Stefan Marian Stoiński

Stefan Marian Stoiński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 sierpnia 1891
Oborniki

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 1945
Bytom

Dziedzina sztuki

muzyka poważna

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki

Stefan Marian Stoiński (ur. 28 sierpnia 1891 w Obornikach[1], zm. 26 grudnia 1945 w Bytomiu) – polski etnograf, dyrygent, kompozytor i pedagog.

Życiorys

Pochodził z rodziny kupieckiej[1]. Uczęszczał do gimnazjum w Rogoźnie[2]. Przez pewien czas uczył się w szkole handlowej w Bułgarii[2]. Następnie studiował w Konserwatorium Juliusa Sterna w Berlinie oraz prywatnie u Hugona Leichtentritta i Oscara Fleischera[1]. W 1913 roku powraca do Polski[2]. Pracował w Teatrze Polskim w Poznaniu jako kierownik muzyczny[2]. Jego istotnym sukcesem było dyrygowanie koncertem symfonicznym w Filharmonii Berlińskiej[1]. Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim[2], był bliskim przyjacielem Wojciecha Korfantego[3].

W 1922 roku zamieszkał na Śląsku. Współpracował z teatrem w Sosnowcu[3]. Był pierwszym dyrektorem Teatru Operowego w Katowicach. W 1925 założył w tym mieście polski Instytut Muzyczny[1]. Był także pierwszym dyrektorem utworzonej w 1932 filii tego instytutu w Bielsku-Białej. Jej tradycje kontynuuje założona w 1945 Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Stanisława Moniuszki. Założył i był pierwszym dyrygentem orkiestry symfonicznej w Bielsku-Białej. Doprowadził w maju 1934 roku do wykonania Stabat Mater Karola Szymanowskiego w Katowicach. Wydarzenie to było wielkim sukcesem Szymanowskiego i jego muzyki.

Tuż po zakończeniu okupacji hitlerowskiej, przybył w marcu 1945 do Bytomia, aby z polecenia władz wojewódzkich zorganizować tam szkołę muzyczną. Założył Konserwatorium Muzyczne[1], które mieściło się w dawnym budynku gimnazjum (obecnie jest to Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna) i został pierwszym dyrektorem tej szkoły. Funkcję tę pełnił do swojej śmierci.

Portret pierwszego dyrektora Liceum Muzycznego w Budynku szkoły muzycznej w Bytomiu

Komponował pieśni solowe, kantaty, oratoria oraz pieśni ludowe[1]. Badał kulturę ludową i pieśni mieszkańców Żywiecczyzny, Śląska Opolskiego, Zagłebia i Górnego Śląska. Był autorem prac z zakresu instrumentoznawstwa, m.in. wydanej w 1938 książki Dudy żywieckie[3]. Pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach[3].

Grób Stefana Mariana Stoińskiego na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Jego imieniem zostały nazwane ulice na poznańskim Piątkowie i katowickiej Ligocie.

Przypisy

  1. a b c d e f g Śmiałek 2016 ↓.
  2. a b c d e Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 199.
  3. a b c d Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 200.
  4. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy zawodowej i społecznej”.
  5. M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 407 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

Bibliografia

  • Tomasz Śmiałek: 70 lat szkoły muzycznej w Bytomiu. Dzieje budynku szkolnego. Bytom: Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Fryderyka Chopina, 2016, s. 94. ISBN 978-83-944948-0-3.
  • Historia Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej w Bytomiu. [dostęp 2010-10-13]. (pol.).
  • Andrzej Linert: Bielska szkoła z długą historią. 2010-09-22. [dostęp 2010-10-13]. (pol.).
  • Jan Blitz i inni, Słownik biograficzny Żywiecczyzny. Tom I, Żywiec: Spółdzielnia wydawnicza Gazeta Żywiecka, 1995, s. 199-200, ISBN 83-902605-1-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Wawrzyn Akademicki BAR.svg
Baretka: Wawrzyn Akademicki.
Stefan Marian Stoinski.jpg
Stefan Marian Stoiński (1891–1945), Polish ethnographer, conductor, composer and teacher.
Grób Stefana Mariana Stoińskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stefana Mariana Stoińskiego na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach
Stoinski-bytom1.jpg
Autor: Operongalicyjski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stefan Marian Stoiński - tablica pamiątkowa w gmachu Liceum muzycznego w Bytomiu
Stoinski-obraz.jpg
Autor: Operongalicyjski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stefan Marian Stoiński - obraz olejny na płótnie w Liceum muzycznym w Bytomiu