Strażnica WOP Wetlina

Wetlina, Pomnik 25-lecia WOP

Tablica pamiątkowa (sierpień 2011)

Pomnik (sierpień 2011)

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Wałklina/Wetlina – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Strażnica Straży Granicznej w Wetlinie – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej ze Słowacją.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 37 komendy odcinka jako 169 strażnica WOP (Wałklina)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2]. W 1947 strażnicę WOP Wetlina wyłączono spod dowództwa 8 Oddziału WOP^[b].

W 1952 roku w Wetlinie stacjonowała wchodząca w skład 264 batalionu WOP 169 strażnica^[3].

Straż Graniczna:
Po rozwiązaniu w 1991 roku Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Wetlinie weszła w podporządkowanie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej^[4].

Z dniem 1 stycznia 2005 roku została podporządkowana pod Karpacki Oddział Straży Granicznej^[c].

24 sierpnia 2005 roku funkcjonującą dotychczas strażnicę SG w Wetlinie przemianowano na placówkę Straży Graniczne w Wetliniej^[d].

Ochrona granicy

Działania bojowe:
25 marca 1946 roku żołnierze batalionu 34 pułku piechoty i grupy operacyjnej 37 komendy odcinka wyprowadzili z Wetliny załogi dwóch strażnic do Baligrodu. Dwa dni wcześniej grupa bojowa tych strażnic pod dowództwem st.sierż. Wacława Grzesia usiłowała sama dotrzeć do komendy po amunicję i żywność. W rejonie wsi Smerek została zaatakowana przez UPA. W walce ranni zostali: sierż. Mieczysław Zakrzewski i plut. Rogaczewski^[5].

Służba graniczna:
W 1960 roku 34 placówka WOP Wetlina II kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 19 500 m od znaku granicznego (wł.) I/1 do zn. gr. I/29/1 (wył.).

Z chwilą utworzenia Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w Przemyślu, w maju 1991 roku strażnica Wetlina ochraniała odcinek granicy państwowej z Czechosłowacją od znaku granicznego nr I/1 do znaku gran. nr I/29^[6].

linia rozgraniczenia:

1. ze strażnicą SG w Cisnej: wył znak gran. nr I/29, m. Przysłup, wył. punkt triangulacyjny 968,3 ujście rz. Bowański do rz. Solinka, rz. Solinka do jej ujścia, dalej granicą gmin Cisna oraz Solinka do styku granic Solinka, Czarna i Cisna^[6]

Strażnice sąsiednie:

• 168 strażnica WOP Ustrzyki Górne ⇔ 170 strażnica WOP Roztko Górne – 1945 rok.

Dowódcy/komendanci strażnicy

• por. Zdzisław Olek (był w 1951) – d-ca 169 strażnicy
• kpt. Jakub Demel (lata 80.)^[7][8]

Komendanci strażnicy SG:

• por. SG Lech Włocha (1991–?)^[9].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Piotr Kozłowski: Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej im. płk. Jana Tomasza Gorzechowskiego w Przemyślu. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne - Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k.119 -123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
• Książka obsady etatowej Bieszczadzkiej Brygady Wojsk Obrony Pogranicza, 1988–1991. Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• PiotrP. Kozłowski PiotrP., Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w świetle liczb i danych statystycznych (2002–2006), [w:] Biuletyn 1/2008, t. II. Co na granicy, Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2008, s. 77–106, ISSN 1492-2505  (pol.).