Septoria

Septoria
Ilustracja
Listek kasztanowca porażony przez Septoria apiicola
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Dothideomycetes

Rząd

Capnodiales

Rodzina

Mycosphaerellaceae

Rodzaj

Septoria

Nazwa systematyczna
Septoria Sacc.
Syll. fung. (Abellini)' 3: 474 (1884)
Typ nomenklatoryczny

Septoria cytisi Desm. 1847

Septoria Sacc. – rodzaj grzybów z rodziny Mycosphaerellaceae[1]. Grzyby mikroskopijne, endobionty, zazwyczaj rozprzestrzenione na całym świecie, w większości pasożyty roślin. Wywołują u nich choroby zwane septoriozami, objawiające się plamistością liści[2].

Morfologia

Strzępki ich grzybni wegetatywnej rozwijają się wewnątrz komórek, lub pomiędzy komórkami żywiciela. Kuliste, butelkowate lub elipsoidalne pyknidia zazwyczaj są częściowo, rzadziej całkowicie zanurzone w jego tkankach. Ściany pyknidiów zbudowane są z 2-4 warstw ściśle do siebie przylegających komórek. Komórki w warstwie zewnętrznej są grubościenne i zazwyczaj ciemnobrązowe do czarnych, rzadziej jasnobrązowe lub żółtawe. Hialinowe, o butelkowatym, beczułkowatym lub ampułowatym kształcie Komórki konidiotwórcze znajdują się w wewnętrznej, przeważnie jasnobrązowej ścianie pyknidiów. Konidia hialinowe, długie, nitkowate, proste, sierpowate lub różnie wygięte, zazwyczaj wielokomórkowe z poprzecznymi przegrodami. Wydostają się z pyknidiów przez pojedynczą ostiolę na szczycie[3].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycosphaerellaceae, Capnodiales, Dothideomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Synonimy:Septaria Fr., Septoriopsis Gonz. Frag. & M.J. Paúl Spilosphaeria Rabenh[4].

U licznych gatunków znane są tylko anamorfy. W obrębie rodzaju Septoria opisano ponad 2000 gatunków. W wyniku prowadzonych w ostatnich latach badań molekularnych, obserwacji kultur hodowanych na pożywkach, oraz badań genetycznych, liczne z nich uznane zostały za synonimy, lub przeniesione do innych rodzajów, głównie do rodzaju Mycosphaerella oraz innych, nowo utworzonych rodzajów[5]. Już w 2012 r. liczba gatunków Septoria zmniejszyła się do 1070[2], klasyfikacja w obrębie rodzaju Septoria nadal dynamicznie zmienia się i należy się spodziewać, że w trakcie dalszych badań ulegnie jeszcze dużej zmianie.

Gatunki rodzaju Septoria w Polsce

W 2013 r. dr hab. Agata Wołczańska na podstawie zbiorów własnych, oraz zbiorów zielnikowych zgromadzonych w polskich herbariach dokonała rewizji rodzaju Septoria w Polsce. Znalazła 18 nowych, dotąd na terenie Polski nieznanych taksonów, równocześnie wyłączyła z mykobioty Polski wiele innych, błędnie oznaczonych. Liczne gatunki z powodu zmian w taksonomii przeniesione zostało do innych rodzajów. W wyniku rewizji liczba gatunków Septoria w Polsce wynosi 200[3].

