Stanisław Widacki

Stanisław Zygmunt Widacki

Stanisław Widacki w 1935 roku
pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	27 kwietnia 1883 Bakowce
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Kijów
Przebieg służby
Lata służby	do 1933
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	Korpus Kadetów Nr 2 Korpus Kadetów Nr 1 51 Pułk Piechoty
Stanowiska	komendant korpusu kadetów dowódca pułku piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Stanisław Zygmunt Widacki (ur. 27 kwietnia 1883 w Bakowcach, zm. w kwietniu 1940 w Kijowie) – polski samorządowiec, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm w II RP IV kadencji (1935–1938), ostatni przedwojenny polski prezydent Tarnopola (1934–1939), pułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Tabliczka upamiętniająca Stanisława Widackiego na Jasnej Górze

Był synem Jana^[1] (1842–1906) i Emilii z Bigalów. Ukończył gimnazjum w Drohobyczu i studia filozoficzne na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Rozporządzeniem c. k. Rady Szkolnej Krajowej z dnia 13 września 1912 l. 13562/IV kandydat stanu nauczycielskiego Stanisław Widacki został mianowany zastępcą nauczyciela w C. K. Gimnazjum w Tarnopolu. 14 września złożył przysięgę służbową^[2].

W młodości działał w OMN „Zarzewie”, Drużynach Strzeleckich, Armii Polskiej. Był członkiem Towarzystwa Szkoły Ludowej, od 1912/1913 członkiem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych^[3]. Był również aktywny w Stowarzyszeniu Młodzieży Rękodzielniczej im. Tadeusza Kościuszki.

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został powołany do armii austriackiej. Walczył na frontach rosyjskim i włoskim. Był trzykrotnie ranny i kontuzjowany. Od 1918 służył w Wojsku Polskim. Podczas wojny polsko-ukraińskiej uczestniczył w obronie Lwowa, a w trakcie wojny polsko-bolszewickiej w walkach na froncie małopolskim i litewsko-białoruskim.

W latach 1920–1921 pełnił służbę w Korpusie Kadetów Nr 2 w Modlinie na stanowisku komendanta. Od 1 czerwca 1921 jego oddziałem macierzystym był 24 pułk piechoty^[4]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 266. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[5]. W 1923 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na stanowisku szefa Oddziału V Sztabu, pozostając oficerem nadetatowym 6 pułku strzelców podhalańskich w Stryju^[6]. W listopadzie 1924 został przeniesiony z 6 psp do 31 pułku Strzelców Kaniowskich w Łodzi na stanowisko dowódcy I batalionu^[7][8][9]. 1 grudnia 1924 awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 71. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[10]. W październiku 1926 został przeniesiony z DOK IV do 40 pułku piechoty we Lwowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[11]. W czerwcu 1927 został przydzielony do Korpusu Kadetów Nr 1 we Lwowie na stanowisko komendanta^[12][13][14]. 23 grudnia 1927 roku został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku^[15]. 14 lutego 1929 otrzymał przeniesienie do 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Brzeżanach na stanowisko dowódcy pułku^[16]. Na pułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 w korpusie oficerów piechoty^[17]. Z dniem 31 sierpnia 1933 został przeniesiony w stan spoczynku^[18].

Od 1934 do 1939 sprawował urząd prezydenta Tarnopola^[19]. Mieszkał w Tarnopolu^[20]. W 1935 został wybrany posłem na Sejm z listy państwowej 73 841 głosami z okręgu nr 61 (powiaty: tarnopolski, zbaraski i skałacki). W kadencji tej pracował w komisji budżetowej^[21][22]. Prezes Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w Tarnopolu^[23]. Był wiceprezesem Związku Miast Małopolskich w 1939^[24]. W drugiej połowie lat 30. był członkiem zarządu oddziału Związku Oficerów Rezerwy RP^[25].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 następnego dnia został aresztowany przez NKWD w Tarnopolu^[26]. W 1940 został zamordowany w więzieniu NKWD w Kijowie przy ul. Karolenkiwskiej 17. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 41/2-31 oznaczony numerem 457)^[1]. Na liście figuruje także Grzegorz Widacki (ur. 1893, także syn Jana)^[1]. Ofiary tej zbrodni zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5745
• Krzyż Niepodległości (4 listopada 1933)^[27][28]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)^[29]
• Krzyż Walecznych^[30]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[31][32]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[30]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[30][20]
• Państwowa Odznaka Sportowa^[30]

Życie prywatne

W 1918 roku ożenił się z Marią Teresą Lorfring^[20] (Lorfing^[33], ur. 1890 w Sokalu, zm. 1971 w Londynie^[34]), z którą miał 2 dzieci: Marię (1920–1994) i Jacka (1922–1943). Braćmi ciotecznymi (synami siostry ojca, Rozalii) byli Izydor Modelski i Teofil Modelski (ten ostatni był profesorem historii)^[33].

Przypisy

Bibliografia

• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 791.
• Stanisław Widacki – profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 2020-06-28].