Stary Żmigród

Stary Żmigród

wieś
Widok na Stary Żmigród z wieży widokowej na Grzywackiej Górze
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	jasielski
Gmina	Nowy Żmigród
Liczba ludności (2020)	420[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-230[2]
Tablice rejestracyjne	RJS
SIMC	0357334[3]
Położenie na mapie gminy Nowy Żmigród Stary Żmigród
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stary Żmigród
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Stary Żmigród
Położenie na mapie powiatu jasielskiego Stary Żmigród
49°35′42″N 21°32′57″E/49,595000 21,549167

Stary Żmigród (do 1968 r. Żmigród Stary^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Nowy Żmigród^[3][5]. Leży 3 km na południowy wschód od Nowego Żmigrodu.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Katarzyny, należącej do dekanatu Nowy Żmigród, diecezji rzeszowskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Stary Żmigród jest wymieniony w akcie darowizny z 1462 r. W 1462 r. Katarzyna żona Pawła Gołuchowskiego zapisała 1000 grzywien otrzymanych od poprzedniego męża Stadnickiego na swojej ojcowiźnie Łysogóry, Stary Żmigród, Leszczyny – dzieciom poprzedniego męża Mikołajowi i Katarzynie – małżonce Jana Trzecieskiego.

29 sierpnia 1944 wieś spacyfikowały wojska niemieckie. W wyniku akcji śmierć poniosło 6 osób^[6].

Kościół parafialny pw. św Katarzyny w Starym Żmigrodzie

Parafia w Starym Żmigrodzie jest najstarszą w powiecie jasielskim. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1326 r., kiedy to pobrano od miejscowego proboszcza Mikołaja daninę Świętopietrze. W centrum wsi znajdował się wtedy drewniany kościół. Ówczesna parafia obejmowała swym zasięgiem okoliczne miejscowości, a najbliższa parafia znajdowała się w oddalonym o ponad 20 km Zręcinie. Prawdopodobnie w 1474 r. parafia padła ofiarą napadu zbójeckiego pod dowództwem Tomasza Tharczy z Lipian. W wyniku tego napadu spłonął kościół. Z okresu tego znani są proboszczowie – wymieniony w 1479 r. Piotr oraz urzędujący w latach 1480–1483 Mikołaj Stadnicki, kanonik sandomierski. W 1500 r. wybudowany został nowy, tym razem murowany kościół pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Konsekrowany został w 1544 r.

W 1511 r. biskup krakowski Jan Konarski dokonał połączenia parafii Stary Żmigród z parafią Nowy Żmigród.

Około 1596 r. kościołem filialnym w Starym Żmigrodzie zarządzał Jakub z Chodcza podejrzewany, o to, że jest zbiegłym z zakonu bernardynem. Parafianie odmawiali mu normalnych danin księżych, uiszczając jedynie małe opłaty na kolędę. Dlatego, by utrzymać rodzinę składającą się z konkubiny i pięciorga dzieci, ksiądz ten osobiście uprawiał niewielką rolę, pracując nawet w święta.

W 1677 r. na wieś napadli zbójnicy, którzy ukradli z kościoła monstrancję z Najświętszym Sakramentem. Obecny został przebudowany w latach 1924–1930 przez ks. Juliana Beigerta. Zbudowany został w stylu romańskim z kamienia ciosanego. Sufit kościoła kasetonowy, dach kryty blachą. Nowy kościół konsekrował bp Franciszek Barda, biskup przemyski, w 1931 r. Obecnie w ołtarzu głównym jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, po bokach figury św. Jacka oraz bł. Czesława. Konsekrowany w 1935 r., zawiera relikwie św. Wojciecha i św. Stanisława. Chrzcielnica kamienna, rzeźbiona, dzwony stalowe. Największy dzwon – Stanisław – waży 580 kg. Drugi dzwon – Józef, trzeci – Katarzyna – łącznie obydwa ważą 510 kg.

Odpust parafialny: 25 listopada

• 

  Kościół parafialny

Warto zwiedzić

• Zabytkowy kościół z 1500 r. z gotyckim prezbiterium — jest to dawna kaplica ariańska. Ołtarz tego kościoła pochodzi z klasztornego kościoła Dominikanów z Nowego Żmigrodu, zlikwidowanego przez władze austriackie w 1788 r.
• Ślady bardzo dawnych obwarowań, które miejscowe legendy wiążą z istnieniem zamczyska.
• Cmentarz parafialny

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Żmigród (2) ''Stary'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 792 .