Scolopendra subspinipes

Scolopendra subspinipes
Leach, 1815
Ilustracja
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

tchawkowce

Gromada

wije

Podgromada

pareczniki

Rząd

skolopendrokształtne

Rodzina

skolopendrowate

Rodzaj

Scolopendra

Gatunek

Scolopendra subspinipes

Scolopendra subspinipesgatunek parecznika z rzędu skolopendrokształtnych i rodziny skolopendrowatych, popularny w terrarystyce.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1815 przez Williama Elforda Leacha. Wykazuje znaczną zmienność morfologiczną, wskutek czego doczekał się licznych synonimów[1][2]. Jeszcze w XXI wieku wyróżniano w jego obrębie 8 podgatunków. S. s. mutilans L. Koch, 1878 i S. s. gastroforeata Muralewicz, 1913 zostały zsynonimizowane z podgatunkiem nominatywnym w pracach z lat 2001–2010. W 2012 Christian Kronmüller zsynonimizował z nim również podgatunki S. s. piceoflava Attems, 1938 i S. s. fulgurans Bücherl, 1946, a czterem innym nadał status osobnych gatunków tak, że obecnie nie wyróżnia się żadnych podgatunków w obrębie S. subspinipes[1].

Opis

Scolopendra subspinipes australia.jpg
Scolopendra subspinipes mutilans DSC 1438.jpg
S. subspinipes na indonezyjskim znaczku pocztowym

Według Attemsa skolopendra ta osiąga do 15 cm długości ciała[1], natomiast źródła terrarystyczne wymieniają wymiary do 20 cm[3], a nawet ponad 27 cm[4]. Ubarwienie jest bardzo zmienne. Głowa jest pozbawiona przedniej bruzdy poprzecznej (sulcus transversalis). Czułki zbudowane są z 18 lub 19 członów, ale wyjątkowo ich liczba może być większa lub wynosić 17. Od połowy członu czwartego do końca szóstego występuje rzadkie owłosienie. Liczba zębów na coxosterna wynosi od 4 do 9, przy czym zwykle jest ich 5 lub 6. Tułów ma na sternitach od drugiego do dziewiętnastego (rzadziej do dwudziestego) po dwie bruzdy paramedialne, a tergity od piątego do szesnastego są obrzeżone. Bruzdy paramedialne tergitów zaczynają się zwykle od trzeciego, ale mogą się też zaczynać od drugiego lub dalszego. Wyrostki koksopleuralne występują w liczbie od jednego do trzech. Odnóża kroczne mają po dwie ostrogi dodatkowe, a dwudziesta ich para wyposażona jest zwykle w ostrogi stóp. Przedudzie odnóży końcowych ma 1–3 kolce brzuszno-boczne, 1–2 środkowe, 1–3 grzbietowo-środkowe i 1–5 czubków na wyrostku[1].

Występowanie

Pierwotnie S. subspinipes występowała tylko w rejonach tropikalnych i subtropikalnych Azji, ale została zawleczona również w inne rejony. Współcześnie występuje w Indonezji, Singapurze, Malezji, Tajlandii, Laosie, Wietnamie, Hongkongu, Chinach, na Filipinach, w Japonii, Rosji, Indiach, na Andamanach, Nikobarach, Sri Lance, Madagaskarze, Seszelach, Reunionie, Mauritiusie, Zanzibarze, Wyspach Świętego Tomasza i Książęca, Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Liberii, Południowej Afryce, Australii, Oceanii (w tym na Hawajach), Ameryce Centralnej, na Karaibach, Bermudach, w Kolumbii, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej i Brazylii[1][3].

Jad

LD50 dla kg myszy wynosi 60 mg domięśniowo i 2,35 mg dożylnie. Efekty ukąszenia u ludzi zwykle są miejscowe, obejmując ból, zaczerwienienie, obrzęk i powierzchowną martwicę. Znany jest tylko jeden przypadek śmiertelny – siedmiolatka ukąszona w głowę na Filipinach. Jest to jednocześnie jedyny potwierdzony przypadek śmierci człowieka w wyniku ukąszenia skolopendry[5].

Hodowla

Ze względu na dużą różnorodność ubarwienia należy do najpopularniejszych skolopendr w terrarystyce. W terrarium zaleca się utrzymywanie wilgotności od 60% do 80%[4] lub 85%[3] i temperatury 22–28°C z nocnymi spadkami do 18–22°C. Jako podłoże stosować można torf odkwaszony lub kokosowy, ewentualnie zmieszany z piaskiem[4], a jego głębokość powinna wynosić około 10 cm[3]. Niezjedzony pokarm należy usuwać następnego dnia. Samice rodzą młode po 2–3 miesiącach od zaplemnienia i opiekują się nimi przez pewien czas. Później należy je rozdzielić ze względu na ryzyko kanibalizmu[4]. Gatunek jest szybki, agresywny i nie zaleca się brania go w ręce[3].

Przypisy

  1. a b c d e Christian Kronmüller. Review of the subspecies of Scolopendra subspinipes Leach, 1815 with the new description of the South Chinese member of the genus Scolo- pendra Linnaeus, 1758 named Scolopendra hainanum spec. nov. (Myriapoda, Chilopoda, Scolopendridae). „Spixiana”. 35 (1), s. 19-27, 2012. 
  2. Scolopendra subspinipes. [w:] ChiloBase 2.0 [on-line]. [dostęp 2017-05-01].
  3. a b c d e Clarice Brough CRS, Russ Gurley: Vietnamese Centipede Orange-legged Jungle Centipede, Asian Forest Centipede. [w:] Animal World [on-line]. [dostęp 2017-05-01].
  4. a b c d Grzegorz Pełka: Scolopendra subspinipes. [w:] terrarium.com.pl [on-line]. [dostęp 2017-05-01].
  5. A. Minelli: Secretions of Centipedes. W: Arthropod Venoms. Sergio Bettini (red.). Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 1978, s. 80-81. DOI: 10.1007/978-3-642-45501-8.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Scolopendra subspinipes australia.jpg
Autor: Mark Marathon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Centipede Scolopendra subspinipes in Australia
Scolopendra subspinipes1.jpg
Autor: Sam Fraser-Smith, Licencja: CC BY 2.0
Bermuda,

7 July 2007,

Sam Fraser-Smith
Scolopendra subspinipes (Barbados).jpg
Scolopendra subspinipes - young specimen from Barbados
Scolopendra subspinipes mutilans DSC 1438.jpg
Autor: Yasunori Koide, Licencja: CC BY-SA 3.0
Scolopendra subspinipes mutilans