Strażnica WOP Namyślin
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1945[a] |
| Rozformowanie | 1 października 2002[1] |
| Tradycje | |
| Rodowód | 52 strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | Namyślin 46 |
| Formacja | |
| Podległość | 11 komenda odcinka |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczą na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną/Republiką Federalną Niemiec[c].
Strażnica Straży Granicznej w Namyślinie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 11 komendy odcinka Mieszkowice jako 52 strażnica WOP[2]. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3]. Strażnica WOP została usytuowana w budynku administracyjnym fabryki chemicznej (fabryka wyrobów gumowych, drewnianych bamboszy). Położony był w centralnym punkcie wioski, gdzie skoszarowano żołnierzy, wykorzystując także budynki towarzyszące (dzisiaj rozebrane) na stajnie dla koni oraz różnego rodzaju magazyny. Istniejący pośrodku plac stał się placem alarmowym. Z tyłu zlokalizowano urządzenia sportowe na powietrzu oraz wykorzystano spory ogród, na którym uprawiano warzywa dla potrzeb kuchni żołnierskiej[4].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 roku strażnica została włączona w struktury 38 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 roku 121 batalionu WOP w Mieszkowicach[5].
W 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic, a 52 strażnica WOP Namyślin otrzymała nr 50 w skali kraju. W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Namyślin III kategorii była 22 w 9 Brygadzie WOP, w Krośnie Odrzańskim.
121 batalion WOP został rozformowany w 1958 roku [d]. Strażnice rozformowanego batalionu włączono w struktury 93 batalionowi WOP w Słubicach[6][7](sic!). Strażnicę WOP Namyślin przekazano 12 Pomorskiej Brygadzie WOP i włączono w struktury 122 batalionu WOP w Chojnie[e]. Po reorganizacji 122 batalionu WOP w 1958 roku, Strażnica WOP Namyślin miała nr 1[8].
1 stycznia 1960 roku 29 strażnica WOP III kategorii Namyślin była w strukturach 122 batalion WOP. Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 0148 z 2 września 1963 roku przeformowano Strażnicę WOP lądową kategorii III Namyślin na Strażnicę WOP rzeczną kategorii I. 1 stycznia 1964 roku była jako 21 strażnica WOP rzeczna I kategorii Namyślin w strukturze ww. batalionu[9].
W kwietniu 1976 roku Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnica WOP Namyślin podporządkowana została bezpośrednio pod sztab 9 Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim[10], a w 1984 roku utworzonego batalionu granicznego WOP Słubice, jako Strażnica WOP Namyślin lądowa rozwinięta II kategorii. Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 roku strażnica została włączona w struktury Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i tak funkcjonowała do 15 maja 1991 roku[11].
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 roku po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 roku strażnica została przejęta przez Lubuski Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim[12] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Namyślinie (Strażnica SG w Namyślinie).
23 grudnia 1999 roku w wyniku reorganizacji, strażnica została włączona w struktury Pomorskiego Oddziału SG (POSG) w Szczecinie[13].
W 2000 roku rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej, związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. W wyniku tej restrukturyzacji 1 października 2002 roku Strażnica SG w Namyślinie została rozformowana[1]. Jej obszar służbowej odpowiedzialności przejęła Strażnica SG w Czelinie[14]}[15].
Ochrona granicy
W 1960 roku 29 strażnica WOP III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 11750 m:
- Od znaku granicznego nr 560, do znaku gran. nr 585.
Do patrolowania rzeki Odry załoga strażnicy wykorzystywała łodzie motorowe KR-70, których przystań znajdowała się w Kaleńsku[16].
Wydarzenia
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[17].
Strażnice sąsiednie
- 51 strażnica WOP Kostrzyn ⇔ 53 strażnica WOP Czołno – 1946
- Strażnica OP Kostrzyn nr 51 ⇔ Strażnica OP nr 53 Czelin – 1949
- Strażnica WOP Kostrzyn nr 49 ⇔ Strażnica WOP nr 51 Czelin – 1954
- Strażnica Specjalna WOP Kostrzyn nr 21 ⇔ Strażnica Czelin III kat. nr 23 – 1956
- 1 strażnica WOP II kat. Kostrzyn ⇔ 28 strażnica WOP III kat. Czelin – 01.01.1960
- 1 strażnica WOP lądowa II kat. Kostrzyn ⇔ 20 strażnica WOP rzeczna I kat. Czelin – 01.01.1964
- Strażnica WOP Kostrzyn lądowa rozwinięta ⇔ Strażnica WOP Czelin lądowa rozwinięta – 1984.
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Kostrzynie ⇔ Strażnica SG w Czelinie – 16.05.1991.
Dowódcy/komendanci strażnicy
.jpg)
- ppor./por. Ludwik Karbarz[f] (był 19.10.1946[g])
- chor. Józef Muller (był w 1952)
- ppor. Mieczysław Krysiak (był w 1952)
- ppor. Stanisław Machul (1953–01.10.1955)[18]
- ppor. Tadeusz Jaskulski (01.10.1955–1957)[18]
- por. Stanisław Gwizdek (1957–1965)[19]
- por./mjr Andrzej Lewandowski (1965–był w 1984[16])
- Komendanci strażnicy SG:
- kpt. SG Mirosław Lisiak (był do 15.10.1998)
- kpt. SG Dariusz Swędra p.o. (16.10.1998–28.02.2000)
- kpt. SG Adam Cybort (10.02.2000–26.11.2001)
- mjr SG Roman Tyszkiewicz p.o. (27.11.2001–26.02.2002)
- mjr SG Paweł Chrobak (27.02.2002–30.09.2002) – do rozformowania.
