Stare Miasto (Praga)

Stare Miasto Staré Město
— Dzielnica Pragi —
Widok z Klementinum na Stare Miasto. Od lewej wieże kościołów św. Mikołaja, św. Jakuba, NMP przed Tynem oraz ratusza staromiejskiego
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Miasto	Praga
Powierzchnia	1,29 km²
Populacja (2006) • liczba ludności	10 256
• gęstość	7 950 os./km²
Położenie na mapie Pragi Stare Miasto Staré Město
Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stare Miasto Staré Město
50°05′00″N 14°25′00″E/50,083333 14,416667
Portal Czechy

Rynek staromiejski z pomnikiem Jana Husa

Stare Miasto (czes. Staré Město, niem. Altstadt) – zabytkowa dzielnica Pragi, centrum kulturalne i handlowe stolicy Czech. Do 1784 samodzielne miasto. Otacza ze wszystkich stron dawną dzielnicę żydowską - Josefov, na południe i wschód od Starego Miasta leży Nowe Miasto.

Pierwsze wzmianki o Starym Mieście pojawiają się w VIII wieku n.e., natomiast trwalsze budowle (być może związane z religią chrześcijańską) w wieku IX. Najprawdopodobniej już wtedy z terenu Starego Miasta można było przedostać się przez Wełtawę drewnianym mostem.

Większe znaczenie zyskało po wybudowaniu zamków na Hradczanach oraz Wyszehradzie. W XII wieku powstał Most Judyty, w mieście pojawiło się też coraz więcej murowanych budynków mieszkalnych i kościołów. W latach 20. XIII wieku Stare Miasto otrzymało prawa miejskie; jego mieszkańcy byli przeważnie Niemcami, rosła też liczba ludności żydowskiej. Od samego początku wyznawców judaizmu spotykały represje i prześladowania - od obowiązków noszenia charakterystycznego ubrania poprzez pogromy, skończywszy na wysiedleniach do specjalnego miasta za murami - późniejszego Josefova.

Okresem największej świetności Starego Miasta było XIV stulecie - wtedy powstał m.in. ratusz staromiejski. W XV wieku teren miasta był centrum ruchu husyckiego wszystkich miast praskich.

W 1689 wielki pożar zniszczył spore połacie miasta, nie naruszył jednak średniowiecznego układu ulic oraz wielu cennych, zabytkowych budowli. Z wyjątkiem okolic siedziby jezuickiego Clementinum zabudowa jest bardzo podobna do tej sprzed wieków.

W 1784 Stare Miasto włączono jako dzielnicę do Królewskiego Miasta Pragi.

Na przełomie XIX i XX wieku północna część Starego Miasta została całkowicie przebudowana w ramach asanacji praskiej. Pod neostylową i secesyjną zabudowę wyburzono wiele już wtedy zabytkowych obiektów.

Najciekawsze miejsca i obiekty

• Rynek Staromiejski - najbardziej reprezentacyjny plac miasta. Od XI wieku targowisko miejskie, miejsce wielu ważnych dla Pragi wydarzeń. Rynek otaczają kilkusetletnie kamienice, reprezentujące głównie barok, ale często pochodzące z okresu średniowiecza. Na rynku znajduje się pomnik Jana Husa, odsłonięty w 1915 oraz ratusz staromiejski, którego początki sięgają XIV wieku. Z powodów finansowych nie powstał nowy budynek, lecz rozbudowano istniejący dom, do którego dobudowano w późniejszym okresie następne oraz wieżę w kształcie klina. W maju 1945 ratusz został częściowo zniszczony przez wycofujących się Niemców (jako jeden z nielicznych obiektów w mieście) - wieżę odbudowano, lecz po neogotyckim skrzydle wschodnim pozostał jedynie niewielki fragment. Na wieży ratusza znajduje się ruchomy zegar astronomiczny "Orloj" z XV wieku.
• Carolinum - Uniwersytet Karola z 1348, najstarszy w tej części Europy. Rektorem był tutaj m.in. Jan Hus.
• Clementinum - dawne kolegium jezuickie z XVII wieku. Jezuici, sprowadzeni w XVI wieku w celu walki z reformacją przejęli uniwersytet i wyburzyli wiele domów w pobliżu kościoła św. Klemensa, po czym wybudowali okazały gmach nowego kolegium. Wkrótce po ukończeniu budowy zostali wyrzuceni z Czech, a budynek przejął uniwersytet. Obecnie mieści się tutaj zbiór Biblioteki Narodowej, liczące 5 milionów woluminów. W kompleksie znajduje się wieża obserwacyjna, z której niemiecki astronom Johannes Kepler oglądał gwiazdy.
• Kościół Najświętszej Marii Panny przed Tynem - gotycka świątynia z XIV wieku.
• Kościół św. Marcina w Murze w Pradze
• Most Karola powstały w XIV wieku na miejscu starszego mostu Judyty.
• Stavovské divadlo (Teatr Stanowy) – zbudowany w XVIII wieku w stylu klasycystycznym, znany miłośnikom opery na całym świecie przede wszystkim z tego, że to na jego scenie po raz pierwszy w historii został wystawiony Don Giovanni (KV 527) Wolfganga Amadeusa Mozarta.
• Zespół klasztorny św. Agnieszki - najstarsza gotycka świątynia Pragi z XIII wieku.

Stare Miasto to dzielnica wąskich uliczek, niewielkich sklepików oraz knajpek ukrytych często w podziemiach budynków.

Praga Obwody Praga 1 Praga 2 Praga 3 Praga 4 Praga 5 Praga 6 Praga 7 Praga 8 Praga 9 Praga 10 Praga 11 Praga 12 Praga 13 Praga 14 Praga 15 Praga 16 Praga 17 Praga 18 Praga 19 Praga 20 Praga 21 Praga 22 Gminy katastralne Běchovice Benice Bohnice Braník Břevnov Březiněves Bubeneč Čakovice Černý Most Čimice Dejvice Dolní Chabry Dolní Měcholupy Dolní Počernice Dubeč Ďáblice Háje Hájek Hloubětín Hlubočepy Hodkovičky Holešovice Holyně Horní Měcholupy Horní Počernice Hostavice Hostivař Hradczany Hrdlořezy Chodov Cholupice Jinonice Josefov Kamýk Karlín Kbely Klánovice Kobylisy Koloděje Kolovraty Komořany Košíře Královice Krč Křeslice Kunratice Kyje Lahovice Letňany Lhotka Libeň Liboc Libuš Lipany Lipence Lochkov Lysolaje Malá Chuchle Malá Strana Malešice Michle Miškovice Modřany Motol Nebušice Nedvězí Nowe Miasto Nusle Petrovice Písnice Pitkovice Podolí Prosek Přední Kopanina Radlice Radotín Ruzyně Řeporyje Řepy Satalice Sedlec Slivenec Smíchov Sobín Stare Miasto Stodůlky Strašnice Střešovice Střížkov Suchdol Šeberov Štěrboholy Točná Troja Třebonice Třeboradice Uhříněves Újezd nad Lesy Újezd Veleslavín Velká Chuchle Vinohrady Vinoř Vokovice Vršovice Vysočany Wyszehrad Záběhlice Zadní Kopanina Zbraslav Zličín Žižkov