Sodom

Sodom

Sodom w Bangkoku (2007)
Rok założenia

1982

Pochodzenie

 Niemcy (Gelsenkirchen)

Gatunek

black metal[1]
thrash metal[1][2]
speed metal[1][2]

Powiązania

Kreator, Assassin, Holy Moses

Strona internetowa

Sodom – niemiecka grupa muzyczna grająca thrash metal założona w 1982 roku w Gelsenkirchen przez Thomasa Sucha[3]. Na początku swojej działalności zespół wykonywał muzykę black/speed metalową jednak wraz z dołączeniem Franka „Blackfire’a” Gosdzika do zespołu zespół zmienił styl na thrash metal, który gra aż do dziś[3]. Do dziś zespół wydał 16 albumów studyjnych niejednoznacznie ocenianych przez fanów i krytyków muzycznych. Sodom jest powszechnie uważany za jeden z najważniejszych zespołów w historii thrash metalu i black metalu[4].

Na tę chwilę Sodom sprzedał łącznie ponad 2 milionów płyt[5][6][7]. Pierwszym sukcesem komercyjnym zespołu był album Agent Orange wydany w 1989 roku[8]. Album ten w samych Niemczech sprzedał się w nakładzie ponad 100 tysięcy kopii[8]. Wtedy również Sodom stał się trzecim zespołem tworzącym wielką trójkę niemieckiego thrash metalu wraz z zespołami Kreator i Destruction.

Zespół niejednokrotnie występował w Polsce m.in. w Warszawie czy na Katowickim spodku oraz na festiwalu Metalmania[9][10].

Historia

Początki zespołu (1982–1986)

Zespół został założony w 1982 roku przez Thomasa Sucha[11], który wówczas pracował w kopalni węgla. Był już jednak zniechęcony tą pracą. Wraz z gitarzystą Frankiem Terstegenem znanym pod pseudonimem Aggressor założył Sodom. Głównymi inspiracjami dla nich były takie zespoły jak Motörhead, Accept, Iron Maiden, Judas Priest, Kiss, AC/DC, Saxon, Venom czy Tank[11]. Do zespołu dołączył jeszcze perkusista Rainer Focke znany jako Bloody Monster[12]. Thomas natomiast przyjął pseudonim Tom Angelripper. Jednak zespół w tym składzie nie nagrał żadnego albumu a miejsce Rainera zajął Christian Dudek znany także jako Witchhunter[13].

Grupa zaczynała swoją działalność grając Black metal, który w tamtym czasie miał dopiero swoje początki[11]. W 1983 roku ukazało się pierwsze wydawnictwo grupy jakim była kaseta demo o nazwie Witching Metal[14]. Rok później ukazała się kolejna demówka zespołu pod tytułem Victims of Death[15]. Oba wydawnictwa nie miały żadnego wydawcy gdyż zespół nie był wtedy jeszcze w żadnej wytwórni. Dopiero następne wydawnictwo jakim jest minialbum zespołu In the Sign of Evil zostało wydane przez jakąkolwiek wytwórnie jaką w tym wypadku była wytwórnia Devil's Game[16]. Jednak przed jej nagraniem doszło do zmiany gitarzysty jakim wtedy został Josef Dominik znany jako Grave Violator[17]. Album ten obok takich płyt jak Welcome To Hell grupy Venom czy Morbid Tales Celtic Frost jest zaliczany do pierwszej fali Black metalu.

W zespole znowu doszło do zmiany gitarzysty którym został Michael "Destructor" Wulf[18]. Zespół też przeszedł do wytwórni Steamhammer, nakładem której w 1986 roku ukazał się pierwszy album studyjny zespołu o nazwie Obsessed by Cruelty[19]. Na albumie wyraźnie było słychać duże wpływy zespołu Venom, którym w tamtym czasie Tom Angelripper był wielkim fanem. Album tak jak epka In the Sign of Evil jest zaliczana do pierwszej fali Black metalu. Na cześć utworu "Deathlike Silence" norweski muzyk Øystein "Euronymous" Aarseth, który był fanem tego zespołu założył wytwórnię Deathlike Silence Productions[20].