Większość gatunków z rodzaju Septoria w Polsce należy do grupy rzadkich, lub bardzo rzadkich. Do gatunków pospolitych należą[3]:

  • występujące na dziko żyjących roślinach: S. aegopodii, S. polygonorum, S. scabiosicola
  • występujące na roślinach uprawnych: S. apiicola, S. lycopersici

Lista gatunków występujących w Polsce

  • Septoria achilleicola Melnik 1967
  • Septoria aegopodii Desm. 1834[6]
  • Septoria aegopodina Sacc.[6]
  • Septoria aesculi (Lib.) Westend[6]
  • Septoria agrimoniae-eupatoriae E. Bommer & M. Rousseau 1886[6]
  • Septoria albopunctata Cooke 1883[6]
  • Septoria alpicola Sacc. 1897
  • Septoria anchusae Syd. 1935[6]
  • Septoria alni Sacc. 1878
  • Septoria anemones Desm. 1838
  • Septoria anthyllidis Sacc.[6]
  • Septoria apiicola Speg. 1887
  • Septoria aquilariae J.F. Lue & P.K. Chi 1994
  • Septoria arabidis Sacc. 1878[6]
  • Septoria armoraciae Sacc. 1878[6]
  • Septoria artemisiae Pass. 1879[6]
  • Septoria artemisiae-maritimae Lobik 1928[6]
  • Septoria arunci Pass. 1879[6]
  • Septoria asari Sacc. 1878[6]
  • Septoria associata Bubák & Kabát 1907[6]
  • Septoria astericola Ellis & Everh. 1889
  • Septoria astragali Desm. 1843
  • Septoria aucubae Westend. 1857[6]
  • Septoria baudysiana Sacc. 1914[6]
  • Septoria betae Westend. 1854
  • Septoria betulae (Lib.) Westend. 1878[6]
  • Septoria betulae-odoratae Bubák & Vleugel 1911[6]
  • Septoria bidentis Sacc. 1878
  • Septoria bresadolana Willi Krieg[6]
  • Septoria brissaceana Sacc. & Letell. 1882
  • Septoria bromi Sacc. 1878
  • Septoria bunkinae Teterevn.-Babajan 1984
  • Septoria calamagrostidis (Lib.) Sacc. 1892[6]
  • Septoria calaminthae C. Massal. 1911[6]
  • Septoria callistephi Gloyer 1921[6]
  • Septoria callae (Lasch) Sacc. 1884
  • Septoria campanulae (Lév.) Sacc. 1884[6]
  • Septoria cannabis (Lasch) Sacc. 1884
  • Septoria cardamines Fuckel 1863[6]
  • Septoria caricinella Sacc. & Roum. 1884
  • Septoria caricis Pass. 1879
  • Septoria carvi Syd. 1932[6]
  • Septoria centaureae (Roum.) Sacc. 1884
  • Septoria cerastii Roberge ex Desm. 1849
  • Septoria chaerophylli-aromatici Kabát & Bubák 1904[6]
  • Septoria chelidonii Desm. 1842
  • Septoria chenopodii Westend. 1851
  • Septoria chrysanthemella Sacc. 1895
  • Septoria cirsii Niessl 1865
  • Septoria cirsii-heterophylli Petr. 1925[6]
  • Septoria clematidis Roberge ex Desm. 1853
  • Septoria clematidis-rectae Sacc. 1876[6]
  • Septoria commutata Bubák 1916[6]
  • Septoria convolvuli Desm. 1842
  • Septoria corni-maris Sacc. 1878[6]
  • Septoria cornina Kuhnh.-Lord. 1947[6]
  • Septoria crataegi J. Kickx f. 1867[6]
  • Septoria crepidis Vestergr. 1896
  • Septoria cruciatae Roberge ex Desm. 1847
  • Septoria cucubali Lebedeva 1921[6]
  • Septoria cucurbitacearum Sacc. 1878
  • Septoria dianthi Desm. 1849
  • Septoria dianthicola Sacc. 1878[6]
  • Septoria diedickei Sacc. & D. Sacc. 1906
  • Septoria digitalis Pass. 1879
  • Septoria dimera Sacc. 1880
  • Septoria dulcamarae Desm. 1841
  • Septoria ebuli Roberge ex Desm. 1850
