Strażnica WOP Krasne Pole

Strażnica WOP
Chomiz/Krasne Pole

Strażnica SG w Krasnym Polu

Budynek byłej strażnicy w Krasnym Polu (czerwiec 2015)
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945[a]
Rozformowanie	2 stycznia 2003
Tradycje
Rodowód	218 strażnica WOP 226 strażnica WOP 16 strażnica WOP Krasne Pole 10 strażnica WOP Krasne Pole 11 strażnica WOP lądowa Krasne Pole Strażnica WOP Lądowa rozwinięta w Krasnym Polu Strażnica WOP Lądowa kadrowa w Krasnym Polu
Kontynuacja	SSG w Krasnym Polu GPK SG w Pietrowicach PSG w Pietrowicach PSG w Opolu
Dowódcy
Ostatni	por. Jacek Murdzek
Organizacja
Kryptonim	Sekret 29[b]
Dyslokacja	Krasne Pole 29a
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	47 komenda odcinka 69 batalion OP 44 batalion WOP 43 batalion WOP 4 GB WOP batalion graniczny WOP Górnośląska Brygada WOP Śląski Oddział SG

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Granica polsko-czeska, Krasne Pole (kwiecień 2012)

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Chomiz/Krasne Pole – zlikwidowny podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Strażnica Straży Granicznej w Krasnym Polu – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Czeską^[c].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 47 komendy odcinka Głubczyce jako 218 strażnica WOP (Chomiz)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP 24 kwietnia 1948 roku, strażnica została włączona w struktury 69 batalionu Ochrony Pogranicza^[3], a 1 stycznia 1951 roku 44 batalionu WOP w Głubczycach^[4].

15 marca 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic^[6], a strażnica WOP Krasne Pole otrzymała nr 226 w skali kraju.

W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Krasne Pole była 16 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

1 stycznia 1960 roku była jako 10 strażnica WOP IV kategorii Krasne Pole.

4 lipca 1961 roku rozformowano 44 batalion WOP w Głubczycach^[7], strażnica została włączona w struktury 43 batalionu WOP w Raciborzu.

1 stycznia 1964 roku była jako 11 strażnica WOP lądowa IV kategorii Krasne Pole.

W 1976 roku w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia^[8], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.

Żołnierz WOP przy łącznicy telefonicznej CB-20 (1976)

Żołnierze przed odejściem do cywila z: chor. Jan Latała (szef strażnicy), mjr Marian Wilanowski (oficer batalionu WOP w Raciborzu), por. Stanisław Mroszczak (d-ca strażnicy) i chor. Franciszek Pokorczak (wiosna 1976)

13 grudnia 1981 roku po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego^[9].

W drugiej połowie 1984 roku Strażnica WOP Krasne Pole została włączona w struktury utworzonego batalionu granicznego WOP im. Bohaterów Powstań Śląskich w Raciborzu^[8], jako Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Krasnym Polu.

16 kwietnia 1990 roku rozformowano 43 batalion WOP w Raciborzu i strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach już jako Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Krasnym Polu (na czas „P” kadrowa)^[10]. Żołnierze służby zasadniczej WOP z ostatnich poborów nadal pełnili służbę w strażnicy. Tak funkcjonowała do 15 maja 1991 roku.

Straż Graniczna:

15 maja 1991 roku po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 roku strażnica w Krasnym Polu została przejęta przez Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu (ŚlOSG)^[11][12] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Krasnym Polu (Strażnica SG w Krasnym Poli).

W 2000 roku rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 roku nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Krasnym Polu^[13]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Pietrowicach wraz z obiektem, który wykorzystywany był jako siedziba GPK SG w Pietrowicach (Od 24 sierpnia 2005 Placówka SG w Pietrowicach). Od 15 stycznia 2008 roku, obiekt wykorzystywany był jako tymczasowa siedziba nowo utworzonej Placówki SG w Opolu do czasu przejęcia obiektów w Opolu^[14]. Następnie budynki zostały przekazane gminie i sprzedane osobie prywatnej.