Przejście na Thrash metal i sukces zespołu (1987–1989)

Pierwsze wydawnictwa Sodom z początku nie zostały dobrze przyjęte, a prasa uznała ten zespół za "średniej jakości klona Venom z mało ambitnymi tekstami". Zespół wydał jeszcze jeden minialbum wykonany w swoim pierwotnym stylu Expurse of Sodomy[21]. Na tym minialbumie po raz pierwszy pojawił się także gitarzysta Frank "Blackfire" Gosdzik, który w tym samym czasie przekonał także lidera kapeli Thomasa Sucha żeby przeszedł na Thrash metal, a także że w tym gatunku przestano śpiewać o takich rzeczach jak okultyzm, satanizm czy horrory, a zaczęto śpiewać o wojnie, polityce i problemach społecznych. Thomas wówczas interesował się wojnami i uważał je za idiotyzm. Tom poszedł tą drogą i zmienił tematykę tekstów jak i styl muzyczny.

Pierwszym albumem nagranym w tym stylu był wydany 1 grudnia tego samego roku album Persecution Mania[22]. Album ten muzycznie prezentował niemiecki thrash metal z wpływami muzyki Black metalowej i heavy metalowej takich zespołów jak Motörhead. Na tym albumie zespół umieścił także cover utworu "Iron Fist" tej grupy. Na tym albumie Blackfire nauczył także grupy inaczej pisać teksty utworów a także skomponował wraz z pozostałymi członkami zespołu sam album. Album ten został lepiej przyjęty niż poprzednie. Po wydaniu tego albumu zespół wyruszył w trasę koncertową z zespołem Coroner. Podczas trasy koncertowej Sodomania Tour zespół nagrał swój pierwszy album koncertowy o nazwie Mortal Way of Live nagrany w Dortmundzie i Düsseldorfie.

W 1989 roku pojawił się kolejny album studyjny zespołu pod tytułem Agent Orange[23]. Nazwa tego albumu odnosi się do broni chemicznej stosowanej podczas wojny wietnamskiej, która była fascynacją założyciela grupy Toma Angelrippera[23]. Teksty na tej płycie opowiadają właśnie o wojnie wietnamskiej. Album ten stał się pierwszym sukcesem komercyjnym zespołu[8]. Został wówczas bardzo dobrze przyjęty przez prasę i w samych tylko Niemczech sprzedał się w nakładzie ponad 100 tysięcy egzemplarzy[8]. Zespół wówczas dołączył do wielkiej trójki niemieckiego thrash metalu którą tworzy obecnie wraz z zespołami Destruction i Kreator. W tym samym roku zespół zagrał koncert w Polsce w Katowicach przed publicznością 10 tysięcy ludzi. W tym samym roku ukazał się również singiel "Ausgebombt" wraz z niemiecką wersją tego utworu oraz minialbumem o tej samej nazwie[24].

Zmiany w składzie (1989–1990)

Jednak pomimo sukcesu w zespole wówczas nie działo się dobrze ponieważ Thomas i Christian popadli w alkoholizm i często na koncertach grali pijani. Z tego powodu Frank był wściekły a także dlatego, że jego koledzy z zespołu kiepsko grali muzykę na żywo, która była przez niego komponowana. Wówczas Mille Petrozza lider zespołu Kreator zaproponował Frankowi miejsce w swoim zespole. Frank przyjął tę propozycję natomiast do Sodom dołączył nowy gitarzysta Michael Hoffman[25]. Wraz z nim zespół nagrał nowy album Better Off Dead wydany w 1990 roku[26]. Był to również ostatni na pewien czas thrash metalowy album zespołu. W trakcie trasy po Ameryce Południowej Hoffman zdecydował się zostać w Brazylii i jednocześnie zakończył współpracę z Sodom[25]. Jego miejsce zajął Andy Brings[27].

