Rudziczka (województwo opolskie)

Rudziczka

wieś
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0 Kościół Świętej Trójcy
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Prudnik
Wysokość	245–298 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	911[1]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-200[2]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0502701
Położenie na mapie gminy Prudnik Rudziczka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rudziczka
Położenie na mapie województwa opolskiego Rudziczka
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Rudziczka
50°22′56″N 17°31′27″E/50,382222 17,524167

Rudziczka (niem. Riegersdorf^[3], cz. Rudička, Liheřovice^[4], śl. Rudźiczka) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik^[5]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią potok Meszna.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie opolskim.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 911 osób^[1].

Częściami wsi są: Gajówka, Włókna i Zimne Kąty^[5][6].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 12 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Prudnik z gminą Biała. Należy do Euroregionu Pradziad^[7]. Leży na wysokości 245–298 m n.p.m., na obszarze 895,84 ha. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[8]. Przez granice administracyjne wsi przepływa potok Meszna^[9].

Środowisko naturalne

W Rudziczce panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,9 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Rudziczki wynoszą 620 mm. Dominują wiatry zachodnie^[10].

Nazwa

Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzi od jej zasadźcy^[11][12]. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Ruderi villa^[13][14]. W wydaniu śląskiego dziennika „Polonia” z 25 lutego 1929 wydawanego przez Wojciecha Korfantego, obok niemieckiej nazwy wsi zapisano używaną przez Polaków nazwę Ręgieszowice^[15]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Rudziczka^[16].

Historia

Rysunek kościoła w Rudziczce w XVIII w. autorstwa Friedricha Bernharda Wernera

Pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej

Cmentarz ewangelicki w Rudziczce (1934)

Zniszczony dach kościoła po II wojnie światowej

Rudziczka została założona jako łańcuchówka podczas niemieckiego osadnictwa na Wschodzie w połowie XIII wieku^[11][12]. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1305^[17]. Część wsi była własnością arystokratycznej rodziny Mettichów z Prudnika. Wchodziła w skład dóbr zamku w Łące Prudnickiej^[18].

Do swojej śmierci w 1602 pastorem ewangelickim kościoła w Rudziczce był Stefan Henelius, ojciec Mikołaja Henela, uznawanego za najwybitniejszego przedstawiciela renesansowej historiografii śląskiej^[19].

W 1861 roku we wsi mieszkało 1181 osób, w tym 880 katolików i 301 protestantów^[11]. Kościół jest używany przez katolików od 1629 roku. Ewangelicy mieli swoją parafię najpierw w Szybowicach, a od 1910 w Mieszkowicach. Obecny kościół został zbudowany w latach 1801–1803^[20].

W 1906 część wsi była własnością Prudnika. Funkcjonowała w niej trzyklasowa szkoła katolicka i jednoklasowa ewangelicka oraz dwa cmentarze. Znajdowała się w niej mleczarnia, sklep Johanna Starkera, dwie cegielnie, jedna przy drodze z Prudnika do Ścinawy Małej, a druga w pobliżu zabudowań wsi przy głównej drodze. Na wschód od kościoła stał wiatrak^[21].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 1653 mieszkańców Rudziczki 1633 posługiwało się językiem niemieckim, 16 językiem polskim, 1 innym językiem, a 3 było dwujęzycznych^[22]. Po I wojnie światowej we wsi powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas niej. Został zniszczony po 1945. Rodzina Hermann postawiła przy strumieniu, na skraju lasu kamienny krzyż jako podziękowanie za szczęśliwy powrót z wojny jednego z jej członków^[21].

W wyborach do Zgromadzenia Narodowego 19 stycznia 1919, 69% mieszkańców Rudziczki oddało głos na Niemiecką Partię Centrum, 10% na Socjaldemokratyczną Partię Niemiec, a 20% na Niemiecką Narodową Partię Ludową^[23].