  • Septoria elaeagni (Chevall.) Desm. 1853
  • Septoria elymi Ellis & Everh. 1892[6]
  • Septoria endiviae Thüm. 1880[6]
  • Septoria epilobii Westend. 1852
  • Septoria epipactidis Sacc. 1878[6]
  • Septoria erigerontis Peck 1872[6]
  • Septoria eupatorii Roberge ex Desm. 1853
  • Septoria euphorbiae Kalchbr. 1865[6]
  • Septoria ficariae Desm. 1841
  • Septoria ficariicola (Lasch) Sacc. 1884[6]
  • Septoria frangulae Guépin 1881[6]
  • Septoria fraxini Desm. 1840[6]
  • Septoria fulvescens Sacc. 1878
  • Septoria galeobdoli C. Massal. 1902[6]
  • Septoria gaurina Ellis & Kellerm. 1883[6]
  • Septoria galeopsidis Westend. 1857
  • Septoria geranii Roberge ex Desm. 1853
  • Septoria gladioli Pass. 1875
  • Septoria gracilis Pass. 1879[6]
  • Septoria gymnadeniae Thüm. 1877[6]
  • Septoria glomerata Jørst. 1967
  • Septoria helianthi Ellis & Kellerm. 1883
  • Septoria hepaticicola (Duby) Jørst. 1965
  • Septoria heracleicola Kabát & Bubák 1907[6]
  • Septoria heterochroa Desm. 1847
  • Septoria hordei Jacz. 1917[6]
  • Septoria humuli Westend. 1854
  • Septoria hydrangeae Bizz. 1885
  • Septoria hyoscyami Hollós 1908[6]
  • Septoria hydrocotyles Desm. 1842
  • Septoria inconspicua Berk. & M.A. Curtis 1874
  • Septoria inulicola-britannicae Teterevn.-Babajan & Savinceva 1972
  • Septoria jasiones (Bres.) Died. 1914
  • Septoria kaznowskii M.I. Nikol. 2008
  • Septoria lactucae Pass. 1879
  • Septoria lamiicola Sacc. 1884
  • Septoria lapsanae Bernaux 1952
  • Septoria laubertiana Teterevn.-Babajan 1984
  • Septoria lavandulae Desm. 1853
  • Septoria laubertiana Teterevn.-Babajan 1984
  • Septoria leontodontis A.L. Sm. 1916,
  • Septoria leucanthemi Sacc. & Speg. 1878
  • Septoria libanotidis Died. 1914[6]
  • Septoria lineolata Sacc. & Speg. 1881
  • Septoria linnaeae (Ehrenb.) Sacc. 1890[6]
  • Septoria lobeliae Peck 1872
  • Septoria loligena R. Sprague 1944[6]
  • Septoria luzulae J. Schröt. 1890[6]
  • Septoria lycoctoni Speg. 1880[6]
  • Septoria lycopersici Speg. 1882
  • Septoria lycopi Pass. 1878
  • Septoria lysimachiae Westend. 1852
  • Septoria macropoda Pass. 1879
  • Septoria maianthemi Westend. 1857[6]
  • Septoria melampyri Strasser 1910[6]
  • Septoria melissae Desm. 1853[6]
  • Septoria menthae (Thüm.) Oudem. 1875
  • Septoria menyanthis Desm. 1853
  • Septoria mercurialis Westend. 1854[6]
  • Septoria minuta J. Schröt. 1896
  • Septoria mougeotii Sacc. & Roum. 1884
  • Septoria nepetae Ellis & Everh. 1888[6]
  • Septoria oenanthis Ellis & Everh. 1894
  • Septoria oenotherae Westend. 1857
  • Septoria oleandrina Sacc. 1876[6]
  • Septoria orchidearum Westend. 1851
  • Septoria paeoniae Westend. 1852
  • Septoria parnassiae Died. 1914[6]
  • Septoria petroselini Desm. 1843
  • Septoria phlogis Sacc. & Speg. 1878
  • Septoria phragmitis Sacc. 1878[6]
  • Septoria phyllachoroides Pass. 1890[6]
  • Septoria phyteumatis Siegm. 1870[6]
  • Septoria pisi Westend. 1857[6]
  • Septoria plantaginis-majoris (Sacc.) Nannf. 1950
  • Septoria polygonorum Desm. 1842
