STS Generał Zaruski

Generał Zaruski

STS Generał Zaruski przy Ołowiance w Gdańsku (2016)
Poprzednie nazwy	Kryssaren, Mariusz Zaruski, Młoda Gwardia
Bandera	Polska
Numer na żaglu	PZ 4 (daw. XXXI PZ-4)
Znak wywoławczy	SPG 2276
Port macierzysty	Gdańsk
Właściciel	miasto Gdańsk
Armator	MOSiR Gdańsk
Dane podstawowe
Materiał	drewno
Historia
Stocznia	B.Lunds Skeeps & Yachtvarv, Ekenäs, Szwecja
Data budowy	1939
Data wodowania	1940
Dane techniczne
Liczebność załogi	25 do 30 osób
Długość całkowita (L)	29,02 m
Długość kadłuba	25,32 m
Szerokość (B)	5,88 m
Zanurzenie (D)	3,26 m
Pojemność	71 RT
Pojemność brutto	88,95 GT
Masa całkowita	70
Ożaglowanie
Typ ożaglowania	kecz
Liczba żagli	4
Powierzchnia ożaglowania	327 m²
Wysokość masztów	37
Liczba masztów	2
Napęd mechaniczny
Silnik	silnik spalinowy
Moc silnika	2 x 114 KM[1]

STS Generał Zaruski przy Wałach Chrobrego w Szczecinie (2022 r.)

STS Generał Zaruski – jeden z najstarszych czynnych polskich żaglowców, pływający cały rok po wodach Bałtyku, w sezonie głównie w rejsach szkoleniowych dla młodzieży, mający w swojej karierze wyprawy także na wody podbiegunowe. Jako pływający zabytek sztuki szkutniczej ma dość trudne warunki bytowe dla załogi i jest częściowo wyposażony w archaiczne już dziś urządzenia i jako taki jest ulubioną jednostką polskich żeglarzy pielęgnujących stare morskie tradycje. Do tych tradycji weszły już na stałe coroczne rejsy (właściwie wyprawy) zimowe, np. wielodniowe rejsy sylwestrowe.

