański, Memento kresowe, Warszawa: nakładem autora, 1929, s. 126–127 [dostęp 2017-12-24].
  7. Pałac w Rossonach (Stanisławowie) na stronie Radzima.org. [dostęp 2017-12-24].
  8. Stanisławów, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 11: Województwo kijowskie oraz uzupełnienia do tomów 1-10, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997, s. 411–412, ISBN 83-04-04369-6, ISBN 83-04-03701-7 (całość).

Media użyte na tej stronie

Belarus Vitebsk region adm location map.svg
Autor: Nzeemin, Licencja: CC BY-SA 2.0
Позиционная карта Витебской области.
Flag of Rasony.svg
Flag of Rasony
Flag of Vitsebsk Voblasts.svg
Flaga obwodu witebskiego
Rasony, Stanisłavova. Расоны, Станіславова (1914).jpg
Расоны (Rasony), Станіславова (Stanisłavova), сядзіба Гласкаў (Hłaska)
Belarus-Rasony-Museum of Battle Cooperation.jpg
(c) Alex Zelenko, CC BY-SA 4.0
Museum of battle cooperation. Rasony, Belarus.
Belarus-Rasony-Cannon Monument-1.jpg
(c) Alex Zelenko, CC BY-SA 4.0
Cannon ZIS-2 57 mm - monument to liberators. Rasony, Belarus.