Socjonika

Socjonika (słowo powstałe z połączenia ang. society „społeczeństwo” i bionics „bionika”) – teoria międzyludzkich stosunków psychologicznych, rozumianych jako wymiana informacji i działań.

U jej podstaw leży przede wszystkim model funkcjonowania psychiki (zwany modelem A od nazwiska litewskiej socjolog Aušry Augustinavičiūtė – twórczyni socjoniki). Socjoniczna koncepcja działania psychiki to połączenie koncepcji przedstawionych w Typach psychologicznych Carla Gustava Junga, freudowskiej teorii świadomości, przedświadomości i nieświadomości, oraz hipotezy metabolizmu energetyczno-informacyjnego Antoniego Kępińskiego^[1]. Z przyjętego modelu psychiki wynika socjoniczna klasyfikacja typów psychologicznych oraz teoria relacji między nimi^[2]. Teoria powstała w latach 70. XX wieku.

Kluczowym pojęciem socjoniki jest typ informacyjnego metabolizmu (socjotyp). Jest to sposób wymiany informacji pomiędzy człowiekiem i jego otoczeniem. Jest on niezmienny, uwarunkowany genetycznie. Charakteryzuje się on specyficznym układem 8 funkcji psychicznych wzorowanych na Jungowskich, jednak zmienionych przez Augustinavičiūtė. Nazewnictwo podstawowych dychotomii jest podobne jak u Junga – wyróżnia się więc opozycje:

ekstratyczno-introtyczną^[a]
intuicyjno-sensoryczną
logiczno-etyczną
racjonalistyczno-irracjonalistyczną

W 1991 założono w Kijowie Międzynarodowy Instytut Socjoniki^[3].

Model A

Elementy informacyjne

Aušra Augustinavičiūtė stworzyła model opierający się na 8 elementach informacyjnych (nazwany na cześć twórczyni modelem A). Najczęściej oznacza się je przy pomocy symboli graficznych lub dwuliterowych skrótów. Wyróżniamy następujące elementy:

Ne – intuicja ekstratyczna (intuicja możliwości)
Ni – intuicja introtyczna (intuicja czasu)
Se – sensoryka ekstratyczna (silna wola)
Si – sensoryka introtyczna (sensoryka odczuć)
Te – logika ekstratyczna (logika biznesowa)
Ti – logika introtyczna (logika relacji)
Fe – etyka ekstratyczna (etyka emocji)
Fi – etyka introtyczna (etyka relacji)

Element informacyjny jest podstawową jednostką funkcjonalną procesu metabolizmu informacyjnego.

Funkcje

Każdy element spełnia pewną funkcję (rolę) w procesie przemiany informacji, odmienną w przypadku każdego socjotypu. Takich funkcji jest 8 i wyróżnione są kolejno:

Funkcja programowa – najsilniejsza z funkcji. Jest to pryzmat przez który patrzy się na rzeczywistość. Przez funkcję programową odbierane są informacje z otoczenia.
Funkcja kreatywna – przetwarza, uzupełnia i wzbogaca informacje z funkcji programowej.
Funkcja roli – stanowi dobre narzędzie w kontaktach międzyludzkich, ale na krótki czas. Rozwijana jest do tego stopnia, by w uproszczony sposób, na miarę potrzeb, wykonywać swoje zadania.
Funkcja czuła, PoLR (ang.: Point or Place of Least Resistance) – najsłabsza z funkcji kręgu mentalnego. Informacje przez nią przetworzone są niepewne. Uwagi dotyczące tej funkcji są odbierane jako drażniące.
Funkcja sugestywna – najsłabsza z funkcji kręgu witalnego. Podświadomie wyszukuje i odbiera informacje dotyczące swojej dziedziny, a ich brak jest negatywnie odczuwany. Jej zdolność do ewaluacji otrzymanych informacji jest bardzo niska.
Funkcja aktywacyjna – informacje odbierane przy pomocy tej funkcji bywają niezrozumiałe, ale są uważane za interesujące.
Funkcja ignorująca – odruchowo operuje informacjami z funkcji programowej i je uzupełnia.
Funkcja demonstracyjna – odruchowo operuje informacjami z funkcji kreatywnej i uzupełnia je o odniesienia w swojej dziedzinie.