Historia i rejsy

• 1938. Zamówiony przez Ligę Morską i Kolonialną, z inicjatywy gen. Mariusza Zaruskiego, jako jeden z 10 podobnych jachtów, które miały stanowić trzon przyszłej morskiej flotylli harcerskiej.
• 1939. Rozpoczęcie budowy w szwedzkiej stoczni B. Lunda w Ekenäs koło Kalmaru, według planów szwedzkiego jachtu szkolnego „Kaparen” z 1934 roku. Na prośbę gen. Zaruskiego budowę nadzorował Gustaf Bernhardt, założyciel i szef Svenska Seglarskola. Jacht od początku miał nosić nazwę "Generał Mariusz Zaruski"^[2].
• 6 lutego 1940. Sprzedaż jachtu na licytacji w celu pokrycia nieopłaconych kosztów budowy. Nowym właścicielem zostało stowarzyszenie Colbus powołane specjalnie w tym celu 25 października 1939 roku do życia.
• Czerwiec 1940. Wodowanie kadłuba i początek prac z ożaglowaniem i zabudową wnętrz.
• Październik 1940. Stowarzyszenie Colbus sprzedaje skończony jacht (ale jeszcze bez zamontowanych silników) Svenska Seglarskola za 40 000 koron. W kontrakcie znajdują się zapisy zakazujące dalszej sprzedaży jednostki przez 5 lat.
• Okres wojny jacht spędził na szwedzkich wodach terytorialnych żeglując pod nazwą „Kryssaren”, wykorzystywany przez szwedzką organizację „Svenska Seglarskolan” („Szwedzka Szkoła Żeglarska”).
• 1945. Strona szwedzka przypomniała, że znajduje się u nich nieodebrany, spłacony jeszcze przed wojną jacht.
• 1946. 17 stycznia żaglowiec przypłynął do kraju na holu. Otrzymał nazwę „Generał Zaruski” w hołdzie inicjatorowi budowy żaglowca, postaci najbardziej przed wojną zasłużonej dla morskiego wychowania polskiej młodzieży. Jacht przejęła reaktywowana Liga Morska^[3]. Decyzją LM żaglowiec został przekazany do Centralnego Ośrodka Morskiego w Ustce^[4]. Pierwszy większy rejs po Bałtyku odbywa się we wrześniu 1946.
• 1947. Kapitanem jachtu na kilka lat został Michał Sumiński^[3].
• 1948-1949. Jacht został czarterowany organizacji Służba Polsce^[3].
• Sierpień 1950. Zmiana nazwy na „Młoda Gwardia”. W tym roku rejs pod dowództwem kpt. Szpakowskiego do portów NRD.
• 1953. Przejęcie jachtu przez Ligę Przyjaciół Żołnierza (przemianowana od 1962 na Ligę Obrony Kraju) po włączeniu do niej Ligi Morskiej^[3].
• 1957. Zmiana nazwy na „Mariusz Zaruski” (jeszcze bez dopisku „Generał”). W czerwcu rejs z Zewem Morza do Narwiku.
• 1958. Remont i wymiana oryginalnych silników Bolinder na June Munktell (2 x 45 KM).
• 1962. Wymiana napędu na 2 silniki Albin Motors (2 x 75 KM).
• 1969. Przywrócenie nazwy „Generał Zaruski”.
• 1975. Rejs na Spitsbergen pod dowództwem kpt. Rościszewskiego. "Generał Zaruski" pierwszym polskim żaglowcem, który dotarł do stacji badawczej Hornsundzie.
• 1976. Wymiana silników na marynizowane w Puckich Zakładach Mechanicznych jednostki „Rekin” (każda po 95 KM).
• 1977. Wejście na mieliznę pod Kopenhagą^[5].
• 1978–1982. Remont w stoczni „Nauta” w Gdyni. Wstawienie nowych silników (2 x 140 KM).
• 1982. Pierwszy rejs Bractwa Żelaznej Szekli na Zaruskim.
• 1984. W porcie Jastarnia za burtę jachtu wylatuje jego bosman i ponosi śmierć^[6].
• 1988. Podczas wakacyjnego rejsu szkoleniowego po Morzu Bałtyckim żaglowiec łamie maszt.
• 1993. Rejs z niepełnosprawnymi do Maarianhaminy (szw. Mariehamn).
• W połowie lat 90. został wyczarterowany prywatnej osobie (Ryszardowi Herrmannowi ,przeprowadzającemu jego remonty). Pływał głównie w rejsach z młodzieżą, lecz także w zimowe rejsy sylwestrowe (2000/2001, 2001/2002). Na wiosnę 2003 wskutek braku remontów stracił klasę PRS, został wyłączony z eksploatacji i zacumowany w Jastarni.
• Od sierpnia 2003 przekazany został pod opiekę fundacji Polskie Żagle im. Gen. Zaruskiego, zamierzającej wyremontować jacht i przywrócić mu funkcję zaplanowaną jeszcze przed wojną – szkolenie żeglarskie młodzieży. Przeprowadzony na slip stoczni rybackiej we Władysławowie w maju 2005 roku. Pod koniec 2006 roku szeroko zakrojony remont został przerwany na skutek wycofania się głównego sponsora – Poczty Polskiej.
• 2005. Fundacja Kompania Morska^[7] odnalazła w Szwecji i przekazała do Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku rysunki konstrukcyjne jachtu „Kaparen”, który był pierwowzorem dla „Generała Zaruskiego”.
• 15 września 2008. podpisanie listu intencyjnego dotyczącego przejęcia przez miasto Gdańsk żaglowca i przekazania go Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji^[8].
• 3 listopada 2008. Gdańsk kupił żaglowiec za 150 000 zł^[9].
• Kwiecień 2009 - przyholowanie jednostki do Gdańskiej Stoczni „Remontowej”.
• 15 września 2009. Fundacja Kompania Morska^[7] sprowadza do Polski odnalezione na strychu Bertila Lunda oryginalne rysunki i plany budowy „Generała Zaruskiego”. Kopie planów przekazuje Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Gdańsku.
• Na początku 2010 roku międzynarodowa grupa ekspertów negatywnie odniosła się do przyjętych do realizacji rozwiązań konstrukcyjnych wprowadzających znaczne modyfikacje w stosunku do planów historycznych^[10].
• Koniec 2010. Początek remontu jednostki na terenie Gdańskiej Stoczni „Remontowej”^[11].
• 5 grudnia 2011. Wodowanie kadłuba w basenie Gdańskiej Stoczni Remontowej w obecności Andersa Berga, Honorowego Prezydenta European Maritime Heritage.
• 30 października 2012 Podniesienie bandery w Gdańskiej Stoczni Remontowej w obecności Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego^[12].

Zobacz też

• Polskie wypadki morskie jachtów żaglowych

Przypisy

Linki zewnętrzne

• STS Generał Zaruski - oficjalna strona
• Strona o STS Generał Zaruski
• Fundacja Kompania Morska. marine-company.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-08)].
• S/y „Generał Zaruski” w Gdańsku – artykuł w portalu miesięcznika Żagle o najnowszej historii jachtu.
• „Generał Zaruski” przygotowuje się do podróży. zagle.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-08)]. - kolejny artykuł w portalu miesięcznika Żagle