Słowacy

Słowacy
Slováci
Ilustracja
Anton Bernolák • Ľudovít Štúr • Andrej Hlinka • Štefan Banič • Jozef Miloslav Hurban • Aurel Stodola • Adam František Kollár • Milan Hodža • Pavol Országh Hviezdoslav • Milan Rastislav Štefánik • Gustáv Husák • Alexander Dubček
Populacja

około 6,5 miliona

Miejsce zamieszkania

Słowacja: 4 614 854
Stany Zjednoczone: 810 000[1]
Czechy: 200 000
Kanada: 100 000
Wielka Brytania: 90 000
Serbia: 59 021
Irlandia: 30 000
Austria: 25 000
Argentyna: 22 500
Niemcy: 20 200
Węgry: 29 794[2]
Polska: 1700

Język

słowacki

Religia

katolicyzm ponad 70%, protestantyzm – blisko 10%, grekokatolicyzm ok. 3%, ateizm ponad 10%

Pokrewne

Polacy, Czesi

Słowacy (słow. Slováci) – naród słowiański, zamieszkujący głównie Słowację – stanowią 86% jej mieszkańców (4,5 mln); mniejszości słowackie zamieszkują także Czechy, Węgry, Serbię i Polskę (Orawa i Spisz – około 1700 osób). Mówią językiem słowackim. Większość Słowaków jest rzymskimi katolikami, mniejszość stanowią protestanci i grekokatolicy[3].

Nitrzanie, plemię słowiańskie zamieszkujące nad rzeką Nitrą (okolice miasta Nitry w dzisiejszej Słowacji), byli głównym plemieniem inicjującym powstanie narodu słowackiego.

Etymologia

Nazwa pochodzi od nazwy ogólnej Słowian (podobnie jak i: Słoweńcy, Słowińcy, Słowienie) ← według Jana Otrębskiego od pierwotnego *Slověne z Ѣ, zachowana też w formach słowackich, gdzie obok Slovák - Słowak, występuje forma żeńska Slovenka, a przymiotnik „słowacki” brzmi slovenský. Forma Słowacy znana jest od co najmniej XV wieku. W XVI wieku i następnych nazwa Słowak używana była w szerokim znaczeniu: Słowianin, np. u Hieronima Spiczyńskiego w O ziołach tutejszych i zamorskich i mocy ich z 1556 r.: ... bowiem byś też wszystek świat chciał skrzyżować, wszędzie najdziesz temu językowi [tj. polskiemu] Słowaka - towarzysza. Jeszcze w słowniku Lindego z 1812 r. Słowak było formą oboczną do Słowianin, zaś w języku czeskim nazwa Słowacy w znaczeniu Słowianie występuje w Biblii kralickiej z 1579 r. Nazwa Słowak bywała w języku polskim i czeskim stosowana również w odniesieniu do Słoweńców i Chorwatów. Określenie Słowak w tym znaczeniu stosował prymas Stanisław Karnkowski (1593 r.) i ks. Stanisław Dominik Kleczewski (1763 r.) oraz Václav Hájek w swej kronice z 1541 roku. Maciej Stryjkowski pisał w swej Kronice polskiej, litewskiej, żmudzkiej i wszystkiej Rusi z 1582 r.: Słowaków tam naszych przodków wszędzie pełno w Tracyjskich i Bułgarskich ziemiach szeroko między Bałchanami górami mieszkających. Istniała też forma oboczna Sławak (prawdopodobnie przez skojarzenie z wyrazem sława), w dziele Zrdcadlo slawného margkrabstij Morawského (1593 r.) Bartosz Paprocki pisał: Slavácy to jest národ sláwy weliký. Wyraz Słowak ma zdaniem Otrębskiego tę samą budowę co staropolski wyraz swak (obecnie szwagier), pochodzący od prasłowiańskiego źródłosłowu *svěn. Słowacy mówiący narzeczem wschodniosłowackim (zbliżonym do języka polskiego) używają też formy Słowiak, na polskim obszarze językowym ta forma używana jest m.in. na Spiszu, Orawie, Podhalu i Żywiecczyźnie. Postać Słowiak jest jednak używana także w stosunku do Rusnaków, tj. węgierskich Rusinów[4].

Znani Słowacy

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ (2010 census)
  2. ↑ Mikrocenzus 2016. ksh.hu. [dostęp 2022-11-03]. (węg.).
  3. ↑ Základné údaje zo Sčítania obyvateľov, domov a bytov 2011: Obyvateľstvo podľa náboženského vyznania. Štatistický úrad SR, 2012. s. 10–11. [dostęp 2012-11-14]. (słow.).
  4. ↑ Jan Otrębski, Słowianie. Rozwiązanie odwiecznej zagadki ich nazw, Poznań 1947, s. 66-67

Literatura

Narody słowiańskie

Media użyte na tej stronie

Svks2.jpg
Famous Slovaks