Stefan Grabowski (1767–1847)
| ||
.jpg) | ||
Oksza | ||
| Data i miejsce urodzenia | 24 czerwca 1767 Ostaszyn | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 4 czerwca 1847 Warszawa | |
| Ojciec | Tomasz Marian Grabowski | |
| Matka | Dorota z Ottenhauzerów | |
| Odznaczenia | ||
 .svg){kind=small}  .svg){kind=small} .svg){kind=small} | ||
Stefan Grabowski herbu Oksza (ur. 24 czerwca 1767 w Ostaszynie k. Nowogródka, zm. 4 czerwca 1847 w Warszawie), generał dywizji Armii Królestwa Polskiego, tajny radca i polityk. Uzyskał pruski tytuł hrabiego w 1798 roku, hrabia w Królestwie Kongresowym w 1820 roku[1]. Kalwinista.
Syn Tomasza Mariana Grabowskiego, generał-majora wojsk litewskich i Doroty z Ottenhauzenów[2]. Brat stryjeczny Pawła Jerzego Grabowskiego, koniuszego Wielkiego Księstwa Litewskiego, krewny Zygmunta Ksawerego i Pawła pułkownika, stryj Karola, oficera wojsk polskich.
Służył w 7 regimencie litewskim. Brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1792 w stopniu pułkownika. Po zwycięstwie targowiczan pozostał w służbie. W 1793 przystąpił do sprzysiężenia insurekcyjnego na Litwie. W powstaniu kościuszkowskim dowodził samodzielnym oddziałem w obronie Wilna, w bitwie pod Sołami, dowodził wyprawą dywersyjną na tyłach rosyjskich pod Mińskiem. Stoczył przegraną bitwę pod Lubaniem i kapitulował honorowo koło Słucka. Rosjanie nie dotrzymali umowy i został wzięty do niewoli i zesłany na Syberię. W 1796 został uwolniony przez cara Pawła i powrócił do Wilna. W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego wraz z obywatelami Brześcia i powiatu brzeskolitewskiego[3]. W roku 1812 przewodniczący Komitetu Wojskowego Litwy i dowódca 12 pułku piechoty armii Księstwa Warszawskiego. Walczył po stronie Francji przeciwko Rosji biorąc udział w kampanii na Moskwę. Awansował na generała. W kampanii saskiej w 1813 został wzięty do niewoli rosyjskiej w bitwie pod Lipskiem. Gdy wrócił do kraju pozyskał względy cesarza Aleksandra I. Od 1815 r. dowódca Brygady Piechoty w armii Królestwa Polskiego, od 1816 dyrektor generalny Komisji Wojny. Dzięki poparciu Wielkiego Księcia Konstantego od 1820 członek Rady Stanu i minister-Sekretarz stanu Królestwa Polskiego od 1825. Generał dywizji z 1826. Uczestniczył w wojnie rosyjsko tureckiej.
Po wybuchu powstania w 1830 wyjechał do Petersburga. Po upadku powstania listopadowego jako minister sekretarz stanu wszedł w skład powołanego przez Rosjan Rządu Tymczasowego Królestwa Polskiego[4]. Od 1832 członek Rady Państwa Imperium Rosyjskiego.
Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I klasy w 1820 i II klasy w 1818[5], a Orderem Orła Białego oraz Znakiem Honorowym za 25 lat służby w 1830[6]. Posiadał też rosyjskie Order św. Aleksandra Newskiego z brylantami, Order św. Włodzimierza I klasy i Order św. Anny I klasy.
Był członkiem 3 niższych wileńskich lóż wolnomularskich w 1781 roku[7].
Przypisy
- ↑ Kuryer Litewski, nr 130, 29 października 1820 roku, [b.n.s.]
- ↑ Stefan Grabowski w Genealogii potomków Sejmu Wielkiego
- ↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 3, s. 25.
- ↑ Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, przewodnik po zasobie t. II Epoka porozbiorowa, Warszawa 1998, s. 153.
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. IX, nr 5, Warszawa 1930, s. 99.
- ↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 365.
Bibliografia
- Jadwiga i Eugeniusz Szulcowie, Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie, Warszawa 1989
- H. P. Kosk Generalicja polska t. 1 wyd: Oficyna Wydawnicza "Ajaks" Pruszków 1998.
- Stefan Kieniewicz: Grabowski Stefan (1767–1847) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII/1959-1960, s. 512
- Marek Minakowski: Stefan Grabowski z Grabówki h. Oksza, sejm-wielki.pl
Media użyte na tej stronie
Baretka Orderu św. Stanisława.
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Order Świętego Aleksandra Newskiego
Stefan Grabowski herbu Oksza (ur. 24 czerwca 1767 w Ostaszynie k. Nowogródka, zm. 4 czerwca 1847 w Warszawie), generał dywizji Armii Królestwa Polskiego, tajny radca i polityk.
Baretka Orderu św. Włodzimierza.
Baretka Orderu św. Anny.
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja średniego herbu Królestwa Kongresowego