Skały osadowe

Przykład sekwencji skał osadowych - odsłonięcie osadów morskich w zachodniej części Utah.

Skały osadowe (sedymentacyjne) – jeden z trzech głównych typów skał (obok skał magmowych i metamorficznych) budujących skorupę ziemską, powstają przez nagromadzenie się materiału przenoszonego przez czynniki zewnętrzne (np. wodę, lodowiec, wiatr), na skutek jego osadzania się lub wytrącania z roztworu wodnego. Nauka zajmująca się powstawaniem skał osadowych to sedymentologia.

Ze względu na sposób powstania wyróżnia się:

  • skały rezydualne (alitowe, regolit) – zwietrzelina powstała „in situ” (na miejscu) w wyniku wietrzenia skał (przede wszystkim węglanowych):

Przykłady skał osadowych

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Gips11.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gips (miocen-baden), kryształy, rezerwat w Busko Zdroju
Szarogłaz.jpg
Autor: Piotr Sosnowskit, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szarogłaz, ludlow, Brdo nad rzeka Kierdonką, Góry Świetokrzyskie
Halit 5.JPG
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Halit zabarwiony hematytem, Kłodawa, Polska
Krzemien2.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzemienie- piasiasty (KWB Bełchatów), buła krzemienna (k.Małogoszcz, Góry Świętokrzyskie)
Mułowiec1.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
mułowiec z ankerytem, KWK Pstrowski, Zabrze, Górny Śląsk
Wapien dewonski.jpg
Autor: PIotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wapień, dewon(fran), Kowala, Góry Świętokrzyskie
Krzemień1.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Była krzemienna, lokalizacja nieznana
PIA17362-MarsCuriosityRover-Sandstone-Waypoint1-20130921.jpg
Skała będąca konglomeratem kamieni i piaskowca na Przystanku 1 łazika Curiosity.

Ta składająca się z dziewięciu zdjęć mozaika wykonana przez kamerę MAHLI znajdującą się na należącym do NASA łaziku Curiosity pokazuje szczegółowe tekstury w konglomeracie skały niosącej małe kamienie i podobne do piasku cząsteczki.

Skała znajduje się w miejscu o nazwie "Darwin" wewnątrz krateru Gale. Ta naturalnie wyeksponowana odkrywka jest widoczna na wysokiej rozdzielczości zdjęciach teleskopu zwierciedlanego (HiRISE) znajdującego się na pokładzie należącej do NASA sondy Mars Reconnaissance Orbiter, została wytypowana przez zespół naukowy Curiosity, jako miejsce pierwszego kilkudniowego przystanku (Waypoint 1), w czasie długiej wędrówki z obszaru Glenelg do Mount Sharp.

Kamera MAHLI wykonała ten zestaw zdjęć krótko przed zachodem słońca w 400 dniu marsjańskiej misji łazika Curiosity (Sol 400), podczas gdy na Ziemi był wtedy 21 września 2013. Kamera została umieszczona około 10 cm od skały. W celu kalibracji zobrazowania obrazu kamery MAHLI poza obrazem mozaiki umieszczona jest skala w postaci pensa Lincolna. Na zdjęciu widoczny jest czerwonawy płaszcz kurzu pokrywający znaczną częśći podłoża widocznego na zdjęciu, jednak fragment skały odsłania gołe płaty na których widać ziarna kamyczków i piasku. Kamyczki są głównie szare, a niektóre z nich białe. Niektóre ziarna są dość przejrzyste, a inne są błyszczące.</P

Naukowcy interpretują piasek i kamienie w skale, jako materiał, który został osadzony przez płynącą wodę, a potem zasypany i spojony lepiszczem w skale. Zespół naukowy łazika Curiosity studiuje teksturę i skład konglomeratu skały w w miejscu Darwin, aby zrozumieć jego związek ze składem skały znalezionej w korycie strumienia znajdującego się bliżej miejsca lądowania. Głównym celem obserwacji w zaplanowanych punktach (ang. Wayponits) wzdłuż 8 km trasy do Mount Sharp, to znalezienie związku między warstwami skalnymi w "Yellowknife Bay" na obszrze Glenelg, gdzie znaleziono dowody istnienia słodkowodnych jezior w dawnych okresach geologicznych, czyli środowisk korzystnych dla życia mikrobiologicznego, z warstwami znajdującymi się w głównym miejscu przeznaczenia, czyli na niższych zboczach Aeolis Mons.

Przedsiębiorstwo Malin Space Science Systems znajdujące się w San Diego, opracowało, zbudowało i obsługuje MAHLI. Należące do NASA centrum badawcze Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie (JPL), znajdujące się w stanie Kalifornia, kieruje projektem Mars Science Laboratory i misją Curiosity dla należącego do NASA dyrektoriatu Science Mission Directorate w Waszyngtonie. Łazik został zaprojektowany i zmontowany w JPL, będącym oddziałem Kalifornijskiego Instytutu Technologii w Pasadenie..

Piaskoweic glaukonitowy.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
górnokredowy piaskowiec glaukonitowy, Zajączków, Góry Świętokrzyskie
Triassic Utah.JPG
Middle Triassic marginal marine sequence, southwestern Utah.
Halit z wieliczki 1.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Halit z kop. Wieliczka
Pyłowiec.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
terygeniczny pyłowiec triasowy
Sferosyderyt.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sferosyderyt z kalcytem ipirytem, Jura krakowsko-Częstochowska
Wapien wizen.JPG
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fragment rdzenia wiertniczego, wapien kalkarenitowy, gł. ok 1200 m. Karbon dolny - wizen. otwór Mrowla 1, okolice Rzeszowa, woj. Podkarpackie, Polska.
Wapień oxford.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wapień kalkarenitowy z odciskiem amonita (Perisphinctes sp.), Jura (oksford), k. Wysoka, Wysoka, Jura Krak-Częst.
Węgiel kamienny1.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Węgiel kamienny z mineralizacją siarczkową (piryt, markasyt, chalkopiryt). KWK Juliusz, Sosnowiec, Góry Śląsk
Wapień kelowej.jpg
Autor: Piotr Sosnowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wapien kelowejski z belemnitami, zhalmyrolizowany, Ogrodzieniec, Jura-Krak-Częst.