Stefan Kaczorowski

Stefan Bronisław Kaczorowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia18 listopada 1899
Ośno
Data i miejsce śmierci1 stycznia 1988
Łódź
Zawód, zajęciepolityk
Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski

Stefan Bronisław Kaczorowski (ur. 18 listopada 1899 w Ośnie koło Aleksandrowa Kujawskiego, zm. 1 stycznia 1988 w Łodzi) – sekretarz generalny Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji w latach 1931-1934, członek Zarządu Głównego Stronnictwa Pracy w 1937 roku[1], nestor przedwojennej chadecji, działacz opozycji demokratycznej w PRL, członek KOR, członek ROPCiO.

Życiorys

Przed II wojną światową

Był synem urzędnika kolejowego Stanisława i nauczycielki muzyki Stefani z domu Sulimirskiej. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku.

W latach 20. XX wieku działał w chadeckich organizacjach młodzieżowych: Stowarzyszeniu Katolickiej Młodzieży Akademickiej w latach 1919–1926, następnie, do wybuchu II wojny światowej w Chrześcijańskim Związku Młodzieży Pracującej „Odrodzenie”. W okresie od 8 października 1934 roku do co najmniej 1936 roku był skarbnikiem „Odrodzenia”[2]. Blisko współpracował z Wojciechem Korfantym[3]. Był redaktorem „Pracownika Polskiego” (1928–1933), „Pro Christo – Wiara i Czyn” (1930–1933)[4]. Publikował w wydawanym przez środowiska chrześcijańskie czasopiśmie „Prąd”[5]. Wielokrotnie na łamach prasy prezentował antysemickie stanowisko[6].

W 1931 roku został sekretarzem generalnym Chrześcijańskiej Demokracji (do 1934 roku). W 1937 roku został wybrany na członka Zarządu Głównego Stronnictwa Pracy. Był też członkiem rady miejskiej Łodzi[5].

II wojna światowa

Walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. W 1941 roku był przypadkowo aresztowany w ulicznej łapance i osadzony na Pawiaku, ale po pół roku wyszedł na wolność. Niemcy nie zorientowali się, kogo mieli w swoich rękach[3]. W czasie wojny był m.in. prezesem konspiracyjnego Zarządu Stołecznego Stronnictwa Pracy, później należał do konspiracyjnej Rady Jedności Narodowej. Był uczestnikiem Powstania Warszawskiego, wstąpił do Armii Krajowej i walczył jako żołnierz, walczył w oddziale „Krybar” na Powiślu. Po wybuchu powstania został skierowany na stanowisko zastępcy delegata okręgowego Okręgowej Delegatury Rządu Łódź[7]. Jednocześnie był prezesem Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Pracy w Łodzi.

Po II wojnie światowej

Po wojnie wraz z Karolem Popielem próbował reaktywować chadeckie Stronnictwo Pracy. Wkrótce musiał jednak wyjechać z Polski w świetle zagrożenia aresztowaniem. Po krótkich pobytach w Belgii, Francji, Wielkiej Brytanii wyjechał do USA. W Stanach Zjednoczonych był prezesem tamtejszego Stronnictwa Pracy (w latach 1947–1948), później w 1956 został wiceprezesem RJN w USA. W 1957 roku wrócił do Polski. Po powrocie bronił oskarżonych w procesach politycznych[5]. Był też wielokrotnie zatrzymywany za przeciwdziałanie rozbiórce krzyży i kapliczek przydrożnych (1963–1966)[8]. Zaangażował się w obronę prawa rolników powiatów łódzkiego i łęczyńskiego do utrzymania i remontowania krzyży i kapliczek na ich gruntach[3]. Był wtedy również zawieszony w prawach wykonywania zawodu adwokata[9].

