Skarbiszowice

Skarbiszowice
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

opolski

Gmina

Tułowice

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

49-130[1]

Tablice rejestracyjne

OPO

SIMC

0504077

Położenie na mapie gminy Tułowice
Mapa konturowa gminy Tułowice, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Skarbiszowice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Skarbiszowice”
Położenie na mapie powiatu opolskiego
Mapa konturowa powiatu opolskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Skarbiszowice”
Ziemia50°36′29″N 17°40′34″E/50,608056 17,676111

Skarbiszowice – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Tułowice.

Nazwa

W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), w części zatytułowanej Rejestrze Ujazdu (łac. Registrum Wyasdense) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305, miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Sybethticz[2][3]. Dawniej używano również nazwy: Sybocice, Zybocice, Sybethicz, Sczebrachtczuez, Seifersdorf, Szczebrachcice.

Historia

W średniowieczu wieś położona była przy jednym z głównych śląskich traktów handlowych, biegnącym z Wrocławia, przez Racibórz do Czech.

W średniowieczu miejscowość była dobrem rycerskim, potwierdzają to, niezachowane niestety do dziś, ślady grodziska położonego w północno-zachodniej części wsi. Według informacji z 1934 roku, widoczne były jeszcze w tym czasie elementy obwałowań okalających grodzisko oraz kamienno-ceglane pozostałości czworobocznej wieży obronnej.

Pierwszym znanym z nazwiska właścicielem wsi był zmarły w 1598 roku, Heinrich von Dreske właściciel pobliskich Tułowic. W 1693 roku Skarbiszowice nabył hrabia Zygfryd Erdmann von Zierotin, właściciel dóbr Niemodlińskich. Za liczącą wtedy 6 zagród i 18 chałupników wieś wraz z folwarkiem zapłacił wówczas sumę 7.500 talarów.

Pod koniec XVIII wieku we wsi znajdowało się 66 domów, a zamieszkiwało ją 472 mieszkańców. Od 1818 roku we wsi funkcjonowała szkoła katolicka, z prowadzącym ją jednym nauczycielem. Katolicy w tym czasie uczęszczali do kościoła w Tułowicach, a ewangelicy do kościoła w Niemodlinie. W Skarbiszowicach znajdowała się jedynie kapliczka. We wsi wówczas funkcjonowała również cegielnia, wiatrak oraz odkrywka darniowej rudy żelaza. We wsi była też gospoda oraz 6 warsztatów rzemieślniczych.

W 1824 roku, wieś wraz z kilkoma okolicznymi miejscowościami, weszła w skład nowo powstałego państwa stanowego Tułowice (Herrschaft Tillowitz), którego właścicielem został hrabia Ludwig von Praschma. W 1835 roku, dobra Tułowickie wraz ze Skarbiszowicami oraz innymi okolicznymi folwarkami za sumę 235.400 talarów, nabył Ernst von Frankenberg-Ludwigsdorf.

W 1890 roku, właścicielem majątku w Skarbiszowicach był Konrad baron Schellendorf, a dzierżawcą niejaki Braulitz. W 1931 roku, dobra szlacheckie rozparcelowano i zasiedlono kolonistami z Westfalii.

Według spisu ludności z 1910 roku, miejscowość zamieszkiwało 375 osób, w tym 258 w samej wsi, a 117 osób w obszarze dworskim. W 1933 roku wieś liczyła 421 mieszkańców, a w 1939 roku było ich 472.

Po wojnie większość ludności wysiedlono a miejscowość zasiedlono repatriantami pochodzącymi z Przebraża i okolicznych miejscowości w dawnym powiecie Łuckim.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4]:

  • stodoła folwarczna, z XIX w.
  • pręgierz, z XVI w.

Legenda

Według legendy we wsi znajdował się młyn "w którego skrzydła dmuchał diabeł". Był to murowany wiatrak typu holenderskiego, jedyny tego rodzaju w okolicach Niemodlina. Legenda mówi, że skrzydła wiatraka poruszały się nawet w trakcie bezwietrznej pogody, przypisywano to działaniu diabła. Obecnie widoczne są tylko pozostałości fundamentów.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1170 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  3. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 100. [dostęp 2013-01-07].

Bibliografia

  • Elżbieta Woźniak, Mariusz Woźniak: Od Tillowitz do Tułowic: UG Tułowice, 2007, ISBN 978-83-925288-4-5
  • Zimmermann Friedrich Albert - Beyträge zur Beschreibung von Schlesien: Bd. 2, Brieg 1783
  • Adressbuch des Grundbesitzes in der Provinz Schlesien, Berlin 1873
  • Bildband Kreis Falkenberg in Oberschlesien, Druckhaus Goldammer, Scheinfeld/Mfr. 1982
  • Das Falkenberger Land im Bild, Uehlin Druck – und Papierhaus GmbH, Schopfheim, 1997
  • Heimatbuch des Kreises Falkenberg in Oberschlesien, Heimatverein Kreises Falkenberg O/S, Peine, 1971
  • Knie J. G., Alphabetisch- statistisch-topographische Uebersicht der Dörfer, Flecken, Stadte und andern Orte der Königl. Preusz. Provinz Schlesien, Breslau 1845
Gmina Tułowice
Miasto
Wsie

POL gmina Tułowice COA.svg

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Opole County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.00 N
  • S: 50.49 N
  • W: 17.42 E
  • E: 18.37 E
POL gmina Tułowice COA.svg
herb miasta i gminy Tułowice