Sobór nicejski II

XI-wieczna miniatura przedstawiająca Sobór nicejski II. W środku w postawie pokutnej Bazyli z Ancyry. Oprócz niego jeszcze bp Teodor z Myry oraz bp Teodozjusz z Amorium poprosili o przebaczenie za herezję ikonoklazmu.

XV-wieczny fresk przedstawiający cesarzową Irenę i jej syna Konstantyna VI w trakcie obrad Soboru.

Sobór nicejski II (787) – sobór powszechny biskupów chrześcijańskich zainaugurowany w Konstantynopolu, przeniesiony do Nicei i tam obradujący od 24 września do 23 października 787 roku. Na soborze uchwalono 22 kanony dyscyplinarne.

W soborze brało udział 307 biskupów (tylko 14 z Zachodu) pod nominalnym przewodnictwem legatów papieskich, a faktycznie patriarchy Tarazjusza. Cesarzową Irenę i jej syna Konstantyna VI reprezentowali urzędnicy. Nieobecni byli patriarchowie Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy, znajdujących się pod panowaniem islamskim.

Głównym celem soboru było zakończenie kontrowersji ikonoklastycznej. Po pewnych wahaniach dopuszczono biskupów opowiadających się za ikonoklazmem, ale większość postanowiła złożyć z katedr biskupów organizujących w przeszłości prześladowania zwolenników czci obrazów. Ikonoklazm został potępiony jako herezja. Cześć ikon (pokłony, palenie świec i kadzidła) uznano za naukę prawowierną. Podkreślono jednak, że kult obrazów odnosi się do osoby przedstawionej na obrazie, a nie do samego obrazu. Ustalono także zasady tworzenia ikon, wykluczające dowolność i zezwalające na pisanie obrazów tylko duchownym. Postacie na ikonach powinny mieć duże szerokie oczy, całe ciało osłonięte odzieniem - jedynie odsłonięte twarze i czasem dłonie, figury miał okalać czarny kontur, karnacja postaci winna być ciemna, święci mieli posiadać długie brody, schematycznie zarysowane szaty nie powinny uwidaczniać kośćca, powinien być stosowany umowny światłocień.

Bibliografia

• Ostrogorsky, George. History of the Byzantine State. New Brunswick:Rutgers University Press, 1969. ​ISBN 0-8135-0599-2​
• M. Starowieyski: Sobory Kościoła niepodzielonego. T. 1 – Dzieje. Tarnów: Biblos, 1994. ISBN 83-85380-20-5.