Sompolińska Kolej Dojazdowa

Sompolińska Kolej Dojazdowa
kolej wąskotorowa
Ilustracja
Torowisko na linii Złotków – Biskupie Konińskie w 2012 roku
Państwo Polska
LokalizacjaSompolno
Liczba linii7
Lata funkcjonowania1991–2001
Infrastruktura
Długość sieciok. 110 km
Rozstaw szyn750 mm
Liczba stacji35
Portal Transport

Sompolińska Kolej Dojazdowa – wąskotorowa kolej dojazdowa z siedzibą w Sompolnie, powstała w 1991 roku po podzieleniu Kujawskich Kolei Dojazdowych. Przewozy planowe zawieszono w 2001 roku w związku z likwidacją przez Polskie Koleje Państwowe sekcji Kolei Dojazdowych. Torowiska Sompolińskiej KD zostały przejęte przez sąsiednie kolejki – Gnieźnieńską i Krośniewicką. Tabor natomiast został zezłomowany lub przekazany ocalałym kolejom wąskotorowym.

Historia

Pierwsze torowiska późniejszej Sompolińskiej Kolei Dojazdowej powstały na przełomie 1911 i 1912 roku. Połączyły one Anastazewo z Gosławicami oraz Wilczynem. Zostały one wybudowane za sprawą włodarzy cukrowni w Gosławicach, a ich zadaniem było umożliwienie transportu buraków cukrowych[1].

W czasie I wojny światowej wojsko niemieckie rozbudowało kolejkę, przedłużając ją m.in. do Konina czy łącząc Sompolno z Kołem. Po zakończeniu działań wojennych kontynuowano budowę, łącząc Sompolno z Anastazewem[2]. W czasie II wojny światowej kolejka wykorzystywana była przez Niemców do transportu zaopatrzenia. Po wojnie przekuto wszystkie tory na szerokość 750 mm i sieć kolejki wąskotorowej z obszaru Kujaw i Wielkopolski scalono w jeden organ – Kujawskie Koleje Dojazdowe[3].

Na przełomie 1991/1992 roku z Kujawskich Kolei Dojazdowych wyodrębniono trzy samodzielne KD: Gnieźnieńską, Krośniewicką i Sompolińską[4].

W 1999 roku Dyrekcja Kolei Dojazdowych w Warszawie przydzieliła Sompolińską KD do Poznańskiego Wydziału Kolei Dojazdowych. Na początku 2000 roku, po zmianie prezesa Dyrekcji Kolei Dojazdowych, rozpoczęto przygotowania do likwidacji wszystkich sekcji KD. W okresie do kwietnia do grudnia 2001 roku zwolniono większość pracowników kolei. Proces ten nie ominął także Sompolińskiej KD, która z końcem 2001 roku zawiesiła wszelkie pociągi planowe[5].

Linie kolejowe

W 1991 roku pod zarząd Sompolińskiej Kolei Dojazdowej oddano 7 linii kolejowych o prześwicie 750 mm i łącznej długości ok. 110 kilometrów. Po jej zamknięciu w 2001 roku, linie: Anastazewo – Złotków, Złotków – Biskupie Konińskie, Biskupie Konińskie – Sompolno, Sompolno – Przystronie oraz Sławoszewek – Wilczyn przejęła Gnieźnieńska KD, a odcinki Przystronie – Boniewo, Przystronie – Koło Miasto i Koło Miasto – Koło Wąskotorowe – Krośniewicka KD[4]. W związku ze spadkiem przewozów, linie te od 2001 roku są sukcesywnie demontowane.

LiniaDługośćLata budowyLiczba stacji/przystankówLata likwidacjiStan obecnyŹródło
Anastazewo – Konin Wąskotorowy38 km1912: Anastazewo – Gosławice Wąskotorowe
1915: Gosławice Wąsk. – Konin Czarków
1921: Konin Czarków – Konin Wąskotorowy		16 (5/11)1966: Jabłonka Słupecka – Konin Wąskotorowy
1989/1990: Złotków – Jabłonka Słupecka
2005: Nieborzyn – Złotków
po 2007: Anastazewo – Nieborzyn		przejęta przez Gnieźnieńską KD
zlikwidowana		[6]
Cegielnia – Sompolno24 km1912: Cegielnia – Biskupie Konińskie
1920: Biskupie Konińskie – Sompolno		7 (3/4)ok. 1988: Cegielnia – Biskupie Konińskie
2012: Biskupie Konińskie – Sompolno		przejęta przez Gnieźnieńską KD
zlikwidowana		[7]
Koło Miasto – Koło Wąskotorowe1 kmok. 19172 (2/0)2013: Koło Miasto – Koło Wąskotoroweprzejęta przez Krośniewicką KD
zlikwidowana		[8]
Jabłonka Słupecka – Wilczyn21 km191211 (3/8)1989/1990: Jabłonka Słupecka – Sławoszewek
2012: Sławoszewek – Wilczyn		przejęta przez Gnieźnieńską KD
zlikwidowana		[9]
Przystronie – Boniewo26 km19158 (3/5)2007: Mchowo – Przystronie
2014: Smólsk – Jerzmanowo		przejęta przez Krośniewicką KD
częściowo rozebrana, nieprzejezdna		[10]
Sompolno – Dąbie Kujawskie (nad Nerem)45 km191418 (4/14)1986: Koło Miasto – Dąbie Kujawskie
2007: Sompolno – Przystronie
2013: Przystronie – Koło Wąskotorowe		przejęta przez Gnieźnieńską i Krośniewicką KD
zlikwidowana		[11]
Złotków – Biskupie Konińskie10 km19853 (1/2)2013: Złotków – Biskupie Konińskieprzejęta przez Gnieźnieńską KD
zlikwidowana		[12]

