Skansen

Dwór w Skansenie w Sztokholmie
Skansen architektury przemysłowej III Rzeszy – Exploseum w Bydgoszczy
Skansen w Dobczycach
Skansen w Zalipiu

Skansen (muzeum skansenowskie, muzeum na wolnym powietrzu (ang. open-air museum)) – potoczne określenie muzeum na wolnym powietrzu, którego celem jest zaprezentowanie kultury ludowej danego regionu lub też ekspozycja obiektów zabytkowych (archeologicznych, budowlanych, etnograficznych)[1]. Polskie muzea skansenowskie zrzeszają się w Stowarzyszeniu Muzeów na Wolnym Powietrzu. Najstarszym skansenem w Polsce jest Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich.

Etymologia nazwy

Nazwa tego typu muzeów wywodzi się od szwedzkiej nazwy własnej, parku Skansen[2], użytej dla otwartej w 1891 przez Artura Hazeliusa ekspozycji 150 przykładów architektury drewnianej z terenu całego kraju, na wyspie Djurgården na terenie Sztokholmu[3], gdzie po raz pierwszy przygotowano tego typu zbiór zabytków w Szwecji (wcześniej powstał m.in. skansen w Oslo). Przeniesiono tam z różnych regionów kraju charakterystyczne dla nich budynki wiejskie.

Rodzaje skansenów

Skanseny etnograficzne[2]

Przenosi się do nich typowe bądź wyjątkowe przykłady najczęściej architektury ludowej z danego obszaru, a wraz z budynkami ich wyposażenie, sprzęty, narzędzia, wystrój, stroje ludowe i inne elementy folkloru.

Skanseny techniki i przemysłu

Nazwy tej obecnie używa się także dla zebranych pod gołym niebem zabytkowych obiektów technicznych. Skansenami nazywa się kolekcje taboru kolejowego, np. Skansen taboru kolejowego w Chabówce, stare kopalnie i przygotowane do zwiedzania fortyfikacje np. Skansen Fortyfikacyjny – Oderstellung – Leśna Góra, Skansen fortyfikacyjny w Dobieszowicach.

Przypisy

  1. Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 146. ISBN 83-85001-89-1.
  2. a b Słownik wyrazów obcych, wydawnictwo PWN. [dostęp 2013-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-15)].
  3. skansen, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2010-03-03].


Media użyte na tej stronie

Zalipie1000.jpg
Autor: Ricardo77, Licencja: CC BY 3.0
Zalipie
Eksploseum h.jpg
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Eksploseum w Bydgoszczy
Skogaholm Manor.jpeg
Skogaholm manor at Skansen in Stockholm.
Skansen w Dobczycach PW4.JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skansen w Dobczycach