Stadler Tango Kraków Lajkonik

Stadler Tango Kraków "Lajkonik"

Tramwaj Stadler Tango Lajkonik na ulicy Basztowej w Krakowie
Dane ogólne
Kraj produkcji	Polska
Producent	Stadler Rail
Miejsce produkcji	Polska
Premiera	2020
Lata produkcji	od 2019
Dane techniczne
Liczba członów	3
Długość	33 400 mm
Szerokość	2400 mm
Wysokość	3600 mm
Rozstaw osi w wózkach	1800 mm
Napięcie zasilania	600 V
Prędkość maksymalna	70 km/h
Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	82+1
Liczba miejsc ogółem	222
Portal Transport szynowy

Stadler Tango Kraków "Lajkonik" − niskopodłogowe, trzyczłonowe, jednokierunkowe tramwaje szwajcarskiego producenta Stadler, produkowane dla MPK Kraków i eksploatowane przezeń w Krakowie od roku 2020.

Produkcja

Stalowe pudła wagonów produkowane i spawane są w zakładach Stadlera w Środzie Wielkopolskiej.

Do zakładu Stadlera w Siedlcach pudła transportowane są na specjalnych lawetach, z których przenoszone są do hali montażowej za pomocą suwnic. Montaż w hali trwa od 4 do 6 tygodni, podczas których odbywa się zabudowa wagonów (instalacja wszystkich komponentów, począwszy od elementów podłóg, np. materiałów antypoślizgowych, ścian i sufitów, poprzez rozkładanie okablowania, montaż elementów sterujących i pulpitu motorniczego, aż po montaż siedzisk). Po tym wagony ustawiane są na wózkach jezdnych i skręcane, a następnie wkleja się w nie w specjalnej technologii szyby. Osobno, w dziale montażu elektrycznego wstępnego, przygotowywane są szafy sterujące (tablice i wyposażenie elektrycznego, na które składa się nawet dwa tysiące połączeń elektrycznych). W jednym wagonie znajduje się do 22 kilometrów kabli^[1].

Konstrukcja

Stadler Tango Kraków "Lajkonik" na pętli Nowy Bieżanów

Tramwaje "Lajkonik" to tramwaje o długości 33,4 metra, które wyposażone są w klimatyzację, monitoring, oświetlenie wnętrza w technologii LED, system informacji pasażerskiej złożony z głosowego zapowiadania przystanków i tablic wyświetlających trasę przejazdu oraz automaty biletowe obsługujące płatności kartą płatniczą^[1]. Wagony posiadają szerokie otwierania drzwi podwójnych (1 400 mm) ułatwiające wymianę pasażerów, oraz specjalne platformy ułatwiające osobom poruszającym się na wózkach wsiadanie do pojazdu oraz jego opuszczanie. W sekcji pasażerskiej znajdują się porty USB i gniazda 230V umożliwiające ładowanie urządzeń mobilnych^[2].

Tramwaje posiadają system akumulatorów, który pozwala na pokonanie dystansu 3 km z opuszczonym pantografem, bez zasilania z sieci trakcyjnej, np. podczas jej awarii lub na odcinkach niezelektryfikowanych (system posiadają 2 z 50 wagonów, pozostałe mają instalację umożliwiającą zamontowanie tego systemu w przyszłości^[3], system będą miały również zamontowane 2 z 60 wagonów, które będą dostarczone do Krakowa w ramach realizacji drugiego przetargu^[4]), w pełni obrotowe wózki z elastyczną ramą i klasycznymi osiami, ergonomicznie zaprojektowaną kabinę motorniczego, 82 miejsca siedzące do dyspozycji pasażerów, ergonomicznie rozmieszczone wyposażenie przedziału pasażerskiego, kabinę motorniczego i przestrzeń dla pasażerów wyposażone w indywidualny system HVAC, specjalny zewnętrzny system audio (dwa pojazdy), listwy świetlne na poręczach i stopniach wewnętrznych, czoło pojazdu zaprojektowane w sposób minimalizujący ewentualne obrażenia pieszych, wyposażenie w system crash (absorbery energii), minimalizujące efekty kolizji, oraz łatwy dostęp do wszystkich urządzeń podczas wykonywania prac utrzymaniowych. Konstrukcja jezdna ram wózków zapewnia zmniejszenie zużycia ich kół i torowiska, po którym się poruszają, oraz zmniejszenie drgań emitowanych przez pojazd podczas jazdy. W tramwajach zastosowany został system rekuperacji, który daje możliwość wykorzystywania energii pochodzącej z hamowania pojazdu^[2].

