Schorzenia morzyskowe

Schorzenia morzyskowe (schorzenia kolkowe, morzysko) – grupa około 30 różnych, choć zbliżonych etiologicznie i patogenetycznie jednostek chorobowych występujących u koni. Wszystkie są następstwem zaburzeń w przewodzie pokarmowym. Towarzyszy im ból, ujawniający się niepokojem zwierzęcia. Morzysko może mieć różne nasilenie – od bólu niezbyt silnego i szybko przemijającego, aż po ból ostry, kończący się śmiercią konia.

Przyczyny

Kontrola końskiego uzębienia

Morzyska powodowane są różnymi czynnikami. Niektóre wynikają z nieprawidłowego utrzymania konia; inne bywają zupełnie niezależne od człowieka. Do najważniejszych przyczyn należą:

  • Nieprawidłowy stan uzębienia konia (nierównomierne ścieranie pozostawione bez interwencji) – źle strawiona pasza zakłóca ruchy jelit;
  • Nadmierne osłabienie, wyczerpanie oraz podekscytowanie konia mogące doprowadzić do zaburzeń perystaltyki jelit;
  • Spożywanie zbyt dużej ilości soczystej zielonej paszy powodujące nadmierną produkcję gazów w układzie pokarmowym na skutek fermentacji;
  • Spożywanie pęczniejącego ziarna lub innych pęczniejących pokarmów, które może spowodować ostre rozszerzenie żołądka;
  • Zaniedbanie regularnego odrobaczania konia – larwy pasożytów mogą powodować tętniaki arterii, skutkujące zablokowaniem dopływu krwi i obumarciem fragmentu przewodu pokarmowego; [1]
  • Karmienie i pojenie konia w nieodpowiednim czasie, np. natychmiast po wyczerpującej pracy;
  • Skarmianie paszy zepsutej – przegniłej, spleśniałej, skwaśniałej, zmarzniętej, zakurzonej, zanieczyszczonej piaskiem lub ziemią;
  • Podawanie mokrej lub zagrzanej zielonki;
  • Pozostawianie zgrzanego konia w przeciągu i na zimnie.[2]

Warto pamiętać, że budowa przewodu pokarmowego konia uniemożliwia oczyszczanie żołądka przez wymiotowanie, co zapobiegałoby groźniejszym powikłaniom[3][4].

Objawy

Objawy morzyska u koni są zróżnicowane, zależą od natężenia bólu oraz długości trwania schorzenia. Przy wstępnym rozpoznaniu objawów ważna jest znajomość typowego zachowania danego konia. Do najczęstszych objawów należą:

  • nerwowość, osowiały wygląd,
  • grzebanie nogą o podłoże, kopanie
  • oglądanie się na słabizny (tylną część ciała),
  • stanie na sztywno wyprostowanych nogach,
  • pocenie się pomimo braku ruchu,
  • częste kładzenie lub tarzanie się,
  • zaparcie lub rzadki kał.[1]

Leczenie

Jeśli u konia występują więcej niż dwa z wymienionych wyżej objawów, należy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii. Na podstawie wyników badań, lekarz decyduje o rodzaju leczenia – farmakologicznego lub chirurgicznego. W przypadkach cięższych, gdy potrzebny jest zabieg chirurgiczny, czas jest najważniejszym czynnikiem powodzenia leczenia. [1]

Rodzaje schorzeń morzyskowych

Do schorzeń morzyskowych zaliczamy:

  • Ostra rozstrzeń żołądka;
  • Nieżytowy skurcz jelit;
  • Wzdęcie jelita cienkiego;
  • Niedrożność jelita ślepego;
  • Niedrożność jelita cienkiego;
  • Niedrożność okrężnicy dużej;
  • Niedrożność okrężnicy małej;
  • Zakrzep i zator tętnicy krezkowej;
  • Przemieszczenie jelit;
  • Zapalenie okrężnicy;
  • Choroba wrzodowa.

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ a b c zob. Tim Hawcroft: Koń. Rasy, Pielęgnacja, Wychowanie, Tresura.. Warszawa: Wyd. Ania, 1983. ISBN 83-902474-2-9.
  2. ↑ Jarosław Suchorski: Jeździectwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1979. ISBN 83-09-00177-0.
  3. ↑ zob. Zbigniew Szemczak: Zimą koniom - siano!. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. [dostęp 2011-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-27)].
  4. ↑ zob. dr n. wet. Jacek Sikora: Choroby: Ostre rozszerzenie żołądka u koni. Konie i my. [dostęp 2011-06-27].

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Equine Dentistry.jpg
Autor: Pete Markham from Loretto, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Dr. Froenig checking out our mare Sioux's teeth after a round of grinding with his power float. She's been sedated, which is why Dr. Froenig can stare into her mouth like that while she is holding perfectly still.