Ochrona granicy

W październiku 1945 roku^[15] w ramach tworzących się Wojsk Ochrony Pogranicza na odcinku strażnicy został utworzony Przejściowy Punkt Kontrolny Głubczyce – kolejowy III kategorii^[16] (został zlikwidowany jesienią 1946 roku), którego załoga wykonywała kontrolę graniczną osób, towarów oraz środków transportu w przejściu granicznym:

• Pietrowice Głubczyckie-Krnov.

Żołnierz WOP na koniu (1954)

W 1950 roku Graniczna Placówka Kontrolna Pietrowice Ochrony Pogranicza (GPK OP Pietrowice) przeformowana została na etat nr 096/27 i przeniesiona do Głuchołaz. Na jej bazie sformowano Punkt Kontrolny Małego Ruchu Granicznego (PK MRG) w Pietrowicach^[17] podległy pod strażnicę WOP Krase Pole. Ponownie włączona w etat nr 352/2 4 Brygady WOP^[18], którego załoga wykonywała kontrolę graniczną osób, towarów oraz środków transportu w przejściu granicznym.

• Pietrowice-Krnov.

W 1960 roku 10 strażnica WOP Krasne Pole IV kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 14044 m:

• Włącznie znak graniczny nr 93/11, wyłącznie znak gran. nr IV/103.

Na dzień 1 stycznia 1964 roku na ochranianym przez strażnicę odcinku funkcjonowało przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg) gdzie odprawę graniczną i celną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Chomiąża-Krnov.

Żołnierze na motocyklu WSK-175 (1975)

Do maja 1989 roku, Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Krasnym Polu ochraniała odcinek granicy państwowej:

• Włącznie znak gran. nr IV/93, wyłącznie znak gran. nr IV/108.

mjr Mirosław Szypowski (szef sztabu batalionu) wręczył puchar przechodni przodującej strażnicy batalionu granicznego WOP Racibórz. Na zdjęciu: mjr Jan Muryjas (d-ca strażnicy), sierż. pchor. Jan Doroszkiewicz (p.o. z-ca d-cy strażnicy), chor. Jan Latała, chor. Wdowiak (wiosna 1986)

W maju 1989 roku, odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka po rozformowanej Strażnicy WOP Bliszczyce, tj. od znaku gran. nr IV/93 włącznie do znaku gran. nr IV/87 i Strażnicy WOP Równe, tj. od znaku granicznego nr IV/116, wyłącznie do znaku granicznego nr IV/109.

Od maja 1989 do 15 maja 1991 Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Krasnym Polu, potem Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Krasnym Polu, ochraniała odcinek granicy państwowej:

• Włącznie znak gran. nr IV/87, wyłącznie znak gran. nr IV/109.
• W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był minimum: na głównym kierunku dwukrotnie, na pozostałym raz w ciągu doby.
• Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
  • Strażnice WOP w: Pilszczu i Pomorzowicach
  • Graniczna Placówka Kontrolna Pietrowice
  • Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza Zwiadu w Głubczycach
• W ochronie granicy dowódca strażnicy ściśle współpracował ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS:
  • Slezské Rudoltice
  • Albrechtice
  • Krnov.

Straż Graniczna:

W okresie 16 maja 1991–1992 rok Strażnica SG w Krasnym Polu ochraniała odcinek granicy państwowej:

• Włącznie znak gran. nr II/87, wyłącznie znak gran. nr II/109.

W 1998 roku, odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka granicy po rozformowanej Strażnicy SG w Pomorzowicach, tj. od znaku gran. nr II/109, włącznie do znaku gran. nr 120/22.

1 lutego 2001 roku odcinek strażnicy został skrócony po przekazaniu części odcinka granicy po ponownie odtworzonej Strażnicy SG w Pomorzowicach, tj. od znaku gran. nr 120/22, wyłącznie do znaku granicznego nr II/109.