Odejście od thrash metalu (1991–1997)

Na kolejnych albumach zespół próbował odejść od thrash metalowego brzmienia na rzecz cięższego brzmienia czego doskonałym przykładem jest wydany w 1992 roku album Tapping the Vein[28]. Na tej płycie było wiele wpływów muzyki death metalowej jednak niektóre elementy thrash metalu zostały zachowane. Tapping the Vein to był także ostatni album nagrany z Christianem Dudkiem, który został wyrzucony z zespołu[13]. Tom Angelripper twierdził że głównym problemem był problem Dudka z narkotykami jednak według samego Dudka problemem była chciwość Angelrippera. Dudek powiedział: "Cóż, jak powiedziałem, Tom był coraz bardziej głodny pieniędzy. Pisałem muzykę głównie z gitarzystą, ponieważ Tom nigdy nie miał czasu przychodzić na próby. Czasami pisał swoje teksty szybko w toalecie i zbierał do niego 60 procent węgla GEMA". Miejsce Dudka zajął Atomic Steif, były członek grup Holy Moses i Living Death.

Przed wydaniem kolejnego albumu ukazał się minialbum Aber bitte mit Sahne zawierający cover piosenki Udo Jurgensa o tej samej nazwie[29]. Rok później ukazał się szósty album studyjny o nazwie Get What You Deserve[30]. Na tym albumie oprócz wpływów Death metalu znalazły się przede wszystkim wpływy muzyki punkowej. Niestety album nie odniósł sukcesu ponieważ w tamtym czasie fani stracili zainteresowanie thrash metalem. Album ten doczekał się również zmienionej okładki ponieważ oryginalna została mocno ocenzurowana z powodu wyraźnej przemocy w jej treści. Przedstawiała ona zamordowanego mężczyznę, natomiast zmieniona przedstawiała członków zespołu. W tym samym roku ukazał się także album koncertowy Maroonned Live nagrany 10 maja w Hamburgu podczas trasy promującej ten album[31].

Rok później zespół wydal kolejny album studyjny Masquerade in Blood[32]. Na tym albumie zespół zaczął powoli wracać do thrash metalu eksperymentując z takimi gatunkami jak groove metal, death metal czy crossover thrash[33]. Przez wielu ten album jest uważany za jeden z najcięższych w dorobku zespołu. Jednak tak jak poprzedni nie odniósł sukcesu i został kiepsko przyjęty przez fanów i krytyków[33]. Jest to również jedyny album zespołu na którym zagrał Dirk Strahlimeier[34].

Rok później ukazała się kompilacja Ten Black Years na kasetach i płytach CD[35]. W tym samym roku do zespołu dołączyli Bernd "Bernemann" Kost i Konrad "Bobby" Schottkowski[36][37]. Wtedy zespół ponownie wkroczył do studia i nagrał nowy album który ukazał się w lutym 1997 roku o nazwie ’Til Death Do Us Unite[38]. Na tej płycie zespół powoli zaczął wracać do korzeni przechodząc bardziej w stronę Crossover thrashu. Album ten posiadał bardzo kontrowersyjną okładkę przedstawiającą ludzką czaszkę zaciśniętą między brzuchem wojownika sumo, a brzuchem ciężarnej kobiety[39]. Na płycie znalazł się także utwór "Fuck The Police" do którego nagrano kontrowersyjny teledysk przedstawiający przemoc wobec więźniów.

Na kolejnym albumie Code Red wydanym w 1999 roku zespół powrócił do klasycznego thrash metalowego stylu[40]. To ucieszyło wielu fanów. W intrze albumu znalazł się także fragment filmu Full Metal Jacket. Album odniósł spory sukces i został dobrze przyjęty.

Dalsze losy zespołu (2001–2006)

W 2001 roku ukazał się dziesiąty album studyjny o nazwie M-16[41]. Jest to kolejna płyta zespołu opowiadającą o wojnie wietnamskiej. Nazwa albumu natomiast odnosi się do broni stosowanej przez wielu amerykańskich żołnierzy w trakcie trwania tej wojny. Po wydaniu tego albumu zespół wyruszył w trasę koncertową wraz z pozostałymi zespołami wielkiej trójki. Wtedy to cała trójka spotkała się podczas wspólnej trasy. 6 stycznia odbył się koncert w klubie Proxima w Warszawie[42][43]. Podczas trasy koncertowej w Azji zespół nagrał kolejny album koncertowy nagrany podczas występu w Bangkoku[44]. Album One Night in Bangkok ukazał się w 2003 roku nakładem Steamhammer[44].

