Rozchodnik biały

Rozchodnik biały
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

gruboszowate

Rodzaj

rozchodnik

Gatunek

rozchodnik biały

Nazwa systematyczna
Sedum album L.
Sp. pl. 1:432. 1753[3]
Darń utworzona przez młode pędy
Kwiat

Rozchodnik biały (Sedum album L.) – gatunek rośliny należący do rodziny gruboszowatych. Naturalnym obszarem jego występowania jest północna Afryka, południowa, środkowa i zachodnia Europa oraz zachodnia Azja[4]. W Europie występuje w stanie dzikim i zdziczałym. W Polsce został introdukowany przez ogrodników w drugiej połowie XIX w. Obecnie występuje niezbyt licznie w Sudetach i Karpatach oraz na pogórzu, gdzie rozprzestrzenił się jako uciekinier z upraw. Status gatunku we florze Polski: kenofit. Nie stanowi zagrożenia dla gatunków rodzimej flory[5]. Jest pospolicie uprawiany jako roślina ozdobna.

Morfologia

Pokrój
Roślina wieloletnia, zimująca w gruncie tworząca luźne darnie wysokości 10–15 cm. Oprócz pędów kwiatowych w darni występują liczne pędy płonne.
Łodyga
Płożące pędy tworzą luźną zimozieloną darń. Pędy kwiatostanowe często są zaczerwienione, osiągają wysokość 15 cm.
Liście
Liście ciemnozielone długości 4–12 mm, okrągłe, mięsiste w przekroju są nagie, tępe, wąsko-lancetowate lub jajowate, naprzemianległe.
Kwiaty
Białe lub jasnoróżowe, drobne, gwiazdkowe na krótkich szypułkach zebrane są w gęste, rozgałęzione baldachogrona. Działki kielicha 2-4 razy krótsze od płatków korony i tępo zakończone. Pręciki z purpurowobrunatnymi pylnikami na białych nitkach. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Owoce
Wielonasienne, wydłużone i wzniesione torebki na szyjkach ok. dwukrotnie krótszych od torebki.

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Jest sukulentem. Rośnie na podłożu suchym, nasłonecznionym o dużej przepuszczalności wody, dlatego ze względu na niedobory wody przystosował się do trudnych warunków, gromadząc zapasy wody w liściach i łodygach. Roślina mało wymagająca, rosnąca na każdej glebie i w każdym miejscu chętnie z zawartością wapniaroślina wapieniolubna. Lubi miejsca nasłonecznione o dużej przepuszczalności wody. W stanie dzikim rozmnaża się przez kłącza oraz wysiew nasion.

Zastosowanie

  • Roślina uprawna: nadaje się do ogrodów skalnych i naturalistycznych oraz jako roślina okrywowa do zadarniania mniejszych powierzchni. Tworzy bardzo ładne, jasnozielone kępy szczelnie zakrywające podłoże. Rozmnaża się z sadzonek, Nie ma wymagań co do gleby, wytrzymuje dobrze suszę i jest całkowicie mrozoodporny. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku. Rozmnaża się go poprzez sadzonki wiosną i latem[6].
  • Roślina lecznicza: sok wyciśnięty z liści wykorzystywany był w medycynie ludowej przy opuchliznach, chorobach wrzodowych, rakowych i krwotokach. Okłady z pogniecionych liści stosowane były do uśmierzania bólu.
  • Sztuka kulinarna: młode, soczyste liście w kuchni ludowej stosowano jako dodatek do sałatek.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2015-08-13].
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
  5. Rośliny obce w Polsce. [dostęp 2007-12-07].
  6. Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.

Media użyte na tej stronie

Sedum album - Weisser Mauerpfeffer.jpg
Autor: Simon Eugster --Simon 14:27, 5 July 2006 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
  • (en) Sedum album
  • (de) Weisser Mauerpfeffer (Sedum album) in den Rillen einer Sandsteinmauer
  • Aufnahmeort:
  • Bearbeitung: keine
Sedum album a1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Sedum album (pl. rozchodnik biały)
Sedum album flos.JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sedum album flos