Stanisław Zdyb

Stanisław Zdyb
Ilustracja
Stanisław Zdyb w mundurze legionisty
Data i miejsce urodzenia

20 września 1884
Zadole

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 1954
Zakopane

Zawód, zajęcie

taternik
fotograf

Stanisław Zdyb (ur. 20 września 1884 w Zadolu na Lubelszczyźnie, zm. 8 grudnia 1954 w Zakopanem) – polski taternik, wieloletni członek Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR), fotograf, jeden z pierwszych producentów nart w Zakopanem; absolwent Szkoły Przemysłu Drzewnego, w której następnie pracował jako nauczyciel.

Akcja poszukiwania Stanisława Szulakiewicza w Tatrach na początku sierpnia 1910. Na zdjęciu Wojciech Tylka Suleja (1), Stanisław Zdyb (2), a obok tegoż Mariusz Zaruski

Życiorys

Od 1898 mieszkał w Zakopanem. Góry urzekły go od pierwszej chwili. Dużo chodził po Tatrach turystycznie (z aparatem fotograficznym), rozpoczął również uprawianie taternictwa. Jego fotografie, których kilka znajduje się w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem, są cennym dokumentem epoki. Pokazują pierwsze wspinaczki i zjazdy narciarskie. Do utrwalonych przez niego wydarzeń należą również pierwsze zawody narciarskie na Kalatówkach (1911) oraz pierwsze skoki narciarskie w Tatrach.

Z czasem zajął się produkcją nart, sanek, ciupag i czekanów. Jego wytwórnia „Zdyb i spółka” jako pierwsza w Polsce produkowała narty na skalę masową[1][a]. Był również narciarzem i zawodnikiem Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego, późniejszej Sekcji Narciarskiej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Brał udział w pierwszych zawodach narciarskich, które zostały rozegrane 28 marca 1910 r. na Hali Goryczkowej (w biegu głównym zajął 3. miejsce)[2].

23 lipca 1910 r. jako pierwszy w historii wspólnie z Henrykiem Bednarskim, Józefem Lesieckim oraz Leonem Lorią dokonał przejścia południowej ściany Zamarłej Turni[3]. Jako taternik dokonał 23 zimowych i 4 letnich pierwszych wejść[4], głównie w towarzystwie Mariusza Zaruskiego, Bednarskiego, Lesieckiego i Lorii, np. na Gąsienicową Turnię, Zawratową Turnię, Małą Buczynową Turnię, Ptaka, Mnicha (1910), Mały Kozi Wierch, Zamarłą Turnię, Zadni Kościelec, Wielką Buczynową Turnię, Rohacze (1911). Miał też na koncie liczne pierwsze wejścia narciarskie, np. na Kościelec w 1911 z Zaruskim.

W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich, w I Brygadzie. Po zakończeniu wojny pozostał żołnierzem w Wojsku Polskim. Został pochowany na Nowym Cmentarzu w Zakopanem (kw. N5-B-16)[5].

Grób Stanisława Zdyba na Nowym Cmentarzu w Zakopanem

Uwagi

  1. Jak podają Zofia i Witold H. Paryscy w Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej, wytwórnia nart „Zdyb i spółka” w latach 1912–1914 produkowała rocznie około 400 par nart.

Przypisy

  1. Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  2. Wojciech Szatkowski: Z wiatrem zawody... o pierwszych zawodach narciarskich w Tatrach Polskich. (w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem).
  3. Wojciech Szatkowski: Stanisław Zdyb – narciarz, taternik, ratownik TOPR i wolny duch.... Watra.pl. [dostęp 2010-08-04].
  4. Wojciech Szatkowski: Stanisław Zdyb: Zdobywca tatrzańskich ścian, producent nart i fotograf.... Skijumping.pl. [dostęp 2010-08-04].
  5. śp. Stanisław Zdyb

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wojciech Tylka, Stanisław Zdyb, Mariusz Zaruski (1910).jpg
Akcja poszukiwania Stanisława Szulakiewicza w Tatrach na początku sierpnia 1910. Na zdjęciu Wojciech Tylka (1), Stanisław Zdyb (2), obok ktorego siedzi Mariusz Zaruski
Grób Stanisława Zdyba.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stanisława Zdyba na Nowym Cmentarzu w Zakopanem
Stanisław Zdyb.jpg
Stanisław Zdyb w mundurze legionisty