Stanisław Wrzaliński

Stanisław Wrzaliński

pułkownik piechoty
Pełne imię i nazwisko	Stanisław Mikołaj Wrzaliński
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1882 Płock
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1950 Wentorf[1]
Przebieg służby
Lata służby	1918–1931
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	59 Pułk Piechoty Wielkopolskiej 11 Dywizja Piechoty 5 Brygada Ochrony Pogranicza Ministerstwo Spraw Wojskowych 30 Dywizja Piechoty
Stanowiska	dowódca pułku piechoty dowódca piechoty dywizyjnej dowódca brygady szef biura dowódca dywizji piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa: Bitwa o Bobrujsk wojna polsko-bolszewicka: Wyprawa kijowska bitwa warszawska 1920 bitwa o Mińsk Mazowiecki bitwa nad Niemnem
Późniejsza praca	Prezydent Miasta Gniezna
Odznaczenia

Stanisław Mikołaj Wrzaliński (ur. 21 sierpnia 1882 w Płocku, zm. 4 stycznia 1950 w Wentorf) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej oraz wojnie polsko-bolszewickiej, prezydent Gniezna w latach 1934–1936.

Życiorys

Stanisław Wrzaliński w czasie I wojny światowej służył w Armii Rosyjskiej. Za służbę w Armii Rosyjskiej uzyskał szereg wysokich odznaczeń rosyjskich^[1]. W 1917 r. przeszedł do tworzących się oddziałów polskich w Rosji – I Korpusu Polskiego. W listopadzie 1918 r. uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Warszawie i tworzeniu oddziałów wojska polskiego w stolicy a następnie w podobnych działaniach w Wielkopolsce i na Pomorzu^[1].

23 marca 1919 przejął od płk. Wacława Przeździeckiego dowództwo 5 pułku Strzelców Wielkopolskich, który 17 stycznia 1920 przemianowany został na 59 pułk piechoty wielkopolskiej. 25 maja 1919 wyznaczony został na stanowisko szefa sztabu Dowództwa Frontu Północnego. W następnym miesiącu powrócił do swojego pułku, którym pod jego nieobecność dowodził rtm. Ignacy Mielżyński. W czerwcu 1920 przebywał w szpitalu. 6 sierpnia 1920 przekazał dowództwo 59 pp kapitanowi Marcelemu Cerkiewiczowi, a sam objął dowodzenie XXIX Brygadą Piechoty. Uczestniczył w walkach z bolszewikami m.in. na Ukrainie, Białorusi a także w bitwie warszawskiej i bitwie nad Niemnem.

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 116. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[2]. W latach 1923–1924 był dowódcą piechoty dywizyjnej 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie. Następnie przeniesiony został do dyspozycji II wiceministra spraw wojskowych po czym objął dowództwo 5 Brygady Ochrony Pogranicza. Z dniem 28 maja 1926 roku przeniesiony został z KOP i przydzielony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu^[3]. W lipcu 1928 roku wyznaczony został na stanowisko pełniącego obowiązki szefa Biura Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych^[4]. Później został zatwierdzony na tym stanowisku. Pełniąc służbę w Stanisławowie i Warszawie pozostawał oficerem nadetatowym 49 pułku piechoty Strzelców Kresowych. 8 października 1929 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 30 Dywizji Piechoty w Kobryniu^[5]. 13 października 1931 roku zwolniony został ze stanowiska dowódcy dywizji. Zastąpił go płk dypl. Emil Krukowicz-Przedrzymirski. Z dniem 31 grudnia 1931 przeniesiony został w stan spoczynku.

Decyzją MSW został mianowany na stanowisko Prezydenta Gniezna, którą to funkcję pełnił w latach 1934–1936

2 lipca 1943 wysłał z Wrocławia list do Himmlera, w którym zgłaszał się "wraz ze swoimi ludźmi" (...mit meinen Landsleute Polen) do walki z bolszewizmem. Jego pismo pozostało bez odpowiedzi^[6]

Aresztowany przez Niemców, po II wojnie światowej nie mógł wrócić do kraju. Zmarł w obozie dla ludności polskiej w Wentorf^[1].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[7]
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)^[8]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Przypisy

Bibliografia

• Roczniki oficerskie z 1923, 1924 i 1928.
• Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych z 1929 i 1931.
• Jednodniówka w 10 rocznicę istnienia 58 Pułku Piechoty Wielkopolskiej, Drukarnia Kujawska Sp. A. Inowrocław 1929.
• praca zbiorowa „Encyklopedia Gniezna i Ziemi Gnieźnieńskiej”, Towarzystwo Miłośników Gniezna, 2011.
• Hojka Piotr, Pułkownik Stanisław Wrzaliński 1882–1950 [w:] „Powstańcy Wielkopolscy”, Poznań 2013.