15 stycznia 1977 roku przystąpił do Komitetu Obrony Robotników, zarekomendowany przez Władysława Siłę-Nowickiego[10]. Głosowanie nad przyjęciem Stefana Kaczorowskiego odbyło się 3 stycznia 1977 roku, a jego kandydaturę zgłosił Jacek Kuroń. Kaczorowski natomiast natychmiast po przyjęciu w skład członków KOR-u przedstawił (7 lutego) wniosek o wykluczenie Jacka Kuronia z szeregów KOR jako „kryptokomunisty i targowiczanina”[5][10], w związku z jego postulatem "finlandyzacji" Polski. Wniosek ten nie został potraktowany poważnie przez pozostałych członków. Wystąpił z KOR-u kilka miesięcy później, 29 września tego roku[11] w proteście przeciw warunkom przekształcenia KOR w KSS „KOR”[10].

Był jednym z 18 sygnatariuszy Apelu do społeczeństwa polskiego – pierwszego oficjalnego dokumentu Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, stając się jednocześnie współzałożycielem tej organizacji 25 marca 1977 roku. W 1978 roku był członkiem Rady Konsultacyjnej przy redakcji niezależnego pisma „Opinia”, od 1978 r. – Rady Finansowej ROPCiO. Był publicystą w niezależnych pismach: „Opinia”, „Wolne Słowo”, „Wolny Polak” i miesięczniku „Rzeczpospolita”.

Poszukiwał wpływów masonerii na życie polityczne w Polsce.

W latach 1980–1981 był inicjatorem prób reaktywowania formacji chrześcijańsko-demokratycznej w środowisku łódzkim[9].

W 2006 roku został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[12].

Stefan Kaczorowski jako pisarz

Publikował od roku 1931 pod pseudonimem Wojciech Laryssa. Do jego prac należy "Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy (Ch.U.R.) i Chrześcijański Związek Młodzieży Pracujacej" 1931, "Na tle współczesnego kryzysu gospodarczego" 1932, "Wspomnienia i uwagi uczestnika powstania warszawskiego" 1947, "W 10-lecie Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela : stanowisko w sprawie wyjścia z kryzysu, zobowiązań międzynarodowych PRL i narodowego pojednania" 1987, i inne[13].

Przypisy

  1. Norbert Wójtowicz, Zaaresztowane „Pamiętniki” Stefana Kaczorowskiego, w: Biuletyn IPN, nr 12 (83) grudzień 2007, s. 99.
  2. Barbara Orłowska: Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Akademickiej ODRODZENIE we Lwowie. [dostęp 2010-11-22].
  3. a b c Tomasz Brzustowski: Ucieczka z trudnym powrotem. [dostęp 2010-11-22].
  4. Biografie zmarłych na stronie Komitetu Obrony Robotników. [dostęp 2012-06-20].
  5. a b c d Adam Leszczyński: Stefan Kaczorowski. 2006-09-18. [dostęp 2010-11-22].
  6. Ronald Modras "Kościół katolicki i antysemityzm w Polsce w latach 1933-1939" Homini Kraków 2014 str. 80 – 81
  7. Waldemar Grabowski, Polska Tajna Administracja Cywilna 1940–1945, Warszawa 2003, s. 293.
  8. Norbert Wójtowicz, Zaaresztowane "Pamiętniki" Stefana Kaczorowskiego, "Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej", nr 12 (2007) s. 99-104.
  9. a b Włodzimierz Domagalski: Artykuł o Stefanie Kaczorowskim. [dostęp 2010-11-22].
  10. a b c Andrzej Friszke, Andrzej Paczkowski: Niepokorni, rozmowy o Komitecie Obrony Robotników. Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 2008, s. 676. ISBN 978-83-240-0996-1.
  11. Strona KOR – rok 1977. [dostęp 2010-11-22].
  12. Lista osób odznaczonych przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego [dostęp 2010-11-22]
  13. World Cat Identities, Kaczorowski Stefan (1899-1988)

Bibliografia

  • Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, t. II, Lublin, 1994.

Media użyte na tej stronie

Stefan Bronisław Kaczorowski.jpg
Stefan Bronisław Kaczorowski