Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna

Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna

Numer IPA	103, 134
t͡ʃ
Jednostka znakowa	t​͡​ʃ
Unikod	U+0074 U+0361 U+0283
UTF-8 (hex)	74 cd a1 ca 83
tʃ
Jednostka znakowa	t​ʃ
Unikod	U+0074 U+0283
UTF-8 (hex)	74 ca 83
ʧ
Jednostka znakowa	ʧ
Unikod	U+02a7
UTF-8 (hex)	ca a7
Inne systemy
X-SAMPA	tS
Kirshenbaum	tS
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [ʧ].

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
• koniuszek języka i jego brzeżek kontaktuje się tuż za górnymi dziąsłami – jest to spółgłoska zadziąsłowa.
• dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przejścia bezpośrednio, bez plozji, do spółgłoski [ʃ].
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna

Warianty

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mowa wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [ʧʲ]
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mowa o spółgłosce welaryzowanej: [ʧˠ]
• napięcie mięśni gardła – mowa o spółgłosce faryngalizowanej [ʧˁ]
• zaokrąglenie warg, mowa wtedy o spółgłosce labializowanej [ʧʷ]

Przykłady

• w języku polskim: czyn [ʧɨn]
• w języku amharskim: አንቺ [anʧi] „ty” (forma żeńska)
• w języku angielskim: cheese [ʧi:z] „ser”
• w języku baskijskim: etxea [eˈʧea] „dom”
• w języku niemieckim: Deutsch [dɔʏ̯tʃ] „język niemiecki”