Spółgłoska szczelinowa zadziąsłowa dźwięczna

Spółgłoska szczelinowa zadziąsłowa dźwięczna
Numer IPA	135
ʒ
Jednostka znakowa	ʒ
Unikod	U+0292
UTF-8 (hex)	ca 92
Inne systemy
X-SAMPA	Z
Kirshenbaum	Z
IPA Braille↗	⠮
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska szczelinowa zadziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [ʒ]

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʒ]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
• koniuszek języka i jego brzeżek kontaktuje się tuż za górnymi dziąsłami, tworząc szczelinę
• więzadła głosowe periodycznie drgają – jest to spółgłoska dźwięczna

Warianty

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [ʒʲ]
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy spółgłosce welaryzowanej: [ʒˠ]
• napięcie mięśni gardła – mówimy o spółgłosce faryngalizowanej: [ʒˁ]
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o spółgłosce labializowanej [ʒʷ]

Terminologia

Spółgłoskę [ʒ] zaliczamy do spółgłosek syczących czyli sybilantów.

Przykłady

• w języku czeczeńskim: жий/ƶiy [ʒi:] "owce"
• w języku francuskim: jour [ʒuʀ] "dzień"
• w języku nawaho: łizh [ɬiʒ] "mocz"
• w języku tureckim: jale [ʒa'le] "rosa"