  • Septoria posoniensis Bäumler 1885
  • Septoria potentillica Thüm. 1877
  • Septoria primulae Buckn. 1885
  • Septoria prostrata Kabát & Bubák 1905[6]
  • Septoria ptarmicae Pass. 1879[6]
  • Septoria quercicola Sacc. 1878
  • Septoria quercina Fautrey 1895[6]
  • Septoria roemeriana Moesz 1915[6]
  • Septoria rohlenae Bubák 1906[6]
  • Septoria rubicola Hollós 1926[6]
  • Septoria rumicis Trail 1889[6]
  • Septoria salicis Westend. 1851[6]
  • Septoria salviae Pass. 1879[6]
  • Septoria saponariae (DC.) Savi & Becc. 1862
  • Septoria scabiosicola Desm. 1853
  • Septoria scleranthi Desm. 1857
  • Septoria scutellariae Thüm. 1880
  • Septoria secalis Prill. & Delacr. 1889
  • Septoria sedi Westend. 1854
  • Septoria senecionis Westend. 1852
  • Septoria sii Roberge ex Desm. 1853
  • Septoria silvicola Desm. 1859
  • Septoria sisymbrii Niessl 1866[6]
  • Septoria soldanellae Speg. 1880[6]
  • Septoria sorbi Lasch 1843
  • Septoria stachydis Roberge ex Desm. 1847
  • Septoria stellariae Roberge ex Desm. 1847
  • Septoria sydowiana (Allesch.) Died. 1914
  • Septoria symphyti Cejp 1970
  • Septoria syringae Sacc. & Speg. 1878[6]
  • Septoria tabacina Died. 1916
  • Septoria tanaceti Niessl 1865
  • Septoria taraxaci Hollós 1907
  • Septoria teucrii Sacc. 1878
  • Septoria tiliae Westend. 1854[6]
  • Septoria tinctoriae Brunaud 1890[6]
  • Septoria tormentillae Roberge ex Desm. 1847
  • Septoria tosevi Bubák 1904[6]
  • Septoria trapae-natantis J. Wiśn. 1910[6]
  • Septoria trientalis (Lasch) Sacc. 1890
  • Septoria tunicarum N.P. Golovina 1960
  • Septoria ulmariae Oudem. 1876
  • Septoria urticae Roberge ex Desm. 1847
  • Septoria valerianae Sacc. & Fautrey 1900[6]
  • Septoria verbenae Roberge ex Desm. 1847
  • Septoria veronicae Roberge ex Desm. 1849
  • Septoria viburni Westend. 1852[6]
  • Septoria villarsiae Desm. 1842
  • Septoria vincae Desm. 1843
  • Septoria vincetoxici (Ficinus & C. Schub.) Auersw. 1869[6]
  • Septoria violae-palustris Died. 1914
  • Septoria virgaureae Desm. 1842
  • Septoria viscariae Rostr. 1888[6]
  • Septoria weissii Allesch. 1893[6]
  • Septoria wodziczkiana Dominik 1934[6]
  • Septoria xanthii Desm. 1847[6]
  • Septoria xylostei Sacc. & G. Winter 1883

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[5]. Wykaz gatunków występujących w Polsce według A. Wołczańskiej[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum [dostęp 2021-04-07] (ang.).
  2. ↑ a b Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
  3. ↑ a b c d Agata Wołczańska,. Grzyby z rodzaju Septoria w Polsce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2013, ISBN 978-83-7784-428-1
  4. ↑ Species Fungorum [dostęp 2021-04-07] (ang.).
  5. ↑ a b Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2016-12-22] (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj Według Index Fungorum takson niepewny

Media użyte na tej stronie

Septoria apiicola a1 (2).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Septoria apiicola on Apium graveolens