Rzygacz

Rzygacz, inaczej gargulec (łac. gargulio „gardło”)^[1], także: garłacz, pluwacz, plwacz – dekoracyjne, ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ wodospadowy.

Początkowo kamienne, później wykonywane z blachy. W czasach gotyku we Francji przybierają fantazyjne formy: twarzy ludzkich, paszczy zwierzęcych, fantastycznych stworów (na przykład Katedra Notre-Dame w Paryżu). Z Francji rozpowszechniły się na całą Europę. W Polsce najciekawsze pochodzą z okresu renesansu. Były stosowane na budynkach świeckich i sakralnych.

Rzygacze, gargulce i maszkarony umieszczano zwykle na zewnętrznych łukach i dachach świątyń: ostrzegały przed złem, ale jednocześnie chroniły przed nim, gdyż – jak wierzono – demony muszą uciec, gdy zobaczą własny obraz^[2].

Rzygaczami nazywani są również członkowie stowarzyszenia Akademia Rzygaczy działającego w Gdańsku i skupiającego miłośników tego miasta.

Galeria

• 

  Rzygacz na kościele św. Jana Chrzciciela w Jaszkowej Dolnej

• 

  (c) http://www.cgpgrey.com, CC BY 2.0

  Rzygacz na ratuszu w Tallinnie

• 

  Rzygacz na wieży kościoła pw. NMP w Katowicach

• 

  Rzygacz kaplicy Zygmunta na Wawelu

• 

  © Guillaume Piolle, CC BY 3.0

  Gargulec na pałacu książąt burgundzkich w Dijon

• 

  Średniowieczny rzygacz w murach miejskich w Kłodzku

• 

  Rzygacz na mauzoleum Donnersmarcków w Świerklańcu

Przypisy

Bibliografia

• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 140. ISBN 83-85001-89-1.