W 2006 roku pojawił się kolejny album o nazwie Sodom[45]. W jednym z wywiadów wspominając o tym albumie Tom Angelripper przyznał że według niego każdy zespół powinien mieć album o tej samej nazwie co zespół. W ramach promocji do utworu "City of God" nakręcono teledysk[45]. Utwór ten stał się jednym z najpopularniejszych utworów zespołu.

Krótki powrót do Black metalu (2007–2009)

Wraz z kolejnym albumem zespól na krótko wrócił do Black metalu[46]. Na wydanym w 2007 roku albumie The Final Sign of Evil znalazły się utwory z epki In the Sign of Evil a także nienagrane utwory z tego okresu[47]. Specjalnie do nagrania tej płyty do zespołu wrócili Aggressor i Witchhunter[46]. Niestety z powodu niewydolności wielu narządów 7 września 2008 roku Christian „Chris Witchhunter” Dudek zmarł w wieku 42 lat[48][49]. Na jego cześć 11 kwietnia 2009 roku został zagrany koncert charytatywny. Zagrały wówczas zespoły Holy Moses, Assassin i Artillery[50]. W tym samym roku zespół po raz pierwszy od 20 lat zagrał na Bloodstock Open Air w Wielkiej Brytanii.

Powrót do thrashu i dalsze losy zespołu (2010–2016)

Dopiero w 2010 roku ukazał się nowy album zespołu wydany pod koniec listopada w Europie i na początku 2011 roku w Stanach Zjednoczonych o nazwie In War and Pieces[51][52]. Album ten w pierwszym tygodniu od wydania sprzedał się w nakładzie 700 egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych czyli mniej niż jakikolwiek inny album zespołu[53]. 30 listopada tego samego roku ogłoszono że Konrad "Bobby" Schottkowski nie jest już częścią Sodom z powodu pogorszenia się jego relacji z liderem zespołu[54]. 8 grudnia ogłoszono, że jego miejsce zajmie Markus "Makka" Freiwald[55]. Pod koniec 2012 roku zespół zaczął pisanie nowego albumu studyjnego. Pierwotnie zespół planował nagrać ten album w maju i wydać go późnym latem. 29 kwietnia został wydany czternasty album studyjny o nazwie Epitome of Torture[56]. Był to pierwszy album nagrany z Makką na perkusji[55]. Album ten trafił na 25 miejsce na liście Billboard Heatseakers Chart co jak na tę chwilę jest najwyższym miejscem na liście w USA w historii zespołu[57]. Poza Stanami Zjednoczonymi album był notowany także m.in. w Niemczech czy Szwajcarii.

Przed wydaniem kolejnego albumu w 2014 roku wydano minialbum Sacred Warpath zawierający jeden nowy utwór o tej samej nazwie co album i trzy nagrane na żywo[58]. W sierpniu 2016 roku pojawił się piętnasty album studyjny zespołu o nazwie Decision Day[59][60]. Album odniósł sukces i był notowany na listach w różnych krajach m.in. w Stanach Zjednoczonych, Czechach, Niemczech czy Austrii[61][62][63][64]. Był to także ostatni album nagrany z Bernemannem i Makką[65]. Krótko po wydaniu tego albumu Tom Angelripper twierdził, że ma pomysł na kolejny album i planuje go wydać w 2018 roku.

Sodom dzisiaj (od 2018)

3 grudnia 2017 roku podczas świętowania 35-lecia istnienia zespół ogłosił ponowne spotkanie z trzema byłymi muzykami – Andym Bringsem, Frankiem Gosdzikiem i Josefem Dominikiem. 26 grudnia zespół dał koncert w Bochum po raz pierwszy z tymi muzykami od czasu ich odejścia. W styczniu 2018 roku ogłoszono że Makka i Bernemann przestali być częścią Sodom[66]. Według Bernda Kosta i Markusa Freiwalda zostali oni wyrzuceni przez Toma Angelrippera podczas rozmowy przez aplikację WhatsApp. Od tamtego czasu Makka i Bernemann grają w zespole Bonded. Tom natomiast stwierdził, że chce zacząć wszystko od nowa z nowymi muzykami. Ogłoszono wówczas aż trzech nowych członków[67]. Powrócił wówczas Frank "Blackfire" Gosdzik[67]. Wtedy to zespół po raz pierwszy stał się kwartetem. W 2019 roku zespól wydal trzy minialbumy nagrane w nowym składzie jednak nowy perkusista Stefan "Husky" Hüskens musiał odejść z zespołu przed nagraniem nowej płyty studyjnej. W listopadzie 2020 roku został wydany nowy album studyjny kapeli Genesis XIX[68][69]. Jest to pierwszy album zespołu nagrany jako kwartet a nie jako trio, a także pierwszy od płyty Agent Orange nagrany z Frankiem Gosdzikiem[70][71]. Album wcześniej przed jego wydaniem zapowiedziały trzy single. Zespół zapowiedział również trasę koncertową która ma się odbyć w 2021 roku.

