Stefan Ponikiewski

Stefan Ponikiewski (ur. 1881 w Brylewie, zm. 1941 w Strobowie) – polski ziemianin, działacz polityczny i społeczny.

Życiorys

Urodzony w Brylewie (pow. Leszno) jako syn Stanisława Ponikiewskiego i Jadwigi z Rychłowskich. Studiował rolnictwo i ekonomię społeczną na uniwersytetach w Berlinie, Monachium i Paryżu. W latach 1906–1909 prowadził administrację dóbr pawłowickich, a w 1910 przejął rodzinny majątek Drobnin (pow. Leszno), w którym gospodarował do 1939 roku.

Działał w Związku Poznańskich Kółek Rolniczych (pełnił funkcję wicepatrona), Związku Ziemian i w innych organizacjach społecznych. W 1912 kandydował do Reichstagu z okręgu Leszno-Wschowa, jednak w wyniku podziałów w społeczeństwie polskim nie został wybrany. W tym okresie podjął też współpracę z Centralnym Towarzystwem Gospodarczym, a następnie z Naczelną Radą Ludową. W tej ostatniej pełnił funkcję Dyrektora Politycznego, a następnie dyrektora Wydziału Administracyjnego. Po reorganizacji przeszedł do Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej, w którym po nominacji przez Naczelnika Państwa (Józefa Piłsudskiego) w 1919 r. sprawował funkcję Dyrektora Wydziału Politycznego. Brał udział jako delegat rządu w pertraktacjach granicznych w Toruniu, Gdańsku i Berlinie. Zorganizował także Urząd Bezpieczeństwa, tj.policję polityczną na ziemiach byłej dzielnicy pruskiej.

Od 1920 poseł na Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej. Zajmował się przede wszystkim kwestiami reformy rolnej. W maju 1925 r. w Drobninie wizytę złożył Prezydent RP Stanisław Wojciechowski.

Po 1926 Ponikiewski wycofał się z życia politycznego, poświęcając się sprawom społecznym i gospodarczym. Pełnił funkcję członka zarządów Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych, Centralnego Towarzystwa Gospodarczego, Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Związku Ziemian i innych.

Z Drobnina tworzył silny ośrodek kulturalno-społeczny. Dzięki jego staraniom i finansowaniu w Drobninie zbudowany został kościół rzymskokatolicki, powstał dom sióstr Serafitek, a w sąsiednim Krzemieniewie powstał ośrodek zdrowia dla okolicznych wsi.

Od 1935 administrował również majątkiem Jasień (pow. Kościan), własnością żony Zofii z Raszewskich, córki Gustawa Raszewskiego.

Po konfiskacie majątku we wrześniu 1939 r. ukrywał się aż do śmierci w styczniu 1941 w majątku Strobów (pow. Skierniewice).

Ojciec trójki dzieci: Kazimierza (1919–1939), zginął w bitwie nad Bzurą; Augustyna (ur. 1920–2018) – profesora PAN i Teresy Jadwigi (1922–1984) – profesor Akademii Rolniczej w Poznaniu. Był stryjem i ojcem chrzestnym Józefa Ponikiewskiego oraz dziadkiem dyplomaty Wojciecha Ponikiewskiego.

Bibliografia

• Elżbieta Kownacka, Jerzy Kownacki: Jest Takie Miejsce. O majątku w Drobninie i jego właścicielach w latach 1291–1946, 2013.
• Polski Słownik Biograficzny, t. XXVII, 1982, s. 494–495.