9 lutego 2001 roku na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne mrg, w którym odprawę graniczną i celną osób towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Lenarcice-Linhartovy.

7 listopada 2002 roku na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne mrg, w którym odprawę graniczną i celną osób towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Chomiąża-Chomýž.

Wydarzenia

• 1956 koniec czerwca, początek lipca 1956 roku w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi^[19]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)^[20].
• 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe^[21].
• 1986 – strażnica zdobyła puchar przechodni przodującej strażnicy batalionu granicznego WOP Racibórz.

Straż Graniczna:

• 1993 – strażnica otrzymała na wyposażenie samochód osobowo-terenowy Land Rover Defender I 110 w zamian za UAZ 469 i motocykle Honda xl 125s w zamian za WSK 125.

Strażnice sąsiednie

• 217 strażnica WOP Bliszczyce ⇔ 219 strażnica WOP Dobieszów – 1946
• 217 strażnica OP Bliszczyce ⇔ 219 strażnica OP Równe – 1949
• 225 strażnica WOP Bliszczyce ⇔ 227 strażnica WOP Równe – 1954
• 15 strażnica WOP Bliszczyce II kat. ⇔ 17 strażnica WOP Równe II kat. – 1956
• 11 strażnica WOP Bliszczyce IV kat. ⇔ 9 strażnica WOP Równe IV kat. – 01.01.1960
• 12 strażnica WOP Bliszczyce lądowa IV kat. ⇔ 10 strażnica WOP Równe lądowa IV kat. – 01.01.1964
• Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. ? w Bliszczycach ⇔ Strażnica WOP Lądowa rozwinięta w Równym – do 05.1989
• Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Pilszczu ⇔ Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. II w Pomorzowicach – 05.1989–31.10.1989
• Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Pilszczu ⇔ Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. II w Pomorzowicach – 01.11.1989–16.04.1990
• Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Pilszczu ⇔ Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. II w Pomorzowicach – 17.04.1990–15.05.1991

Straż Graniczna:

• Strażnica SG w Pilszczu ⇔ Strażnica SG w Pomorzowicach – 16.05.1991–1992
• Strażnica SG w Bliszczycach ⇔ Strażnica SG w Pomorzowicach – 1992–1998
• Strażnica SG w Pilszczu ⇔ Strażnica SG w Trzebinie – 1998–31.01.2001
• Strażnica SG w Pilszczu ⇔ Strażnica SG w Pomorzowicach – 01.02.2001–01.01.2003.

Dowódcy/komendanci strażnicy

D-ca strażnicy por. Stanisław Mroszczak wręcza nagrody rzeczowe dla kpr. Andrzej Niziński i kpr. Bogdan Kowalik (1975)

• Henryk Nawrocki p.o. (06.01.1952–28.01.1952)^[22]
• sierż. Kazimierz Kniaź (do 1953)
• kpt./mjr Kazimierz Górecki^[23] (1953^[24]–1972)
• por./kpt. Stanisław Mroszczak (był w 1974–był w 1976^[25])
• mjr Jan Muryjas^[26] (do 31.03.1987)^[d]
• ppor. Jan Doroszkiewicz (01.04.1987–02.07.1989)^[e]
• por. Henryk Michulec (03.07.1989–01.1990)^[f]
• ppor./por. Jacek Murdzek^[27] (01.1990–01.04.1991^[28])^[g]

Komendanci strażnicy SG:

• kpt. SG Czesław Korczowski (był 02.04.1991)^[h]
• por. SG/mjr SG Sławomir Stachura (do 01.01.2003) – do rozformowania.

Zobacz też

• 5 kołobrzeski pułk piechoty

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• HenrykH. Dominiczak HenrykH., Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985 .
• HalinaH. Łach HalinaH., System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1 .
• SławomirS. Żurawlow SławomirS., Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011 .
• Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy - Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X. 
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.