Muzycy

Obecny skład zespołu

Byli członkowie zespołu

  • Frank Testegen – gitara (1983–1984, 2007)
  • Josef Dominic – gitara (1984–1985, 2007)
  • Michael Wulf – gitara (1985–1986)
  • Uwe Christophers – gitara (1986)
  • Uwe Baltrusch – gitara (1989, 1990)
  • Michael „Micha” Hoffman – gitara (1990)
  • Andy Brings – gitara (1991–1995)
  • Dirk Strahlimeier (zmarły)[72] – gitara (1995–1996)
  • Christian „Chris Witchhunter” Dudek (zmarły)[73] – perkusja (1983–1992, 2007)
  • Guido „Atomic Steif” Richter – perkusja (1992–1996)
  • Bobby Schottkowski – perkusja (1997–2010)
  • Bernd „Bernemann” Kostgitara (1997 – 2018)
  • Markus „Makka” Freiwaldperkusja (2010 – 2018)

[74]

Dyskografia

Albumy

RokTytułPozycja na liście
DEU
[75]
CHE
[76]
AUT
[77]
1986Obsessed by Cruelty
  • Data: maj 1986
  • Wydawca: Steamhammer Records
1987Persecution Mania
  • Data: 1 grudnia 1987
  • Wydawca: Steamhammer Records
1989Agent Orange
  • Data: 1 czerwca 1989
  • Wydawca: Steamhammer Records
1990Better Off Dead
  • Data: 1 października 1990
  • Wydawca: Steamhammer Records
1992Tapping the Vein
  • Data: 1 sierpnia 1992
  • Wydawca: Steamhammer Records
56
1994Get What You Deserve
  • Data: 1 stycznia 1994
  • Wydawca: Steamhammer Records
45
1995Masquerade in Blood
  • Data: 1 czerwca 1995
  • Wydawca: Steamhammer Records
76
1997’Til Death Do Us Unite
  • Data: 24 lutego 1997
  • Wydawca: Sony BMG Music
1999Code Red
  • Data: 31 maja 1999
  • Wydawca: Drakkar Entertainment
2001M-16
  • Data: 22 października 2001
  • Wydawca: Steamhammer Records
88
2006Sodom
  • Data: 24 kwietnia 2006
  • Wydawca: SPV GmbH
64
2007The Final Sign of Evil
  • Data: 28 września 2007
  • Wydawca: SPV GmbH
2010In War and Pieces
  • Data: 19 listopada 2010[78]
  • Wydawca: SPV GmbH
64
2013Epitome of Torture
  • Data: 26 kwietnia 2013[79]
  • Wydawca: SPV GmbH
3287
2016Decision Day
  • Data: 26 sierpnia 2016[80]
  • Wydawca: Steamhammer Records
74229
2020Genesis XIX
  • Data: 27 listopada 2020[69]
  • Wydawca: Steamhammer Records
10--
„—” pozycja nie była notowana.

Kompilacje

RokTytułPozycja na liście
DEU
[75]
1991Sodomania
  • Data: 23 października 1991
  • Wydawca: Teichiku Records
1996Ten Black Years – Best Of
  • Data: 2 grudnia 1996
  • Wydawca: Steamhammer Records
2010The Art of Killing Poetry
  • Data: 10 listopada 2010
  • Wydawca: Metal Hammer
201230 Years Sodomized: 1982–2012
  • Data: 15 czerwca 2012
  • Wydawca: Steamhammer Records
54
„—” pozycja nie była notowana.

Minialbumy

RokTytuł
1984In the Sign of Evil
  • Data: 5 maja 1984
  • Wydawca: Steamhammer Records
1987Expurse of Sodomy
  • Data: 1 października 1987
  • Wydawca: Steamhammer Records
1993Aber bitte mit Sahne
  • Data: 5 listopada 1993
  • Wydawca: Steamhammer Records

Inne

RokTytuł
1982Witching Metal (demo)
  • Data: 1982
  • Wydawca: brak (wydanie własne)
1984Victims of Death (demo)
  • Data: 1984
  • Wydawca: brak (wydanie własne)
1988Mortal Way of Live (album koncertowy)
  • Data: 1 października 1988
  • Wydawca: Steamhammer Records
1994Marooned Live (album koncertowy)
  • Data: 1 września 1994
  • Wydawca: Steamhammer Records
2003One Night in Bangkok (album koncertowy)
  • Data: 28 lipca 2003
  • Wydawca: Steamhammer Records

Wideografia

RokTytuł
1988Mortal Way of Live (VHS)
  • Data: 1988
  • Wydawca: Steamhammer Records
1994Live in der Zeche Carl (VHS)
  • Data: 1994
  • Wydawca: Steamhammer Records
2005Lords of Depravity Pt. 1 (DVD)
  • Data: 2005
  • Wydawca: SPV GmbH
2010Lords of Depravity II (DVD)
  • Data: 28 czerwca 2010
  • Wydawca: SPV GmbH

