Strażnica WOP Rewal

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Śliwin/ Rewal – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy morskiej.

Żołnierz WOP z kbk AKMS i wieża POWT–11 w Niechorzu (1978)

Strażnica Straży Granicznej w Rewalu – nieistniejąca graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 16 komendy odcinka Trzebiatów jako 78 strażnica WOP^[2] (Nowe Śliwno^[3]) (Horst/Chorzowo) o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[4].

Sformowane strażnice morskiego oddziału OP nie przystąpiły bezpośrednio do objęcia ochrony granicy morskiej. Odcinek dawnej granicy polsko-niemieckiej sprzed 1939 roku od Piaśnicy, aż do lewego styku z 4 Oddziałem OP ochraniany był przez radziecką straż graniczną wydzieloną ze składu wojsk marszałka Rokossowskiego. Pozostały odcinek granicy od rzeki Piaśnica, aż po granicę z ZSRR zabezpieczała Morska Milicja Obywatelska^[5].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 roku 78 strażnica OP Nowe Śliwno została włączona w struktury 20 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 roku 151 batalionu WOP w Trzebiatowie.

15 marca 1954 roku wprowadzono nową numerację strażnic. Strażnica otrzymała numer 75^[6] w skali kraju. W 1955 roku dowódca WOP rozkazał przejść 15 Brygadzie WOP na etat ćwiczebny. Rozwiązane zostały dowództwa i sztaby batalionów. 15 listopada 1955 roku kierowanie strażnicą przejął sztab brygady^[7]. W 1956 roku rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica Nowe Śliwno II kategorii była 2. w 15 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza^[8]. W 1960 roku, po kolejnej zmianie numeracji, strażnica posiadała numer 16 strażnica Nowe Śliwno i zakwalifikowana była do kategorii II w 15 Bałtyckiej Brygadzie WOP^[8]. W 1964 roku strażnica WOP nr 13 Nowe Śliwno uzyskała status strażnicy nadmorskiej i zaliczona została do II kategorii^[8].

W 1968 roku strażnicę przeniesiono do Rewala^[b] → 54°04′46″N 15°00′46″E/54,079424 15,012742.

W 1976 roku, w wyniku zmian organizacyjnych w Bałtyckiej Brygadzie WOP, Strażnica WOP Rewal, SKO Mrzeżyno i GPK Mrzeżyno przekazano do Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie^[9].

Strażnica WOP Dźwirzyno do 15 maja 1991 roku była w strukturach Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza w Szcczecinie

Straż Graniczna:

16 maja 1991 roku, po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica Rewal weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Rewalu (Strażnica SG w Rewalu)^[10].

Na podstawie zarządzenia nr 017 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 12 marca 1992 roku przeformowano Pomorski Oddział SG wg etatu nr 44/039 i 2 czerwca 1992 roku strażnice nadmorskie w Rewalu, Dziwnowie, Międzyzdrojach i GPK SG w Dziwnowie oraz posterunki obserwacji wzrokowo-technicznej nad Zalewem Szczecińskim i nad Zatoką Pomorską zostały przekazane nowo utworzonemu Morskiemu Oddziałowi Straży Granicznej w Gdańsku^[10]. Następnie funkcjonowała jako Zespół Obserwacji Wzrokowo – Technicznej i na początku 2000 roku^[11] znów jako Strażnica SG w Rewalu.

Jako Strażnica Straży Granicznej w Rewalu funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 roku i 24 sierpnia 2005 roku Ustawą z 22 kwietnia 2005 roku O zmianie ustawy o Straży Granicznej...^[c] została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Rewalu (Placówka SG w Rewalu)

Ochrona granicy

Żołnierz WOP na stanowisku SB-1 POWT–11 przy aparaturze r./lok., daleki dozór. Na drugim planie radiotelefon stacjonarny (1978)

W 1956 roku na odcinku strażnicy funkcjonowały punkty kontroli ruchu rybackiego (PKRR), w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• PKRR Pobierowo
• PKRR Rewal
• PKRR Niechorze.

W pierwszej połowie lat 60. POWT WOP posiadały na swoim wyposażeniu stacje r./lok. polskiej konstrukcji (początkowo t. RO–231 a następnie RN–231), a także lunety i środki łączności przewodowej. Na odcinku od Dziwnowa do Ustki wieże obserwacyjne były konstrukcji stalowej^[12].

Strażnica WOP Rewal w 1969 roku miała na swoim odcinku 3 POWT WOP wykorzystywane do ochrony granicy państwowej^[d].

Wykaz punktów obserwacji wzrokowo-technicznej^[e] na odcinku strażnicy WOP Rewal wg stanu z 1990^[f]:

• POWT nr 10 Pobierowo (bliski dozór – 4 Mm)^[g]
• POWT nr 11 Rewal (bliski dozór – 4 Mm)
• POWT nr 12 Niechorze (bliski/daleki dozór – 16 Mm)^[h].

W maju 1991 roku Strażnica WOP Mrzeżyno została rozformowana, a ochraniany odcinek granicy państwowej przejęła Strażnica WOP Rewal.

Strażnice sąsiednie

Dyslokcje 1957

• 77 strażnica WOP Wald ⇔ 79 strażnica WOP Głębokie − 1946
• 77 strażnica OP Dziwnów ⇔ 79 strażnica OP Mrzeżowo (Depp) − 1949
• 1 strażnica WOP Dziwnów I kat. ⇔ 3 strażnica WOP Mrzeżyno II kat. − 1956
• 17 strażnica WOP Dziwnów III kat. ⇔ 15 strażnica WOP Mrzeżyno III kat. − 01.01.1960.

Straż Graniczna:

• Strażnica SG w Dziwnowie ⇔ Strażnica SG w Dźwirzynie – 16.05.1991^[13].

Dowódcy strażnicy

• ppor. Zygmunt Zawadzki (był w 10.1946)^[i].
• kpt. Edward Korbas (do 1964)

Komendanci strażnicy SG:

• mjr SG Grzegorz Brzózka (był w 2002)^[14].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• HenrykH. Dominiczak HenrykH., Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985 .
• Grzegorz Goryński: Morski Oddział Straży Granicznej im. płk. Karola Bacza w Gdańsku. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Andrzej Skorek. Zabezpieczenie wybrzeża środkowego po II wojnie światowej. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/97, 1997. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Ireneusz Bieniecki. Obserwacja i radiolokacyjny dozór Wojsk Ochrony Pogranicza na polskim wybrzeżu morskim w latach 1960–1991 (powstanie – rozwój – organizacja). Część I – lata 60., Część II – lata 70., Część III – lata 80.. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. Cz. I, Cz. II, Cz. III 1–2/12, 2011. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 217/143 k. 120–121. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
• ASGran.Historia Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1960. Koszalin 1961
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.