Sofiówka

Sofiówka

Strona tytułowa polsko-francuskiego wydania z 1815
Autor	Stanisław Trembecki
Typ utworu	poemat opisowy
Data powstania	1804
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1806

Sofiówka – poemat opisowy Stanisława Trembeckiego z 1804 roku, opublikowany w całości w 1806 roku.

Poemat powstał w okazji utworzenia przez Stanisława Szczęsnego Potockiego w jego posiadłości w Humaniu parku Zofiówka, nazwanego tak na cześć jego trzeciej żony Zofii.

Utwór opisuje spacer po parku, podczas którego zwiedzający odczytuje obecne w nim znaki kulturowe i snuje refleksje dotyczące problemów filozoficznych poruszanych w epoce oświecenia. Z tego względu nie ma szczegółowych opisów ogrodu, jest natomiast rozwijany dyskurs filozoficzny, którego kulminację stanowi rozmowa mędrców w odtworzonej w ogrodzie Szkole Ateńskiej.

Sofiówka zebrała skrajne oceny. Z jednej strony doceniano walory artystyczne i językowe poematu, z drugiej krytykowano obecne w nim przejawy panegiryzmu wobec targowiczanina Potockiego i carów rosyjskich. W 1815 roku podczas kongresu wiedeńskiego ukazało się ozdobne wydanie z tłumaczeniem na francuski, zaś na liście subskrybentów znaleźli się m.in. car rosyjski i król duński. W wileńskim wydaniu z 1822 roku komentarz napisał Adam Mickiewicz, który wysoko cenił poemat Trembeckiego (przełożył też na łacinę fragment o Ukrainie).

Bibliografia

• Teresa Kostkiewiczowa: Oświecenie. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007, s. 190. ISBN 978-83-7420-092-9.
• Mieczysław Klimowicz: Oświecenie. Wyd. IX – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 210-211, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13845-5.