Rynek Staromiejski w Toruniu

Rynek Staromiejski
Stare Miasto
Obiekt zabytkowy nr rej. A/1373 z 21 września 1935
Ilustracja
Widok z wieży Ratusza Staromiejskiego na północną stronę Rynku
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Toruń

Plan
Plan przebiegu ulicy
Przebieg
Ikona deptak plac.svgul. Różana,
ul. Panny Marii,
ul. Chełmińska, ul. Szewska,
ul. Szeroka, ul. Żeglarska
Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Rynek Staromiejski”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia53°00′38,1″N 18°36′15,9″E/53,010592 18,604428

Rynek Staromiejski w Toruniu – centralny punkt Starego Miasta, główny plac Torunia – o kształcie zbliżonym do kwadratu (105 na 109 m).

Historia

Rynek Staromiejski został wytyczony pomiędzy rokiem 1252 a 1259. Przyjmując hipotezę o dwufazowym powstawaniu Starego Miasta, zaznaczyć należy, iż obecny rynek jest drugim z kolei głównym placem ośrodka staromiejskiego. Początkowo (tj. w okresie poprzedzającym poszerzenie obszaru miasta Torunia - wspomniany już okres między 1252 a 1259) głównym punktem miasta był plac, zajmowany obecnie przez kościół katedralny (dawniej farę staromiejską). W związku z dwufazowością rozwoju Starego Miasta Torunia, jego rynek nie charakteryzuje się tak typową dla planów miast średniowiecznych regularnością (co można sprawdzić, porównując go choćby z rynkiem sąsiedniego Nowego Miasta Torunia). I tak też - zaledwie z dwu jego narożników (północno i południowo-wschodniego) wychodzą po dwie ulice (odpowiednio: Chełmińska i Szewska oraz Żeglarska i Szeroka). Narożnik północno-zachodni jest punktem wyjścia jedynie ul. Panny Marii, południowo-zachodni natomiast tylko ul. Różanej. Począwszy od roku 1259 w centralnym punkcie placu zaczęła narastać zabudowa śródrynkowa - dająca w konsekwencji wielu przebudów początek dzisiejszemu Ratuszowi Staromiejskiemu. Jako centralny punkt miasta - był i jest Rynek Staromiejski najważniejszym jego miejscem. Od wieków pełnił on głównie funkcję wielkiego placu targowego (przy czym poszczególne jego części przyporządkowane były określonym rodzajom sprzedawanych tam towarów, np. południowo-wschodni narożnik był targiem warzywnym)[1].

Rynek Staromiejski był także miejscem straceń, czy kar wymierzanych przy znajdującym się na placu pręgierzu. W najbardziej reprezentacyjnym punkcie rynku - w jego zachodniej pierzei (nazywanej zresztą placem turniejowym) odbywały się wszelkiego rodzaju imprezy okolicznościowe. Jak na główny punkt miasta przystało, przez pewien czas był Rynek Staromiejski komunikacyjnym sercem Torunia, "punktem węzłowym", miejscem postoju konnych omnibusów, rozwidlenia się linii tramwajowych, w późniejszym okresie - w pocz. XX w. - pierwszym postojem taksówek[2].

W 1935 Rynek Staromiejski wpisano do rejestru zabytków. Objęty jest on także ochroną konserwatorską jako element historycznego układu urbanistycznego Starego i Nowego Miasta[3].

Najważniejsze obiekty

ZdjęcieNazwaUwagi
Torun ratusz corr.jpgRatusz Staromiejskijeden z najznakomitszych przykładów średniowiecznej architektury mieszczańskiej w środkowej Europie
Torun Dwor Artusa.jpgDwór Artusaneorenesansowy, pochodzi z 1888 roku
Torun06StuccoFacade.JPGKamienica "Pod Gwiazdą"pierwotnie gotycka, przebudowana w XVI i XVII w., krótko należąca do Filipa Kallimacha
Toruń Rynek Staromiejski 29.jpgKamienica "Pod Aniołem"pierwotnie gotycka, przebudowana w XVIII w, należała do burmistrza Jana Zimmermanna
Toruń, Kościół Św. Ducha.jpgKościół św. Duchapochodzi z XVIII w., wieża z końca XIX w.
Toruń - Poczta Główna 01.jpgGmach Poczty Głównejneogotycka, pochodzi z 1884 roku
Dom Towarowy w Toruniu.jpgDom Towarowy PDTpochodzi z 1880 roku
Toruń pałac Meissnera(WLZ12).jpgPałac Meissnerów, obecnie Ognisko Pracy Pozaszkolnej – Dom Harcerzadawny pałac miejski z 1739 roku
Komendantura Twierdzy Toruń.jpgKomendantura Twierdzy Toruń, obecnie Hostel Freedompochodzi z 1820 roku
Toruń, Rynek Staromiejski 25 (4) (OLA Z.).JPGOśrodek Informacji Turystycznejpochodzi z XV w., przebudowana w połowie XIX w. w stylu historyzującym

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Torun06StuccoFacade.JPG
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Torun ratusz corr.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Toruń, Ratusz Staromiejski od strony zachodniej
Toruń, Kościół Św. Ducha.jpg
Autor: 1bumer, Licencja: CC BY-SA 3.0
kościół akademicki św. Ducha w Toruniu, 1743-56, 1897-99
Toruń, Rynek Staromiejski 25 (4) (OLA Z.).JPG
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, Rynek Staromiejski - kamienica w zespole Rynku Staromiejskiego
Toruń - Pomnik Flisaka Iwo 02.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC BY-SA 2.5
Pomnik Flisaka Iwo na Rynku w Toruniu.
Toruń location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Toruń, Polska
Ikona deptak plac.svg
Autor: SVG by Harry-C, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ikona skrzyżowania deptaku z placem
Toruń pałac Meissnera(WLZ12).jpg
Autor: 1bumer, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, Rynek Staromiejski 7 - pałac Meissnera, ok. 1739, pocz. XIX (zabytek nr rejestr. A/75/208)
Torun Dwor Artusa.jpg
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Toruń - Dwór Artusa
Torun Center - Rynek Staromiejski.svg
Autor: Arvedui89, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rynek Staromiejski na planie toruńskiej starówki
Torun Rubinkowo ul. Dziewulskiego.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rubinkowo, widok na ul. Dziewulskiego z bloku przy ul. Łyskowskiego 13.
Toruń Rynek Staromiejski 29.jpg
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, Rynek Staromiejski 29 - fasada z portalem kamienicy, XV, XVII/XVIII, XVIII/XIX w. (zabytek nr A/79/212)
Komendantura Twierdzy Toruń.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Komendantura Twierdzy Toruń
Dom Towarowy w Toruniu.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dom Towarowy w Toruniu
Toruń - Poczta Główna 01.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Neogotycki gmach Poczty Głównej w Toruniu zaprojektowany przez Johanna Otzena i wzniesiony w latach 1881-1894.