Ruchy religijne Indian

Indiańskie ruchy religijne – ruchy społeczne dotyczące zmian w zakresie systemu wierzeń, wartości, symboli i praktyk religijnych, charakterystyczne dla Indian Ameryki Północnej w okresie europejskiej kolonizacji kontynentu. Były one rezultatem głębokich i gwałtownych przekształceń zachodzących w dotychczasowym życiu społecznym, religijnym i gospodarczym tubylczych plemion – zwłaszcza w XVIII i XIX wieku – na skutek kontaktów z cywilizacją pochodzenia europejskiego, utraty tradycyjnych terytoriów plemiennych i źródeł utrzymania, częstych konfliktów zbrojnych i wysiedleń, epidemii chorób oraz działalności misyjnej i edukacyjnej prowadzonej przez Europejczyków i ich potomków na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych i Kanady.

Doktryna nowych tubylczych ruchów religijnych łączyła zazwyczaj elementy pierwotnych religii indiańskich plemion danego obszaru, objawienia (wizje) tubylczych proroków – inicjatorów i duchowych przywódców większości tych ruchów – oraz nauki chrześcijańskich misjonarzy różnych wyznań. Ruchy te obiecywały zazwyczaj odzyskanie utraconych ziem, powrót zmarłych przodków, wybitych bizonów i innych zwierząt oraz zniknięcie białych ludzi. Od swych wyznawców oczekiwały – ustami proroków – określonych postaw społecznych i zachowań, w tym m.in. życia w czystości i zgodzie z dawnymi tradycjami, powstrzymania się od picia alkoholu i kradzieży oraz porzucenia obyczajów (a często i przedmiotów) przejmowanych przez Indian od białych.

Niepisane zwykle zasady, lokalny i krótkotrwały zazwyczaj charakter indiańskich ruchów religijnych oraz niezrozumienie (a często wrogość) otoczenia do ich wyznawców sprawiły, iż w większości (poza związanym z masakrą nad Wounded Knee Tańcem Duchów) są one stosunkowo słabo znane i opisane, a ich nieliczne charakterystyki zawierają szereg informacji i ocen nieprawdziwych, nieprecyzyjnych lub z różnych względów zafałszowanych.

Podobne ruchy religijne – o cechach zarówno wspólnych, jak i unikatowych – występowały w okresie konkwisty i kolonizacji w różnych częściach Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej.

Niektóre ruchy religijne Ameryki Północnej

  • religia Big Head
  • religia Bole-Maru
  • odrodzenie religijne Czirokezów (18111813)
  • posłanie Proroka Delawarów (ang. Delaware Prophet’s Message, po 1760)
  • Dream Dance
  • religia Ziemianki (ang. Earth Lodge Religion)
  • religia Pióra (ang. Feather Religion)
  • Taniec Duchów (ang. Ghost Dance, po 1870)
  • Taniec Słońca
  • pejotyzm
  • religia Handsome Lake'a
  • religia Shakerystów (ang. Shaker Religion)
  • posłanie Proroka Kenekuka (początek XIX w.)
  • Taniec Proroka (ang. Prophet Dance)
  • ruch Redbird Smitha (przełom XIX i XX w.
  • posłanie Proroka Skolaskinów (po 1870)
  • posłanie Proroka Tenskwatawy (początek XIX w.)
  • posłanie Proroka Wabokieshieka (po 1830)
  • religia Washani
  • Taniec Washat (ang. Washat Dance)

Zobacz też