Podczas II wojny światowej w Rudziczce znajdowało się niemieckie komando pracy dla polskich jeńców^[21]. Według Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, w Rudziczce zamordowano 1 obywatela Polski^[24]. W okolicy wsi powstał system umocnień polowych^[21].

W marcu 1945 wieś została poważnie zniszczona podczas bitwy o Prudnik. Żołnierze Armii Czerwonej zabili 113 mieszkańców, a 18 innych zmarło później na dur brzuszny^[25]. Podczas walki został uszkodzony dach kościoła^[20].

Po zakończeniu II wojny światowej wieś została przejęta przez administrację polską. Osiedlono w niej wówczas część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich. Pochodzili z Kałusza^[26]. Kościół został odnowiony, jego wieża otrzymała strzelisty dach. W 1949 rozpoczęto budowę nowej szkoły^[21]. W 1948 powstała orkiestra dęta z Rudziczki

W latach 1945–1950 Rudziczka należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W latach 1945–1954 wieś była siedzibą gminy Rudziczka^[27].

W Rudziczce znajdował się posterunek milicji. Jego komisarzami byli między innymi Misztal i Korkowski. Łącznie pracowało w nim siedmiu milicjantów. Ich środkiem transportu były niemieckie rowery^[21].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego w 2011 Rudziczka liczyła 911 mieszkańców, co czyni ją czwartą pod względem wielkości wsią gminy Prudnik.

Liczba mieszkańców wsi

• 1860 – 1000^[28]
• 1861 – 1181^[11]
• 1937 – 1246^[21]
• 1933 – 1235^[29]
• 1939 – 1460^[29]
• 1940 – 1462^[30]
• 1998 – 947^[31]
• 2002 – 903^[31]
• 2009 – 923^[31]
• 2011 – 911^[31]

Zabytki

Stodoła z Rudziczki z 1830 w Muzeum Wsi Opolskiej

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[32]:

• kościół par. pw. Świętej Trójcy, z l. 1801–1803, wypisany z księgi rejestru
• kaplica, z XIX w., wypisana z księgi rejestru
• kapliczki I, II
• dom zakonny elżbietanek, nr 193, 1913 r.
• piec piekarski z 1840 r., przeniesiony do Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu
• stodoła, z 1830 r., przeniesiona do Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu

Gospodarka

Wieś ma charakter rolniczy. Powierzchnie gospodarstw liczą od 2 do 10 ha. Głównymi uprawami są tutaj rzepak, buraki cukrowe, ziemniaki i pszenica^[17].

Transport

Przez Rudziczkę przebiega droga krajowa

• 41 Nysa – Prudnik – granica z Czechami w Trzebinie

Oświata

W Rudziczce znajduje się Zespół Szkolno-Przedszkolny^[33].

Kultura

We wsi znajduje się Wiejski Dom Kultury i filia Biblioteki Publicznej w Prudniku^[34].

Sport

We wsi funkcjonuje powstały w 2015 roku klub piłkarski LZS Rudziczka, który obecnie gra w klasie B, w grupie Opole IX^[35].

Lista sołtysów Rudziczki

• Róża Krasoń (1945)
• Władysław Lęgowik (1945–1946)
• Piotr Gacek (1946–1948)
• Kazimierz Gemza (1948–1954)
• Czesław Małek
• Bronisław Suszczyński
• Władysław Kmuk (?–1991)
• Stanisław Nowakowski (1991–1997)
• Janina Stanisz (1997–2015)^[21]
• Andrzej Włosek^[36]

Ludzie związani z Rudziczką

• Sabina Thienel (1909–1945) – zakonnica, zabita przez żołnierzy Armii Czerwonej, błogosławiona Kościoła katolickiego, urodzona w Rudziczce
• Franciszek Surmiński (1934–2021) – kolarz i trener kolarstwa, mistrz Polski, zamieszkały w Rudziczce

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Riegersdorf, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 641 .