Stefan Matuszczyk

Stefan Matuszczyk

„Porawa”

kapitan
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1912 Wiązowa
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 1979 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1934–1935, 1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	114 pułku piechoty Organizacja Wojskowa „Wilki”
Stanowiska	dowódca plutonu dowódca kompanii
Odznaczenia

Stefan Matuszczyk ps. „Porawa” (ur. 23 grudnia 1912 w Wiązowie, zm. 9 grudnia 1979 w Warszawie) – kapitan rezerwy piechoty Armii Krajowej.

Życiorys

Stefan Matuszczyk był synem Jana i Scholastyki z domu Lewandowska. We Włocławku uczył się od 1930 w Gimnazjum, im. ks. Jana Długosza, a po jego ukończeniu w czerwcu 1934 otrzymał świadectwo dojrzałości. Od września 1934 do czerwca 1935 był na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy 4 DP w Grupie, a od października 1935 studiował na Uniwersytecie Warszawskim filologię polską na Wydziale Humanistycznym^[1]. Pracował od 1936 na stanowisku kierownika działu prasy i propagandy w Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Warszawie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 1197. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[2].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził plutonem w 114 pułku piechoty, który był w składzie SGO „Narew”, a później był dowódcą kompanii w Grupie „Kowel” płk. Leona Koca. 2 października po jej kapitulacji powrócił do Warszawy. Mieszkał podczas okupacji m.in. przy ul. Solec 56 i pracował jako kierownik działu reklamy w Zakładach Graficznych „Tadeusz Puget”. Od listopada 1939 w konspiracji jako dowódca plutonu, a od września 1940 dowódca kompanii Organizacji Wojskowej „Wilki”. We wrześniu 1941 po wejściu tego ugrupowania w skład Organizacji Wojskowej „Unii” został dowódcą kompanii, a w grudniu również zastępcą dowódcy I batalionu i jednocześnie oficerem organizacyjnym w sztabie pułku „Południe”. Otrzymał pochwałę rozkazem dowódcy pułku z 29 marca 1942. Ukończył kurs dowódców kompanii w okresie styczeń–kwiecień 1942. W marcu 1942 po scaleniu Organizacji Wojskowej „Unii” z AK został dowódcą plutonu „214” i jednocześnie wykładał na kursach podchorążych rezerwy w Obwodzie Żoliborz Okręg Warszawa AK. Po aresztowaniu por. Leszka Kowalewskiego z dniem 15 sierpnia 1943 objął po nim dowodzenie oddziałem „993/W” kontrwywiadu Oddziału II KG AK. Planował i dowodził kilkunastoma akcjami, m.in. głośną likwidacją agentów niemieckich 8 października 1943 w barze „Za Kotarą” przy ul. Mazowieckiej. Dowódca oddziału „993/W” w powstaniu warszawskim, który stanowił wówczas kompanię w składzie batalionu „Pięść”^[3]. Walczył na Woli, Starym Mieście, Żoliborzu i w Kampinosie. W dniu 14 sierpnia 1944 został ranny w czasie walk o remizę na ul. Muranowskiej.

Od maja 1945 był dyrektorem handlowym fabryki „Metal” w Warszawie, a od lipca 1949 redaktorem działu sportowego i lektorem w Wytwórni Filmów Dokumentalnych. Kierownik organizacyjny Biura Wydawnictw Zagranicznych od grudnia 1950, a później sekretarz redakcji „Żyjmy Dłużej”. Był również inspektorem Spółdzielni „Gromada” i redaktorem w „Agpolu”. Prezes Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego. 9 grudnia 1979 zmarł w Warszawie. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A27-5-14)^[4].

Opublikował wspomnienie Kryptonim „Lalunia” („WTK” 1964 nr 9), Oddział bojowy kontrwywiadu KG AK (W. 1957), a w maszynopisie pozostawił 993/W. Był również współautorem scenariusza słuchowiska radiowego Grypsy z Pawiaka emitowanego w 1975.

Jego ojciec Jan (1888–1944), który był żołnierzem oddziału „993/W” w stopniu starszego sierżanta pod ps. „Góra”, poległ w Bitwie pod Jaktorowem.

Awanse

• podporucznik – 1938,
• porucznik – 1943,
• kapitan – 1944.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 20 października 1943
• Krzyż Walecznych – 1939, 1944

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 114-115. ISBN 83-211-0739-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.