Stanisław Trzebiński (lekarz)

Stanisław Trzebiński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 września 1861
Popowce

Data i miejsce śmierci

25 czerwca 1930
Wilno

Miejsce spoczynku

Cmentarz na Rossie, pochowany 27 czerwca 1930

Zawód, zajęcie

lekarz, historyk i filozof medycyny

Rodzice

Aniela z Podoskich Trzebińska, Adolf Trzebiński

Faksymile
Grób H. Komar i S. Trzebińskiego na wileńskiej Rossie

Stanisław Trzebiński (ur. 26 września 1861 r.[1] w Popowcach, zm. 25 czerwca 1930 r. w Wilnie) – polski lekarz, historyk i filozof medycyny[2].

Życiorys

Wczesne dzieciństwo spędził w rodzinnych Łąkach. W 1871 r. zaczął uczyć się na pensji w Krzemieńcu, jego nauczycielem m.in. był Józef Antoni Beaupré[3]. W 1873 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, uczył się m.in. razem z Bolesławem Krysiewiczem, Bernardem Chrzanowskim i Janem Panieńskim[4]. Jesienią 1881 r. uzyskał świadectwo maturalne, przy czym jako jeden z czwórki uczniów z rocznika był zwolniony z części ustnej matury z uwagi na bardzo dobre wyniki z egzaminów pisemnych[4].

Po ukończeniu szkoły w latach 1881–1882 studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim, działając w Towarzystwie Bratniej Pomocy i Czytelni Akademickiej. Następnie przeniósł się do Lipska, gdzie na tamtejszym Uniwersytecie przez 1,5 roku kontynuował studia medyczne. W latach 1884–1885 studiował na Uniwersytecie w Getyndze, a następnie na Uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie w 1886 r. uzyskał tytuł doktora medycyny. Dyplom nostryfikował na Uniwersytecie w Dorpacie, uzyskując 26 maja 1888 r.[5] drugi tytuł doktora medycyny. W 1899 r. podjął pracę w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie, pod kierunkiem Teodora Dunina[6], kontynuując pracę na oddziale chirurgicznym Szpitala św. Łazarza w Krakowie u prof. Alfreda Obalińskiego[7] i w poliklinice chorób żołądkowych w Berlinie. Od 1890 r. pracował na stanowisku lekarza fabrycznego i dominialnego w Obodówce, a następnie na takim samym stanowisku w majątku i cukrowni Wołoczyska[2]. W okresie od 1906 do 1916 r. pracował w klinice neurologicznej Michaiła Łapinskiego na Uniwersytecie w Kijowie[8]. Pracował też w laboratorium chemiczno–bakteriologicznym dr. Modrzewskiego przy Związkowej Lecznicy Polskiej[2]. Nauczał również psychologii w szkołach średnich[9].

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w Kijowie, pełniąc funkcje wiceprezesa, prezesa i sekretarza. Podczas wojny polsko-bolszewickiej aresztowany przez bolszewików jako zakładnik w momencie zbliżania się wojsk polskich do Kijowa, spędził w więzieniu w Charkowie 3,5 miesiąca. Powrócił do Polski w sierpniu 1921 r. i objął posadę w Urzędzie Zdrowia[2].

17 maja 1922 r. otrzymał nominację na profesora zwyczajnego w katedrze historii i filozofii medycyny na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie z obowiązkiem wykładania także patologii ogólnej i doświadczalnej oraz prowadzenia zakładu patologii[7]. Od 11 czerwca 1923 do 6 listopada 1923 był dziekanem Wydziału Lekarskiego USB[7]. Trzebiński w miarę swoich skromnych środków wspomagał też Uniwersytet majątkowo[10].

Od 30 września 1924 r. pracował w komisji nostryfikacyjnej dyplomów lekarskich i dyplomów na stopień doktora medycyny wydanych przez zagraniczne uczelnie, wraz z Kazimierzem Wacławem Karaffa-Korbuttem i Jerzym Stanisławem Alexandrowiczem, a pod kierownictwem dziekana Wydziału Zenona Orłowskiego. Od 28 października 1924 r., po zrzeczeniu się funkcji przez prof. J. Alexandrowicza, komisja pracowała w składzie dwuosobowym z dziekanem jako przewodniczącym[7]. W 1926 r. zwolniony z obowiązku wykładania patologii ogólnej i doświadczalnej[11][7], mógł poświęcić się w całości pracy na seminarium historii i filozofii medycyny oraz propedeutyki lekarskiej.