Dane techniczne^[2]

Stadler Tango Kraków "Lajkonik"
Rozstaw toru	1 435 mm
Przeznaczenie	Transport miejski
Napięcie zasilania	600 V DC
Miejsca siedzące	82 + 1
Miejsca stojące	139
Wysokość podłogi	Wysokość wejścia	300 mm
	Niska podłoga	370 mm do 480 mm z max. nachyleniem 8%
	Wysoka podłoga	590 mm
Szerokość wejścia	650 mm / 1400 mm
Siła ściskania podłużnego	400 kN
Długość pojazdu	33 400 mm
Szerokość pojazdu	2 400 mm
Wysokość pojazdu	3 600 mm
Rozstaw osi wózków	Wózek motorowy	1 800 mm
	Wózek toczny	1 800 mm
Średnica koła napędowego	600/520 mm (nowe/zużyte)
Średnica koła tocznego	600/520 mm (nowe/zużyte)
Moc ciągła na kołach	420 kW
Moc maksymalna na kołach	675 kW
Siła pociągowa podczas rozruchu (do 47 km/h)	78,4 kN
Przyspieszenie podczas rozruchu	1,1 m/s² (przy prędkości 0–30 km/h i pełnym obciążeniu pojazdu)
Prędkość maksymalna	70 km/h

Historia

Pierwszy przetarg

Stadler Tango Kraków "Lajkonik" na Rondzie Grzegórzeckim

24 października 2016 MPK Kraków otworzyło oferty przetargowe na zakup 50 tramwajów o długości 32–35 m. Zostały złożone 4 oferty^[5]:

• Konsorcjum Solaris Bus & Coach i Stadler Polska – wagon o nazwie Tango Kraków "Lajkonik"^[2] – 7 270 127 zł netto (za 1 wagon),
• Newag – wagon o nazwie 138N – 8 595 000 zł netto,
• Pesa – wagon o nazwie 2016N Krakowiak II – 6 950 000 zł netto,
• Škoda Transportation wagon o nazwie ForCity Kraków 8 290 000 zł netto.

Przetarg podzielony był na dwie części. W pierwszej miało zostać dostarczonych 35 wagonów. Przewidywany czas realizacji kontraktu wskazywał na lata 2019–2020^[6]. 10 listopada 2016 MPK Kraków wykluczyło Pesę z przetargu w związku z nienależytą realizacją umowy na zakup 36 wagonów 2014N Krakowiak^[7]. 23 czerwca 2017 sąd okręgowy nakazał przywrócenie oferty Pesy do przetargu^[8]. 8 sierpnia 2017 MPK Kraków wybrało Pesę w związku z najniższą ceną ofertową. Kontrakt opiewał na sumę 427,425 mln zł brutto. Producent na realizację umowy miał mieć 30 miesięcy od dnia jej podpisania^[9]. Ponieważ 10 listopada 2017 reprezentacja Pesy nie stawiła się na podpisanie umowy, ani nie wniosła wymaganych gwarancji finansowych w wysokości 29,9 mln zł, wykonanie kontraktu zostało przekazane konsorcjum Solaris Bus & Coach i Stadler Polska^[10]. 16 stycznia 2018 MPK Kraków podpisało umowę ramową na dostawę 50 tramwajów „Lajkonik” wraz z umową wykonawczą na pierwsze 35 sztuk^[11], a 12 grudnia podpisało umowę wykonawczą na drugą partię tramwajów, obejmującą pozostałe 15 sztuk^[12].

Drugi przetarg

Stadler Tango Kraków "Lajkonik" podczas kursu na linii 24

17 września 2019 MPK Kraków otwarło oferty przetargowe na zakup do 60 tramwajów o długości co najmniej 32 m. Została złożona jedna oferta^[13][14] (konsorcjum Stadler Polska i Stadler Środa – wagon o nazwie Tango Kraków "Lajkonik 2" – 8 371 600 zł netto za 1 wagon), w związku z czym, po uzyskaniu pozytywnej oceny, została ona wybrana jako najlepsza^[4]. 29 kwietnia 2020 podpisano kolejną umowę ramową na dostawę do 60 tramwajów „Lajkonik II” wraz z umowami wykonawczymi na pierwsze 35 tramwajów^[15]. 4 listopada, w ramach prawa opcji, podpisano umowę wykonawczą na pozostałe 25 wagonów, co tym samym sprawiło, że łączna liczba zamówionych przez Kraków tramwajów "Lajkonik" wyniosła 110 sztuk^[16].

Eksploatacja

5 kwietnia 2019 roku MPK Kraków poinformowało, że w Środzie Wielkopolskiej powstał pierwszy stalowy element jednego z 50 tramwajów, który miał następnie trafić do fabryki w Siedlcach^[17]. 13 grudnia 2019 pierwszy tramwaj Stadlera został dostarczony do Krakowa^[3], na ulice miasta, w ramach testów, wyjechał po raz pierwszy 7 stycznia 2020^[18], a 7 maja zakończyły się jego odbiory^[19]. 18 czerwca 2020 pierwsze dwa egzemplarze "Lajkonika" wyjechały na linie z pasażerami^[20].

19 sierpnia 2021, do zajezdni tramwajowej Podgórze, dotarł ostatni z zamówionych wagonów^[21]. 7 września wszystkie dostarczone tramwaje kursowały już liniowo^[22]. Zakończenie dostaw "Lajkoników" zostało uznane za jedno z najważniejszych wydarzeń w krakowskiej komunikacji w roku 2021^[23].

35 wagonów stacjonuje obecnie (stan na luty 2022) w zajezdni Nowa Huta, a pozostałe 15 w zajezdni Podgórze^[24].

22 sierpnia 2022 pierwszy tramwaj Lajkonik II, w ramach realizacji drugiego przetargu, został dostarczony do Krakowa^[25].

Przypisy