Saul Bellow

Saul Bellow

Imię i nazwisko	Salomon Bellows
Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1915 Lachine
Data i miejsce śmierci	5 kwietnia 2005 Brookline
Narodowość	żydowska
Język	angielski
Alma Mater	Uniwersytet Chicagowski Northwestern University
Dziedzina sztuki	powieść, opowiadanie, esej, literatura faktu
Ważne dzieła
Przypadki Augiego Marcha Herzog Planeta pana Sammlera Dar Humboldta
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla: 1976 Nagroda Pulitzera: 1976 Dar Humboldta National Book Award: 1954 Przypadki Augiego Marcha, 1965 Herzog, 1971 Planeta pana Sammlera, 1990 Medal of Distinguished Contribution, to American Letters

Bellow w 1953

Saul Bellow (ur. 10 czerwca 1915 w Lachine jako Salomon Bellows, zm. 5 kwietnia 2005 w Brookline) – amerykański pisarz pochodzenia żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1976.

Życiorys

Rodzice Bellowa byli żydowskimi imigrantami z Petersburga (wyemigrowali w 1913). W dzieciństwie, które – jak napisze po latach – „było po części rubieżą, po części polskim gettem, po części średniowieczem”, otrzymał staranne wykształcenie talmudyczne, ale oprócz tego czytywał także klasyków i nauczył się czterech języków. Za swoje rodzinne miasto uważał Chicago, gdzie Bellowowie przeprowadzili się w 1924. W szkole średniej założył wraz z kolegami kółko literackie. Pisarz kształcił się od 1933 na Uniwersytecie Chicagowskim, który porzucił na rzecz Northwestern University, gdzie studiował antropologię i socjologię. Po krótkiej aspiranturze na Uniwersytecie Wisconsin w Madison powrócił do Chicago i rozpoczął pracę pisarską. Był zatrudniony jednocześnie w trzech miejscach: jako urzędnik w komisji federalnej, wykładowca w instytucie pedagogicznym oraz redaktor w Encyclopædia Britannica.

Podczas II wojny światowej Bellow służył w piechocie morskiej. W 1944 zadebiutował powieścią psychologiczną Stan zawieszenia, przedstawiającą duchowe wzloty i upadki mężczyzny czekającego na powołanie do wojska. Utwór ten, napisany w formie dziennika, został nazwany przez amerykańskiego krytyka Edmunda Wilsona „jednym z najprawdziwszych świadectw nastrojów całego pokolenia, dorastającego w czasie wielkiego kryzysu i wojny światowej”. W latach 1946–1948 Bellow wykładał na Uniwersytecie Minnesoty. W tym czasie wydał też powieść pt. Ofiara, w której poruszał problem stosunku Żydów do „gojów”. Choć książka nie cieszyła się wielką popularnością, pisarz otrzymał stypendium Guggenheima. Pozwoliło mu ono przebywać w latach 1948-1949 w Paryżu i Rzymie, gdzie pracował nad kolejną powieścią. Ukazała się ona w 1953 i uznana została „Książką roku” w Stanach Zjednoczonych. Przypadki Augie Marcha z narracyjną swadą, nawiązująca do tradycji powieści łotrzykowskiej, opowiadały dzieje młodego Żyda z Chicago, który broni się przed społeczeństwem, nieakceptującym jego stylu życia, swojej wolności i niezależności.

Ukazywał losy jednostek wyobcowanych, zwykle amerykańskich Żydów, zmagających się z własną nadwrażliwością i biernością, z obojętnością otoczenia i uprzedzeniami rasowymi.

Nagrody i odznaczenia

Trzykrotnie nagrodzono go National Book Award: za Przypadki Augiego Marcha, Herzoga oraz Planetę pana Sammlera, a w 1975 otrzymał Nagrodę Pulitzera za powieść Dar Humboldta. W 1976 Szkocka Rada Sztuk Pięknych mianowała go honorowym członkiem Towarzystwa Neila Gunna i w tym samym roku przyznano mu Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury „za humanistyczne zrozumienie i subtelną analizę współczesnej kultury zawarte w jego twórczości”. W 1984 prezydent Mitterrand nadał mu Komandorię Legii Honorowej, w 1989 otrzymał nagrodę PEN/Malamud przyznawaną przez amerykański PEN Club, a w 1990 został odznaczony medalem National Book Foundation za wybitny wkład do literatury amerykańskiej.

Dzieła wybrane

• Stan zawieszenia (1944)
• Ofiara (1947)
• Przypadki Augiego Marcha (1953)
• Korzystaj z dnia (1956)
• Henderson, król deszczu (1959)
• Herzog (1964)
• Ostatnia analiza (1965)
• Wspomnienia Mosby'ego (1968)
• Planeta pana Sammlera (1970)
• Dar Humboldta (1975)
• Do Jerozolimy i z powrotem: wrażenia osobiste (1976)
• Grudzień pana dziekana (1982)
• Ravelstein (2000)

Linki zewnętrzne

Profil autora w serwisie internetowym Nagrody Nobla