Był też pierwszym sekretarzem stałym Towarzystwa Lekarskiego Wileńskiego[2] oraz redagował Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Wileńskiego[1].

Po śmierci jego mózg był badany przez prof. Maksymiliana Rose, który również badał mózg marszałka Józefa Piłsudskiego[12].

Autor kilkudziesięciu publikacji z dziedziny medycyny i filozofii medycyny, zaliczany do polskiej szkoły filozofii medycyny.

Rodzina

Syn Anieli z Podoskich Trzebińskiej i Adolfa Trzebińskiego. W sierpniu 1893 ożenił się z Honoratą z Komarów[13] i miał 3 dzieci: Zygmunta Feliksa (1894–1926), Anielę (1895–1899) i Władysława (1899–1918)[14].

Przypisy

  1. a b wrzesień-26, www.wilnoteka.lt [dostęp 2016-05-29].
  2. a b c d e Stanisław Trzebiński doktór medycyny, profesor zwyczajny historji i filozofji medycyny Uniwersytetu Stefana Batorego: (ur. w r. 1861 w Popowcach, zm. w Wilnie 25/VI 1930 r.)., Tow. Wyd. "Pogoń", 1930 [dostęp 2016-05-29] (pol.).
  3. A. Wrzosek, Życie i działalność naukowa Stanisława Trzebińskiego, "Archiwum Historii i Filozofii Medycyny" 1934, t. XIV, s. 226.
  4. a b Pamiętnik Profesora Trzebińskiego, maszynopis w posiadaniu rodziny. Częściowo opublikowany przez A. Wrzoska.
  5. Ueber circumscripte Bindegewebshyperplasien in den peripheren Nerven, besonders in den Plexus brachiales : Inaugural-Dissertation zur Erlangung des Grades eines Doctors der Medicin | Digar, www.digar.ee [dostęp 2017-06-22] (ang.).
  6. Strona główna | Medlist, inmempul.medlist.org [dostęp 2019-03-23] (pol.).
  7. a b c d e S. Trzebiński, Wydział Lekarski Uniwersytetu Stefana Batorego w latach 1919 - 1929, Wilno 1931.[1] [dostęp 2018-01-08] (pol.).
  8. http://waller.ub.uu.se/images/Waller_Ms_Arzt/02740/f_001a.jpg
  9. J. Barański, Stanisław Trzebiński, (w:) Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010, s. 129.
  10. Odnotowano jego wpłatę 150 zł na rzecz funduszu dla asystentów w r. akad. 1927/28 (Księga pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego. T. 2, Dziesięcieolecie 1919-1929, s. 142).
  11. Trzebiński, www.gutenberg.czyz.org [dostęp 2016-05-29].
  12. M. Rose, O mózgu ś. p. Prof. Stanisława Trzebińskiego. Badania uzupełnione wyjątkami z pamiętnika i dziennika Zmarłego, "Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego" 1935, R. 11, z. 3.
  13. Wyjątki z pamiętnika prof. Trzebińskiego, s. 141, (w:) M. Rose, O mózgu ś. p. Prof. Stanisława Trzebińskiego. Badania uzupełnione wyjątkami z pamiętnika i dziennika Zmarłego, "Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego" 1935, R. 11, z. 3.
  14. Potomkowie Sejmu Wielkiego, www.sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-20].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grób H. Komar i S. Trzebińskiego na wileńskiej Rossie.jpg
Autor: Lidmar3, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób H. Komar i S. Trzebińskiego na wileńskiej Rossie
Autograf Stanisława Trzebińskiego.gif
Autor: Lidmar3, Licencja: CC BY-SA 4.0
autograf Stanisława Trzebińskiego
Profesor Stanisław Trzebiński.jpg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC0
Profesor Stanisław Trzebiński