Stanisław Michalski (weterynarz)

Stanisław Michalski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 kwietnia 1900
Sanok

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Miejsce spoczynku

Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu

Zawód, zajęcie

lekarz weterynarii

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor

Edukacja

Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie

Stanowisko

adiunkt w Katedrze Chirurgii

Rodzice

Kazimierz, Eleonora

Stanisław Michalski
porucznik rezerwy porucznik rezerwy
Data i miejsce urodzenia

23 kwietnia 1900
Sanok

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1933–1940

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Jednostki

1 Pułk Artylerii Ciężkiej Ziemi Krakowskiej
2 Pułk Artylerii
10 Pułk Artylerii Ciężkiej
27 Pułk Artylerii Lekkiej

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa, agresja ZSRR na Polskę)

Późniejsza praca

Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920-1941)

Stanisław Wojciech Michalski (ur. 23 kwietnia 1900 w Sanoku, zm. wiosna 1940 w Katyniu) – porucznik lekarz weterynarii rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 23 kwietnia 1900 jako syn Kazimierza Michalskiego (1875–1962) i Eleonory z domu Dziura (1880–1945)[1]. Ojciec był radcą skarbowym[2], do końca 1930 asesorem w Urzędzie Skarbowym Akcyz i Monopolów Państwowych w Sanoku[3], dyrektorem Komunalnej Kasy Oszczędności w Sanoku[4]. Miał braci Adama i Tadeusza oraz siostry Kazimierę Wandę (1902–1991, zamężna z Włodzimierzem Taworskim, matka dr Anny Taworskiej – żony Andrzeja Strzeleckiego i Tadeusza Taworskiego)[5][6] i Helenę Eleonorę (1909–1990, zamężna z inż. architektem Adolfem Wittelsem)[7]. Rodzina Michalskich zamieszkiwała w Sanoku przy ul. Jagiellońskiej[5].

6 czerwca 1918 Stanisław Michalski zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Włodzimierz Godłowski i Jakub Zaleski – również ofiary zbrodni katyńskiej)[8][9]. Był harcerzem[10].

Pracował w kopalni w Grabownicy Starzeńskiej. 5 maja 1919 jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego w 1 pułku artylerii ciężkiej Ziemi Krakowskiej otrzymując stanowisko kanoniera w baterii zapasowej. W lipcu 1919 ta jednostka została przemianowana na 3 pułk artylerii ciężkiej i przeniesiona do Lublina. W tym czasie Stanisław Michalski został oddelegowany do Szkoły Podoficerskiej nr 3 w Krakowie, następnie zakończył kurs Podchorążych Szkoły Podoficerskiej Artylerii (wynik celujący) i otrzymał awans do stopnia kaprala. Następnie zakończył egzaminem kurs na podchorążego (wynik celujący).

Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 1 baterii 2 pułku artylerii obejmując funkcję łącznika oraz wywiadowcy-obserwatora. Uczestniczył w walkach podczas bitw nad Berezyną koło Głębokiego, Królewszczyzny i Dokszyc, a po przejściu w obszar ukraiński w bojach pod Równem, Łuckiem, Włodzimierzem Wołyńskim. Po wojnie został przeniesiony do rezerwy 22 grudnia 1920 celem podjęcia nauki. Później uczestniczył w ćwiczeniach 5 baterii 10 pułku artylerii ciężkiej. Został mianowany na stopień podporucznika w korpusie oficerów weterynaryjnych, grupa lekarzy, ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 (lokata 14). W 1934 jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[11]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 9. lokatą w korpusie oficerów rezerwy weterynaryjnych, grupa lekarzy[12].

Pierwotnie rozpoczął studia prawa, jednak następnie przeniósł się na weterynarię, którą ukończył na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie 1925 (absolutorium), a 28 czerwca 1927 uzyskał tytuł lekarza weterynarii. W styczniu 1931 został wybrany zastępcą członka komisji rewizyjnej Lwowskiego Oddziału Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypospolitej Polskiej[13]. W 1939 uzyskał tytuł naukowy doktora[14]. Pracował na stanowisku adiunkta w Katedrze Chirurgii lwowskiej AMW: wykładał rentgenologię. Publikował artykuły w czasopiśmie „Przegląd Weterynaryjny”.

Wobec zagrożenia konfliktem w 1939 został przydzielony do 27 pułku artylerii lekkiej. Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. O jego pobycie w obozie wspomniał kolega szkolny Zdzisław Peszkowski[15]. Na wiosnę 1940 został zabrany w jednym z pierwszych transportów do Katynia i tam zginął z rąk funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 1186 w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców (przy zwłokach znaleziono legitymację urzędnika i różaniec)[16][17], gdzie został pochowany w mogile bratniej drugiej na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.

Stanisław Michalski był żonaty z Haliną (nie mieli dzieci), która po jego śmierci wyszła za mąż za Lesza[7]. Podczas wojny została wywieziona przez sowietów w głąb ZSRR wraz z mężem i dzieckiem[18]. We lwowskim mieszkaniu Stanisława Michalskiego po ataku Niemiec na ZSRR z połowy 1941 zamieszkiwała jego siostra Kazimiera Taworska z synem Tadeuszem[18].

Upamiętnienie

Kamień przy Dębie Pamięci honorującym Stanisława Michalskiego w Sanoku

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Stanisława Michalskiego zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945[19] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[20].

W 1962 Stanisław Michalski został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia kapitana[21]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[22].

18 kwietnia 2009 w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zostało zasadzonych 21 Dębów Pamięci[23][24][25], w tym upamiętniający Stanisława Michalskiego (zasadzenia dokonał dr Piotr Uruski, historyk, przewodniczący Komisji Rady Powiatu Sanockiego)[26][27].

Odznaczenie

Publikacje (artykuły)

  • Guz piasecznicowy na piersiach u konia (1927)
  • Włókniako-gruczolak torbielowy u psa (1927)
  • Amutatio penis (1927)
  • Amputatio kończyn u psów (1929)
  • Działanie zabiegów chirurgicznych przy dychawicy świszczącej (1929)[28]
  • Histerektomia u psów (1932)
  • Z rentgenografii narządu moczowego u psów (1933)
  • Mięsak w jamie brzusznej u psa (1934)
  • Spostrzeżenia kliniczne nad mięsakiem kości u psów (1936)
  • Schorzenia trzeciej powieki i ich leczenie (1937)

Zobacz też

Przypisy

  1. Taworscy ↓, s. 7, 9.
  2. Wojciech Sołtys, Pierwsze miesiące wolności. Życie gospodarcze społeczne i polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 507.
  3. Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 1, s. 28, 20 stycznia 1931. 
  4. Jolanta Ziobro. Pani profesor, pamiętam. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (794), s. 6, 26 stycznia 2007. 
  5. a b Taworscy ↓, s. 5.
  6. Anna Taworska-Strzelecka. Pozostaną w pamięci. Stanisław Michalski. „Tygodnik Sanocki”. Nr 16 (441), s. 13, 21 kwietnia 2000.  Jolanta Ziobro. Pani profesor, pamiętam. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (794), s. 6, 26 stycznia 2007. 
  7. a b Taworscy ↓, s. 6, 9, 11.
  8. XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 22.
  9. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-03-12].
  10. Krystyna Chowaniec: Wypominki harcerskie. braterstwo.zhp.pl, 2009-11-15. [dostęp 2015-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-24)].
  11. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 238.
  12. Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 539.
  13. Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 17 z 22 stycznia 1931. 
  14. Działanie zabiegów chirurgicznych przy dychawicy świszczącej : praca niniejsza napisana celem uzyskania stopnia doktora nauk weterynaryjnych, Stanisław Michalski, Kliniki Chirurgicznej i Zakładu Anatomji Patol. Akademji Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie., Odb.: Przegląd Weterynaryjny. 1929, nr 9., polona.pl [dostęp 2020-04-26].
  15. Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 16–17. ISBN 83-85015-66-3.
  16. Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-02-21].
  17. Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 111. ISBN 83-7001-294-9.
  18. a b Taworscy ↓, s. 88.
  19. Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 68.
  20. Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  21. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  22. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
  23. Krystyna Chowaniec, Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski, Rocznik Sanocki Tom X – Rok 2011, Sanok 2011, s. 17.
  24. Krystyna Chowaniec. Uroczystości dnia Katyńskiego w Sanoku. „Góra Przemienienia”, s. 4–13, Nr 17 (299) z 26 kwietnia 2009. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
  25. Marian Struś. Sanok nie zapomni. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, Nr 17 (911) z 24 kwietnia 2009. 
  26. Uroczystości Dnia Katyńskiego w Sanoku. ko.rzeszow.pl. [dostęp 2013-12-26].
  27. Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 51. ISBN 978-83-931109-3-3.
  28. Stanisław Michalski, Działanie zabiegów chirurgicznych przy dychawicy świszczącej : praca niniejsza napisana celem uzyskania stopnia doktora nauk weterynaryjnych, Lwów 1929.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet por.svg
Naramiennik porucznika Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Dąb Pamięci to Stanisław Michalski in Sanok 2.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kamień pamiątkowy przy Dębie Pamięci honorującym Stanisława Michalskiego na Cmentarzu Centralnym w Sanoku
Stanisław Michalski (veterinarian).JPG
Stanisław Michalski (weterynarz)