snoRNA
snoRNA, małe jąderkowe RNA (ang. small nucleolar RNA, snoRNA) – zlokalizowane przede wszystkim w jąderku krótkie, niekodujące cząsteczki RNA, które biorą udział w obróbce rRNA polegającej na modyfikacjach chemicznych nukleotydów.
SnoRNA występują u eukariontów i Archaea. Można je podzielić na dwie rodziny - C/D i H/ACA RNA. Te pierwsze zaangażowane są w metylację, a te drugie w pseudourydylację nukleotydów. snoRNA w większości są zlokalizowane w jąderku. Pełnią biologiczną funkcję dopiero po połączeniu w kompleksy z białkami i utworzeniu tzw. małych jąderkowych rybonukleoprotein (ang. small nucleolar ribonucleoproteins, snoRNP)[1].
Większość kompleksów snoRNP bierze udział w modyfikacji chemicznej nukleotydów w rybosomalnym RNA (rRNA) oraz w snRNA, mniej liczne natomiast zaangażowane są w proces dojrzewania (cięcia) prekursorów rRNA (pre-rRNA). Prawdopodobnie pewne snoRNA mogą również uczestniczyć w modyfikacjach mRNA[2]. Rybonukleinowe komponenty snoRNP odpowiadają za specyficzność przyłączania kompleksów do odpowiedniej sekwencji pre-rRNA, białka zaś pełnią rolę katalityczną w procesie modyfikacji lub cięcia obrabianego transkryptu. Nie wyklucza się również roli snoRNA w uzyskiwaniu przez cząstki rRNA właściwej struktury trzeciorzędowej oraz w procesie składania podjednostek rybosomu. Jedno ze snoRNA (H/ACA RNA) wchodzi też w skład telomerazy[3].
Przypisy
- ↑ Filipowicz W, Pogacic V. (2002) Biogenesis of small nucleolar ribonucleoproteins. Curr Opin Cell Biol. 14(3):319-27 PMID 12067654
- ↑ Cavaille J, Buiting K, Kiefmann M, Lalande M, Brannan CI, Horsthemke B, Bachellerie JP, Brosius J, Huttenhofer A. (2000) Identification of brain-specific and imprinted small nucleolar RNA genes exhibiting an unusual genomic organization. PNAS 97(26):14311-6 PMID 11106375
- ↑ Matera AG, Terns RM, Terns MP. (2007) Non-coding RNAs: lessons from the small nuclear and small nucleolar RNAs. Nat Rev Mol Cell Biol. 8(3):209-20. PMID 17318225