Uwagi
- ↑ Od 1991 roku strażnica Straży Granicznej.
- ↑ ... Elementem służby granicznej jest jeden lub więcej uzbrojonych żołnierzy WOP wyznaczonych do ochrony granicy państwowej. Elementami służby granicznej są: patrol graniczny, podsłuch, obserwacja, dozór, posterunek graniczny, zasadzka, patrol pogotowia. Element służby składający się z dwóch lub więcej żołnierzy posiada wyznaczonego rozkazem dowódcę, któremu podlegają pozostali żołnierze (Rozdział V, Obowiązki żołnierza WOP, Obowiązki żołnierzy wchodzących w skład elementów służby granicznej, pkt 76) (Regulamin Służby Granicznej 1968 ↓, s. 25–26).
- ↑ Od 3 października 1990 roku z RFN.
- ↑ Zarządzenie DWW nr 07/WW z 28.03.1958 roku (Jackiewicz 1998 ↓, s. 52).
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 05/org.mob z 21.04.1958 roku(Historia PBWOP ↓, s. 124–132).
- ↑ Ludwik Karbarz pochodził spod Stalowej Woli i był żołnierzem frontowym. Po zakończeniu działań wojennych objął dowództwo 52 strażnicy WOP i sprowadził narzeczoną (a niebawem żonę) Władysławę. Jemu i jego żołnierzom zawdzięcza Namyślin opiekę nad pierwszymi polskimi osadnikami, uruchomienie małej elektrowni wodnej i remont kościoła. W kościele tym odbył się ślub por. Karbarza z panią Władysławą. Kościół otrzymał patrocinium rzadkie, św. Ludwika, co mieszkańcy Namyślina wiążą z imieniem Ludwika Karbarza. Jego żona, wykorzystywała (jako córka lekarza) swoje kwalifikacje pielęgniarskie i pracowała społecznie jako położna. Prowadziła nadto katechizację dzieci i przygotowała wiele roczników do Pierwszej Komunii. Por. Ludwik Karbarz został następnie przeniesiony z Namyślina na inne stanowisko służbowe, dosłużył się stopnia kapitana, po czym został zdemobilizowany. W życiu cywilnym związał się z Trójmiastem i był prezydentem miasta Sopotu (Kiryk 2005 ↓, s. 359).
- ↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 052 z 19.10.1946 (Rozkazy personalne DWOP ↓).
Przypisy
- ↑ a b Techman 2011 ↓, s. 112.
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Kiryk 2005 ↓, s. 357.
- ↑ Wojtaszak 2001 ↓, s. 279.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 52.
- ↑ Ostrowski 2005 ↓, s. 16.
- ↑ Historia PBWOP ↓, s. 124–132.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 53.
- ↑ muzeumsg–Lubuska Brygada WOP ↓.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 294.
- ↑ Zarządzenie nr 048 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 27.10.1999 roku, zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia; protokół przekazania-przejęcia strażnicy w Namyślinie z 23.12.1999 – ASG, POSG, sygn. 1077/4 (muzeumsg–Pomorski Oddział SG ↓).
- ↑ Techman 2011 ↓, s. 94.
- ↑ Zarządzenie nr 42 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 23 września 2002 roku zmieniające zarządzenie w sprawie utworzenia strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej, określenia ich terytorialnego zasięgu działania, a także określenia szczegółowego zakresu zadań terenowych organów Straży Granicznej oraz organizacji komend oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów – ASG, ZaASG, sygn. 1525/65, s. 374–375; POSG, sygn. 1108/10, s. 11: „Meldunek o działaniach Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej w Szczecinie w 2002 roku.”(muzeumsg–Pomorski Oddział SG ↓).
- ↑ a b „GRANICA” Pismo Wojsk Ochrony Pogranicza nr 6/23(1771) nr 3-VI-1984.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- ↑ a b Historia PBWOP ↓, s. 177–199.
- ↑ Historia PBWOP ↓, s. 346.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Jerzy Prochwicz, Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach, System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1.
- Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
- Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Feliks Kiryk. Namyślin w powiecie chojeńskim w pierwszych latach powojennych. „Losy Polaków pośród swoich i obcych”. 60, s. 353–360, 2005. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (pol.).
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Lubuska Brygada WOP (pol.). W: Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-01-16].
- Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej (pol.). W: Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2019-05-24].
- Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 1968, s. 24, 25–26.
- ASGr. Historia Pomorskiej Brygady WOP. Szczecin 1961 r.
- ASGr. Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965 r.
- Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 r.
- Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
| Rodowód |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||||
| Strażnice SG /rozformowane/ |
| ||||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
|
| Rodowód Morskiego Oddział SG |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||||||
| Strażnice SG /rozformowane/ |
| ||||||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
| ||||||||
Media użyte na tej stronie
Plakietka Pomorskiej Brygady WOP
Symbol Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej
Żołnierze WOP w łodzi motorowej patrolujący rzekę Odrę – Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin.
Przygotowanie łodzi motorowej KR-70 do patrolowania rzeki. Na pierwszym planie st. szer. Mirosław Złotorowicz – Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin.
Element służby granicznej (dowódca elementu szer. Jan Stadnik) w rejonie znaku granicznego nr 571 – Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin.
Logo Morskiego Oddziału Straży Granicznej (MOSG).
Rozmieszczenie 121 batalionu WOP w 1957
Mirosław Kijanka rozmawia z dowódcą strażnicy mjr. Andrzejem Lewandowskim – Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin.
kpr. pchor. Włodzimierz Karsznia i żołnierze WOP – Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin.
Zwiadowcy motocykliści kpr. Zbigniew Nowicki i szer. Jan Stadnik przed wyruszeniem do patrolowania odcinka – Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin.