Sadłowo (gmina)

Sadłowo
gmina wiejska
1942-1954[1]
Państwo

 PRL

Województwo

1945-50: pomorskie (PRL)
1950–54: bydgoskie (1945-50 jako pomorskie[2])

Powiat

rypiński

Siedziba

Sadłowo

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

19

brak współrzędnych
Portal Polska

Sadłowo (do 1942 Czermin) – dawna gmina wiejska funkcjonująca de facto w latach 1940–1954. Siedzibą gminy było Sadłowo.

Przedwojenną poprzedniczką gminy Sadłowo była gmina Czermin, należąca do powiatu rypińskiego w woj. warszawskim. 1 kwietnia 1938 gminę wraz z całym powiatem rypińskim przeniesiono do woj. pomorskiego[3]. 24 października 1940 należące uprzednio do gminy Czermin Stawiska włączono do sąsiedniej gminy Osiek (Lindenschanz)[4]. 25 czerwca 1942 okupant zniósł gminę Czermin, przekształcając ją w gminę Sadłowo (Sedlau)[5].

Po wojnie, dekretem PKWN z 21 sierpnia 1944 o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji, uchylono wszelkie zmiany w podziale administracyjnym państwa wprowadzone przez okupanta (art. 11)[6]. Jednak zmiany w podziale administracyjnym powiatu rypińskiego wprowadzone podczas wojny utrzymywały się w praktyce także po wojnie[7][8]. Było to praktykowane do tego stopnia, że Wojewoda Pomorski wydał 22 kwietnia 1950 specjalne ogłoszenie informujące o powróceniu do stanu administracyjnego z 1 września 1939, podkreślając szczególnie, że „parc. Stawiska i rum. Stawiska należą do gminy wiejskiej Czermin a nie do gminy wiejskiej Osiek"[9]. Tak więc przedwojenna gmina Czermin winna funkcjonowаć de iure także po wojnie, choć w praktyce nadal stosowano zarówno nazewnictwo (m.in. gmina Sadłowo), jak i skład gmin wprowadzony przez okupanta. Na przykład, GUS-owski oficjalny Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r. dalej wylicza gminę Sadłowo w miejsce gminy Czermin, a gromadę Stawiska[10] nadal zalicza do gminy Osiek[11]. Podobnie było nawet w wydawnictwach wojewódzkich, np. w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 1954 w opisie gmin i gromad podlegających transformacji w związku z reformą administracyjną państwa[12]. Brak konsensusu trwał do jesieni 1954, kiedy to formalnie zniesiono gminy wiejskie w miejsce gromad[13].

Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[14], a jej obszar wszedł głównie w skład gmin Osiek i Rypin.

Przypisy

  1. ↑ W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
  3. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
  4. ↑ Amtsbezirk Lindenschanz
  5. ↑ Amtsbezirk Sedlau
  6. ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  7. ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
  8. ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
  9. ↑ Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 10, poz. 208
  10. ↑ Utworzoną formalnie 1 lipca 1952 (Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 9, poz. 194)
  11. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  12. ↑ Uchwała Nr 24/10 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu rypińskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
  13. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  14. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312


Powiat rypiński (1867–1975)
  • Siedziba powiatu – Rypin
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
  1. ↑ de facto 1941

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).