Przypisy

  1. a b c Steve Huey: Sodom Biography (ang.). allmusic.com. [dostęp 2011-08-24].
  2. a b Encyclopaedia Metallum – Sodom (ang.). metal-archives.com. [dostęp 2011-08-24].
  3. a b Sodom – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-28].
  4. https://www.allmusic.com/artist/sodom-mn0000031324/related
  5. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2021-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-17)].
  6. http://www.metal-metropolis.com/sodom.htm
  7. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2021-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-17)].
  8. a b c d http://www.officialcharts.de/album.asp?artist=Sodom&title=Agent+Orange&country=de
  9. https://www.rockmetal.pl/relacje/kreator.sodom.destruction-warszawa.01.html
  10. https://www.rockmetal.pl/galeria/sodom-katowice.17.html
  11. a b c Sodom – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-09].
  12. Bloody Monster – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-09].
  13. a b https://www.metal-archives.com/artists/Chris_Witchhunter/5060
  14. Sodom – Witching Metal – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-09].
  15. Sodom – Victims of Death – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-09].
  16. Sodom – In the Sign of Evil – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-09].
  17. Grave Violator – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-09].
  18. https://www.metal-archives.com/artists/Michael_Wulf/3786
  19. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Obsessed_by_Cruelty/3095
  20. https://www.metal-archives.com/labels/Deathlike_Silence_Productions/1878
  21. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Expurse_of_Sodomy/3105
  22. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Persecution_Mania/2585
  23. a b https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Agent_Orange/2583
  24. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Ausgebombt/3120
  25. a b https://www.metal-archives.com/artists/Michael_%22Micha%22_Hoffmann/5086
  26. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Better_Off_Dead/3092
  27. https://www.metal-archives.com/artists/Andy_Brings/5094
  28. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Tapping_the_Vein/3093
  29. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Aber_bitte_mit_Sahne%21/3123
  30. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Get_What_You_Deserve/3119
  31. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Marooned_Live/4314
  32. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Masquerade_in_Blood/3124
  33. a b http://www.allmusic.com/album/masquerade-in-blood-mw0000615324
  34. https://www.metal-archives.com/artists/Strahli/5083
  35. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Ten_Black_Years_-_Best_Of/3118
  36. https://www.metal-archives.com/artists/Bernemann/3200
  37. https://www.metal-archives.com/artists/Konrad_%22Bobby%22_Schottkowski/5074
  38. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/%27Til_Death_Do_Us_Unite/416140
  39. https://www.discogs.com/Sodom-Til-Death-Do-Us-Unite/release/2215462
  40. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Code_Red/2580
  41. Sodom – M-16 – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-10].
  42. l, relacja: Kreator, Sodom, Destruction, Wykked Wytch, Warszawa "Proxima" 6.01.2002 – rockmetal.pl, rockmetal.pl [dostęp 2021-01-10].
  43. l, galeria: Kreator, Sodom, Destruction, Warszawa "Proxima" 6.01.2002 – rockmetal.pl, rockmetal.pl [dostęp 2021-01-10].
  44. a b Sodom – One Night in Bangkok – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-10].
  45. a b Sodom – Sodom – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-10].
  46. a b https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/The_Final_Sign_of_Evil/160652
  47. Sodom – The Final Sign of Evil – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-10].
  48. Chris Witchhunter – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-10].
  49. Blabbermouth, Original SODOM Drummer WITCHHUNTER Dies, BLABBERMOUTH.NET, 8 września 2008 [dostęp 2021-01-10].
  50. SODOM WEB SQUAD (german), sodomized.info [dostęp 2021-01-10].
  51. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/In_War_and_Pieces/285828
  52. https://archive.today/20120909070942/http://www.roadrunnerrecords.com/blabbermouth.net/news.aspx?mode=Article&newsitemID=146788
  53. http://www.metalinsider.net/metal-by-numbers/metal-by-numbers-119-time-for-cake-and-sodom-y-in-worst-week-ever
  54. http://www.rockmetal.pl/wiesci.html?news_id=19483_Sodom_bez_perkusisty
  55. a b https://www.metal-archives.com/artists/Markus_Freiwald/3210
  56. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Epitome_of_Torture/368537
  57. https://www.billboard.com/music/sodom/chart-history/heatseekers-albums/song/781988
  58. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Sacred_Warpath/464223
  59. Sodom – Decision Day – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-10].
  60. http://www.blabbermouth.net/news/sodom-to-release-decision-day-album-in-august/
  61. Steffen Hung, Sodom – Decision Day, austriancharts.at [dostęp 2021-01-10].
  62. ČNS IFPI, hitparada.ifpicr.cz [dostęp 2021-01-10].
  63. Offizielle Deutsche Charts – Offizielle Deutsche Charts, offiziellecharts.de [dostęp 2021-01-10].
  64. Sodom, Billboard [dostęp 2021-01-10].
  65. https://www.blabbermouth.net/news/sodom-parts-ways-with-guitarist-drummer/
  66. Blabbermouth, SODOM Parts Ways With Guitarist, Drummer, BLABBERMOUTH.NET, 5 stycznia 2018 [dostęp 2021-01-10].
  67. a b Sodom w czwórkę po zmianach, muzyka.interia.pl [dostęp 2021-01-10] (pol.).
  68. Sodom – Genesis XIX – Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives, metal-archives.com [dostęp 2021-01-10].
  69. a b https://www.blabbermouth.net/news/sodom-to-release-genesis-xix-album-in-november-cover-artwork-and-track-listing-unveiled/
  70. https://www.metal-archives.com/albums/Sodom/Genesis_XIX/880388
  71. https://www.metal-archives.com/artists/Frank_Blackfire/5052
  72. Sodom – Former Guitarist Passed Away (ang.). metalstorm.net. [dostęp 2011-01-31].
  73. Original SODOM Drummer WITCHHUNTER Dies – Sep. 8, 2008 (ang.). blabbermouth.Net. [dostęp 2010-03-10].
  74. Sodom bez perkusisty (pol.). rockmetal.pl. [dostęp 2010-12-02].
  75. a b Chartverfolgung / sodom / Longplay (niem.). musicline.de. [dostęp 2011-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-31)].
  76. Sodom Swiss Albums Chart (niem.). hitparade.ch. [dostęp 2013-10-28].
  77. Sodom Austrian Albums Chart (niem.). austriancharts.at. [dostęp 2013-10-28].
  78. SODOM: New Album Title, Release Date Revealed – Aug. 2, 2010 (ang.). blabbermouth.net. [dostęp 2010-08-02].
  79. SODOM: 'Epitome Of Torture' CD-Release Party Announced (ang.). blabbermouth.net. [dostęp 2016-09-24].
  80. SODOM To Release 'Decision Day' Album In August (ang.). blabbermouth.net. [dostęp 2016-09-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

SodominBKK.JPG
(c) I, Sry85, CC BY 2.5
Sodom (German thrash metal band) in Bangkok