1	2
4	3
6	5
7	8

Funkcje są przedstawiane schematycznie jako układ pól ponumerowanych w charakterystyczny sposób (jak po prawej). Taka numeracja wyznacza kierunek przepływu informacji, który odbywa się w dwóch kręgach. Wyróżnia się:

Krąg mentalny – funkcje 1, 2, 3, 4
Krąg witalny – funkcje 5, 6, 7, 8

W takim układzie istnieją też układy dwóch funkcji nazywane blokami. Są to (oznaczone kolorami):

Blok ego – funkcje silne i cenione

Blok super-ego – funkcje słabe i niecenione

Blok super-id – funkcje słabe i cenione

Blok id – funkcje silne i niecenione

Socjotypy

Skrót	Pełna nazwa typu	Skrót 4-literowy	Inna nazwa typu	Alias typu
ILE	intuicyjno-logiczny ekstrawertyk	ENTp	Wynalazca	Don Kichot	typ ekstratyczny, intuicyjny, logiczny, irracjonalny
SEI	sensoryczno-etyczny introwertyk	ISFp	Mediator	Dumas	typ introtyczny, sensoryczny, etyczny, irracjonalny
ESE	etyczno-sensoryczny ekstrawertyk	ESFj	Entuzjasta	Hugo	typ ekstratyczny, sensoryczny, etyczny, racjonalny
LII	logiczno-intuicyjny introwertyk	INTj	Analityk	Robespierre	typ introtyczny, intuicyjny, logiczny, racjonalny
SLE	sensoryczno-logiczny ekstrawertyk	ESTp	Dowódca	Żukow	typ ekstratyczny, sensoryczny, logiczny, irracjonalny
IEI	intuicyjno-etyczny introwertyk	INFp	Liryk	Jesienin/Bradbury	typ introtyczny, intuicyjny, etyczny, irracjonalny
EIE	etyczno-intuicyjny ekstrawertyk	ENFj	Mentor	Hamlet	typ ekstratyczny, intuicyjny, etyczny, racjonalny
LSI	logiczno-sensoryczny introwertyk	ISTj	Inspektor	Gorki	typ introtyczny, sensoryczny, logiczny, racjonalny
SEE	sensoryczno-etyczny ekstrawertyk	ESFp	Polityk	Napoleon/Cezar	typ ekstratyczny, sensoryczny, etyczny, irracjonalny
ILI	intuicyjno-logiczny introwertyk	INTp	Krytyk	Balzac	typ introtyczny, intuicyjny, logiczny, irracjonalny
LIE	logiczno-intuicyjny ekstrawertyk	ENTj	Przedsiębiorca	London	typ ekstratyczny, intuicyjny, logiczny, racjonalny
ESI	etyczno-senoryczny introwertyk	ISFj	Obrońca	Dreiser	typ introtyczny, sensoryczny, etyczny, racjonalny
IEE	intuicyjno-etyczny ekstrawertyk	ENFp	Psycholog	Huxley/Sawyer	typ ekstratyczny, intuicyjny, etyczny, irracjonalny
SLI	sensoryczno-logiczny introwertyk	ISTp	Rzemieślnik	Gabin	typ introtyczny, sensoryczny, logiczny, irracjonalny
LSE	logiczno-sensoryczny ekstrawertyk	ESTj	Dyrektor	Stirlitz/Holmes	typ ekstratyczny, sensoryczny, logiczny, racjonalny
EII	etyczno-intuicyjny introwertyk	INFj	Humanista	Dostojewski	typ introtyczny, intuicyjny, etyczny, racjonalny

Rozmieszczenie elementów

Po odpowiednim rozmieszczeniu symboli elementów w takich polach można otrzymać model A socjotypu. Typów powstałych przez dobór ośmiu funkcji jest 16.

**ILE**

**SEI**

**ESE**

**LII**

**EIE**

**LSI**

**SLE**

**IEI**

**SEE**

**ILI**

**LIE**

**ESI**

**LSE**

**EII**

**IEE**

**SLI**

Kwadry

Socjotypy należą do kwadr. Jest ich cztery i do każdej należą 4 typy. Są to:

Kwadra Alfa

ENTp (ILE), ISFp (SEI), ESFj (ESE), INTj (LII)

Kwadra Beta

ESTp (SLE), INFp (IEI), ISTj (LSI), ENFj (EIE)

Kwadra Gamma

ENTj (LIE), ISFj (ESI), INTp (ILI), ESFp (SEE)

Kwadra Delta

ENFp (IEE), ISTp (SLI), ESTj (LSE), INFj (EII)

Kwadry Alfa i Gamma oraz Beta i Delta są dla siebie przeciwne, co odzwierciedla się często w postaci słabych relacji pomiędzy typami z tych kwadr.

Zobacz też

MBTI

Uwagi

↑ Zobacz też: ekstrawersja i introwersja

Przypisy

↑ G.G. Fink G.G., W.W. Mayrhofer W.W., Cross-cultural competence and management .
↑ R.R. Blutner R.R., E.E. Hochnadel E.E., Two qubits for C.G. Jung’s theory of personality, „Cognitive Systems Research”, 11 (3), 2010, s. 243-259 .
↑ The International Institute of Socionics [dostęp 2015-08-28] (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

[3] Zobacz też: ekstrawersja i introwersja

[1] G.G. Fink G.G., W.W. Mayrhofer W.W., Cross-cultural competence and management .

[blunter2010-2] R.R. Blutner R.R., E.E. Hochnadel E.E., Two qubits for C.G. Jung’s theory of personality, „Cognitive Systems Research”, 11 (3), 2010, s. 243-259 .

[4] The International Institute of Socionics [dostęp 2015-08-28] (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne