Stanisław Rossowski

Stanisław Rossowski

Data i miejsce urodzenia	3 maja 1861 Monasterzyska
Data i miejsce śmierci	26 lutego 1940 Warszawa
Dziedzina sztuki	poeta, dramatopisarz, nowelista, dziennikarz
Ważne dzieła
Nawojka (komedia)
Odznaczenia

Stanisław Rossowski (ur. 3 maja 1861 w Monasterzyskach, zm. 26 lutego 1940 w Warszawie) – polski poeta, dramatopisarz, nowelista i dziennikarz „Gazety Lwowskiej”^[1].

Życiorys

Uczęszczał do Gimnazjum w Buczaczu, Krakowie, C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa I we Lwowie i w Stanisławowie.

Ukończył studia na Uniwersytecie Lwowskim, zaś po studiach osiadł we Lwowie. Zajmował się zawodowo dziennikarstwem oraz pracą literacką. Pisał m.in. wiersze okolicznościowe i liryczne oraz dramaty, z których najbardziej znanym była komedia Nawojka, wystawiona w 1901 w Teatrze Wielkim we Lwowie z Ireną Solską w roli głównej. Był laureatem nagrody literackiej miasta Lwowa.

16 maja 1925 przyznano mu tytuł członka honorowego Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie^[2]. W 1927 otrzymał Nagrodę Literacką miasta Lwowa^[3]. W marcu 1936 obchodził jubileusz 50-lecia pracy literackiej i publicystycznej^[4].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 284b wprost-6-8)^[5].

Odznaczenia

• Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)^[6].

Opinie

Antoni Chołoniewski maluje taki oto obrazek S. Rossowskiego w 1898 roku, czyli w pierwszej połowie jego życia i działalności twórczej:

„Poeta słońca, optymizmu i pogody wtłoczony w warsztat prozaicznej pracy przy biurku redakcyjnem (…). Typ porządnego człowieka. Nie gra w karty, nie chodzi na śniadanka do handlów korzennych. W stroju lubi małą ekscentryczność: ubiera się chętnie w jasne kamizelki i fantazyjne krawaty bladoniebieskie lub bladoróżowe, czasami z kieszeni marynarki wygląda godło szyku: rąbek chusteczki do nosa. Pasyami lubi tańczyć i jest doskonałym danserem. Hoduje kwiaty i kocha się w muzyce, sam nawet skomponował kilka «opusów».

Przez pewien czas oddawał się zapamiętale studyom spirytyzmu i zamierzał wydawać pismo specyalnie poświęcone duchom. Jest w ogóle uniwersalnym redaktorem: redagował pisma polityczne, literackie, urzędnicze, dla dzieci, dla kobiet itd. (…) Pisze we wszystkich porach dnia i nocy z równą swobodą: nowele, wiersze, artykuły polemiczne, humoreski, recenzye, studya, powieści, a nawet komedye. Wielka część jego produkcyi literackiej robi jednak wrażenie roboty na urząd, fabrykowanej w szlafroku i pantoflach (….). Dziesiąty procent całej nowelistycznej produkcyi Rossowskiego, wzięty jako całość, mógłby być uważanym za sznur literackich perełek. W ogóle płodność szkodzi Rossowskiemu. Jego rozproszone po pismach, a nawet kalendarzach wierszyki przynoszą ujmę dobrej sławie poety, w którego dorobku znajdują się rzeczy o pierwszorzędnym nastroju i formie”^[7].

„Wydał szereg utworów poetyckich, odznaczających się szczerością natchnienia, dobrem, poczuciem realizmu i niemałym wdziękiem formy” – napisali o nim redaktorzy przedwojennej Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Gutenberga w haśle Polska literatura współczesna.

Twórczość^[8]

Dramaty

• Nawojka – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 12 stycznia 1901
• Circe – 1901
• Za siódmą górą, za siódmą rzeką – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 20 grudnia 1901
• Zuzanna w kąpieli – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 30 października 1903
• Dymisja – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 15 stycznia 1904

Poezja

• Poezje, Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1886.
• Poezje. Seria 2, Lwów: H. Altenberg, 1892.
• Tempi passati. Wiersze różne^[9], Lwów: H. Altenberg, 1892.
• Chwile. Wybór poezyj, Lwów, 1923.

Nowelistyka, proza

• Ze ścieżek życia: wrażenia i obserwacje, Lwów: Seyfarth i Czajkowski, 1892.
• Z teki impresjonisty, Lwów: Księg. Jakubowskiego i Zadurowicza, 1893.
• Moja córka, Lwów: H. Altenberg, 1898.
• Kréska na Matyska^[10], Lwów: K. S. Jakubowski, 1898.
• W półcieniu: nowy poczet szkiców i obrazków, Lwów: Księgarnia Polska, 1899.
• Lili. Trzy opowiadania^[11], Lwów: Tow. im. Piotra Skargi, ok. 1900.
• Obrazki familijne, Lwów: W. Zukerkandel, 1903.

Publicystyka, utwory edukacyjne

• Wizerunki sejmowe: ludzie i sprawy. Przyczynek do historyi samorządu galicyjskiego, Lwów: Druk. Zygmunta Hałacińskiego, 1903.
• Ignacy Jan Paderewski. Zarys charakterystyki, Lwów: Zienkowicz i Chęciński, 1911.
• Piąty listopada: rzecz wydana wskutek uchwały miejscowego komitetu obywatelskiego, zapadłej dnia 7 listopada 1916 na uroczystem w sali ratuszowej zebraniu, Lwów: Komitet Obywatelski, 1916.
• Lwów podczas inwazyi, Lwów: H. Altenberg, 1916.
• Trzeci Maja^[12], Lwów: Uniw. Żołn. Dow. Okr. Etapowego Tarnopol, 1920.
• Lwów: z 19 ilustracjami^[13], Warszawa: „Bibljoteka Polska”, ok. 1925.
• Żołnierskie to i owo^[14], Lwów: Referat Oświaty Komendy Miasta, 1926.
• W starej szkole nowy duch: szkic w 1. akcie wierszem dla młodzieży^[15], Kołomyja: „Notatki Wychowawcze”, 1929.
• Pan Tadeusz: rozbiór szczegółowy, Lwów: K. S. Jakubowski, 1929.
• Dzień krwi i chwały. Obrazek sceniczny w 1-nej odsłonie^[16], Miejsce Piastowe: Wydaw. Tow. Św. Michała Archanioła, 1930.
• Kropiciel i Brzytwa w wojsku narodowem. Gawęda sceniczna w 3 aktach^[17], Miejsce Piastowe: Wydaw. Tow. Św. Michała Archanioła, 1931.

Utwory okolicznościowe

• Nie ma cię mistrzu! Wiersz poświęcony uczczeniu 25-letniej rocznicy zgonu śp. Adama, Lwów, 1880.
• Słowa do Kantaty ku czci Adama Mickiewicza Bolesława Wallek-Walewskiego na chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, cop. 1949.
• Słowa do Serenady ku uczczeniu Najjaśniejszego Cesarza i Króla Franciszka Józefa Stanisława Niewiadomskiego na chór męski i orkiestrę.
• Katalog wystawy urządzonej ku czci Tadeusza Kościuszki w setną rocznicę jego zgonu, Lwów, Komitet Wystawy, 1917.
• Na sprowadzenie zwłok Henryka Sienkiewicza z ziemi szwajcarskiej do polskiej, ok. 1924, (Lwów: Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich).
• Ku czci nieznanego żołnierza^[18], Lwów, 1925.
• Słowa do kantaty Nieznany żołnierz Mieczysława Sołtysa, na chór męski Lwów: Wydaw. Wojewódzkiego Komitetu Lwowskiego Obywatelskiego dla Uświetnienia Uroczystości Ekshumacji i Przewiezienia Zwłok Nieznanego Żołnierza z Pobojowiska Lwowskiego do Warszawy, 1925.
• Juljusz Słowacki w święto złożenia zwłok poety na Wawelu^[19], Lwów: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1927.

Przekłady

• Henrik Ibsen, Oblubienica morza. Dramat w 5-ciu aktach, Warszawa: Przegląd Tygodniowy, 1889.
• Heinrich Zschocke, Księga rozmyślań ku duchowemu zbudowaniu rodzin chrześcijańskich z dzieła H. Zschockego „Stunden der Andacht” (wybór i przekład), Lwów: Założyciel Schroniska R. Domsa, 1893.
• William Szekspir, Opowieść zimowa, 1895.
• William Szekspir, Cymbelin, 1897.
• William Szekspir, Troilus i Kresyda, 1897^[20].
• Manru, opera I. J. Paderewskiego, libretto w jęz. niemieckim Alfred Nossig, polski przekład S. Rossowski, Lwów : Drukarnia Polska, 1901^[21].
• Heinrich Heine, O Polsce, Lwów, Złoczów: Księg. W. Zukerkandel, 1913.

Przypisy

Bibliografia

• Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska. Wyd. IX - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 431–432, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13850-9.
• Rościsław Skręt: Rossowski Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXII. Wrocław – Warszawa – Kraków : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1989–1991, s. 142–143.

Linki zewnętrzne

• Dzieła Stanisława Rossowskiego w bibliotece Polona