Tabor

Parowozy, lokomotywy spalinowe i wagony osobowe użytkowane na liniach Sompolińskiej Kolei Dojazdowej od 1991 roku. Trzonem floty były lokomotywy Lxd2 napędzane silnikami Diesla[13].

Lokomotywy spalinowe
OznaczenieRok produkcjiLata stacjonowaniaStan/obecny właściciel
Lxd2-24619851991-2002zezłomowana
Lxd2-25219831991-1992Krośniewicka Kolej Dojazdowa
Lxd2-25419831991-2001zezłomowana
Lxd2-25919831991-2005zezłomowana
Lxd2-26119821991-2001zezłomowana
Lxd2-26219821991-1992Krośniewicka Kolej Dojazdowa
Lxd2-30519731991-1992zezłomowana
Lxd2-31819761991-1999Krośniewicka Kolej Dojazdowa
Lxd2-32719781991-2002zezłomowana
Lxd2-32919781991-2005zezłomowana
Lxd2-33019801991-2003zezłomowana
Lxd2-33119801991-1995sprzedana do Czech
Lxd2-34219821991-2005Sochaczewska Kolej Muzealna
Lxd2-34319821991-2002Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Lxd2-34419821991-2003Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Lokomotywy parowe
OznaczenieRok produkcjiLata stacjonowaniaStan/obecny właściciel
Px48-1907[14]19551991-2002Krośnicka Kolejka Parkowa
Wagony osobowe
OznaczenieRok produkcjiLata stacjonowaniaStan/obecny właściciel
Bxhpi (A208P) 111-419861991-2001; 2001-2002Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Bxhpi 114-819861991-2000Żuławska Kolej Dojazdowa
Bxhpi 120-519861991-2001; 2001-2002Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa

Przypisy

  1. ↑ Maciej Grzeszczak. Wacław Władysław Lutostański (1865-1935). „Gazeta Kleczewska”. 2/173, s. 24, luty 2010. Kleczew: Urząd Gminy Kleczew. ISSN 1425-669X. 
  2. ↑ Zbigniew Zasada: Powstanie kolejki wąskotorowej na terenach powiatu radziejowskiego (pol.). radziejow.pl. [dostęp 2014-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-12)].
  3. ↑ Paweł Korcz: Atlas Wąskotorówek. Wyd. I. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2006, s. 72-73. ISBN 83-920757-3-0.
  4. ↑ a b Marek Malczewski. Koleje wąskotorowe w 2005 roku. „Świat Kolei”. 12/2005, s. 29-30, grudzień 2005. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962. 
  5. ↑ Marek Malczewski. Koleje wąskotorowe przełomu wieków. „Świat Kolei”. 11/2005, s. 20-25, listopad 2005. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962. 
  6. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Anastazewo - Konin Wąskotorowy (pol.). bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20].
  7. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Cegielnia - Sompolno (pol.). bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20].
  8. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Koło Miasto - Koło Wąskotorowe (pol.). bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20].
  9. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Jabłonka Słupecka - Wilczyn (pol.). bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20].
  10. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Smólsk - Przystronie (pol.). bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20].
  11. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Sompolno - Dąbie nad Nerem (pol.). bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20].
  12. ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Linia Złotków - Biskupie Konińskie (pol.). bazakolejowa.pl. [dostęp 2013-01-20].
  13. ↑ Paweł Cieślar: Zestawienie egzemplarzy z kolei Sompolińska Kolej Dojazdowa (pol.). wask.pl. [dostęp 2013-01-21].
  14. ↑ Tomisław Czarnecki: Px48-1907 (pol.). www.polskieparowozy.pl. [dostęp 2013-01-21].
Koleje wąskotorowe w Polsce
Działające
Zamknięte
Zlikwidowane
Kolejki parkowe
Przemysłowe czynne
  • Cegielnia Bielowice Nowy Sącz
  • Kopalnia miedzi Lubin
  • Kopalnia miedzi Polkowice
Przemysłowe nieczynne
wojskowe
Transport kolejowy w powiecie konińskim
czynne
normalnotorowe
stacje kolejowe
przystanki osobowe
linie kolejowe
koleje przemysłowe
nieczynne
normalnotorowe
stacje kolejowe
przystanki osobowe
wąskotorowe
stacje kolejowe
przystanki osobowe
linie kolejowe
koleje dojazdowe

Herb powiatu konińskiego

Media użyte na tej stronie

Mapka Sompolińskiej KD.png
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Schemat linii Sompolińskiej Kolei Dojazdowej
Linia Złotków - Biskupie Konińskie.jpg
Autor: Flyz1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wąskotorowa linia Złotków - Biskupie Konińskie w pobliżu stacji w Sławoszewku