Strefa euro

Państwa strefy euro

Państwa używające euro, niebędące członkiem Unii Europejskiej

Państwa Unii Europejskiej nieużywające euro

(Austria, Belgia, Chorwacja, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Włochy, Chorwacja

1 państwo UE w systemie ERM II, bez klauzuli wyłączającej z przystąpienia do strefy euro
(Bułgaria)

1 państwo UE w systemie ERM II, z klauzulą wyłączającą z przystąpienia do strefy euro (Dania)

5 państw UE nie będących w systemie ERM II, ale zobowiązanych do przystąpienia do strefy euro
(Czechy, Polska, Rumunia, Szwecja i Węgry)

4 kraje nie będące w UE stowarzyszone ze strefą euro
(Andora, Monako, San Marino i Watykan)

2 kraje nie będące w UE które przyjęły jednostronnie walutę euro (Czarnogóra i Kosowo)

Strefa euro, zwyczajowo Euroland – grupa państw, których walutą jest euro. Do strefy euro należy 20 państw członkowskich Unii Europejskiej.

Kraje strefy euro

Członkowie założyciele strefy euro

Waluta ta została 1 stycznia 1999 roku wprowadzona w formie transakcji bezgotówkowych, a 1 stycznia 2002 roku w formie gotówkowej w następujących państwach członkowskich UE mających podane waluty:

Państwo	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Austria	1 szyling austriacki = 100 groszy (ATS)	1 € = 13,7603 szylinga
Belgia	1 frank belgijski = 100 centymów (BEF)	1 € = 40,3399 franków
Finlandia	1 marka fińska = 100 penni (FIM)	1 € = 5,94573 marki
Francja	1 frank francuski = 100 centymów (FRF)	1 € = 6,55957 franków
Grecja	1 drachma grecka = 100 leptów (GRD)	1 € = 340,75 drachmy
Hiszpania	1 peseta hiszpańska = 100 centimos (ESP)	1 € = 166,386 pesety
Holandia	1 gulden holenderski = 100 centów (NLG)	1 € = 2,20371 guldena
Irlandia	1 funt irlandzki = 100 pensów (IEP)	1 € = 0,787564 funta
Luksemburg	1 frank luksemburski = 100 centymów (LUF)	1 € = 40,3399 franków
Niemcy	1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)	1 € = 1,95583 marki
Portugalia	1 escudo portugalskie = 100 centavos (PTE)	1 € = 200,482 escudo
Włochy	1 lir włoski = 100 centesimów (ITL)	1 € = 1936,27 lira

Późniejsi członkowie strefy euro

Państwo	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Słowenia	1 tolar = 100 stotinów (SIT)	(1 stycznia 2007) 1 € = 239,64 tolarów
Cypr	1 funt cypryjski = 100 centów (CYP)	(1 stycznia 2008) 1 € = 0,585274 funta
Malta	1 lira maltańska = 100 centów (MTL)	(1 stycznia 2008) 1 € = 0,4293 liry
Słowacja	1 korona słowacka = 100 halerzy (SKK)	(1 stycznia 2009) 1 € = 30,126 koron
Estonia	1 korona estońska = 100 sentów (EEK)	(1 stycznia 2011) 1 € = 15,6466 koron
Łotwa	1 łat = 100 santimów (LVL)	(1 stycznia 2014) 1 € = 0,702804 łatów
Litwa	1 lit = 100 centów (LTL)	(1 stycznia 2015) 1 € = 3,4528 litów
Chorwacja	1 kuna = 100 lipów (HRK)	(1 stycznia 2023) 1 € = 7.53678 kun

Członkowie na mocy podpisanych umów

Państwo	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Monako	1 frank monakijski = 100 centymów (MCF)	1 € = 6,55957 franków	1 stycznia 1999 r. wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, a 1 stycznia 2002 r. w formie gotówkowej w 3 państwach, które nie są członkami UE:
San Marino	1 lir sanmaryński = 100 centesimów (SML)	1 € = 1936,27 lira
Watykan	1 lir watykański = 100 centesimów (VAL)	1 € = 1936,27 lira
Andora	1 peseta hiszpańska = 100 centimos (ESP) 1 frank francuski = 100 centymów (FRF)	1 € = 166,386 pesety 1 € = 6,55957 franków	Andora podpisała układ monetarny z Unią Europejską dopiero 30 czerwca 2011 roku (powodem tych opóźnień było stosowanie „nieuczciwej” konkurencji podatkowej – Andora jest tzw. rajem podatkowym), zaczął on obowiązywać 1 kwietnia 2012 roku, a od 1 lipca 2013 roku Andora mogła emitować własne monety^[1]^[2]. Jednak pierwsze andorskie monety euro wprowadzono do obiegu dopiero w styczniu 2015^[3]^[4].

Jednostronna euroizacja

Państwo/terytorium	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Czarnogóra	1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)^[a]	1 € = 1,95583 marki
Kosowo	1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)^[a]	1 € = 1,95583 marki^[5].	Państwo częściowo uznawane na arenie międzynarodowej.

Kraje Unii Europejskiej poza strefą euro

Kraje w mechanizmie ERM II

Państwo	Waluta	Planowany termin wstąpienia do strefy euro
Bułgaria	1 lew bułgarski = 100 stotinek (BGN)	1.01.2024^[6]
Dania	1 korona duńska = 100 [øre] (DKK)	państwo z klauzulą wyłączającą konieczność przystąpienia do strefy euro^[b]

Państwa zobowiązane do przyjęcia wspólnej waluty

Bułgaria: 1 lew = 100 stotinek (BGN)
Czechy: 1 korona czeska = 100 halerzy (CZK)
Polska: 1 złoty = 100 groszy (PLN)
Rumunia: 1 lej = 100 banów (RON)
Szwecja: 1 korona szwedzka = 100 öre (SEK) – obowiązują ją przepisy Traktatu z Maastricht w sprawie wspólnej waluty, ale 4 grudnia 1997 parlament przyjął deklarację w sprawie nieuczestniczenia Szwecji w obszarze euro od 1 stycznia 1999. Szwecja nie weszła do ERM II, a w referendum konsultacyjnym z 14 września 2003 większość Szwedów zagłosowała przeciwko wprowadzeniu euro.
Węgry: 1 forint = 100 fillerów (HUF)

Gospodarka strefy euro

Kryzys zadłużenia

Podczas kryzysu 2008 w strefie euro odnotowano spadek PKB, w trzecim kwartale 2008 o 0,2%, a w czwartym kwartale o 1,3% (rok do roku). W całym 2008 wzrost gospodarczy strefy euro wyniósł tylko 0,8%^[7]. Spadki PKB w dwóch kolejnych kwartałach oznaczały wejście „eurolandu” w najgorszą od początków swojego istnienia recesję^[8].

Sprzedaż detaliczna w grudniu 2008 spadła o 2,4%, a w styczniu 2009 o 2,2% (rok do roku)^[9]. W pierwszym kwartale 2009 PKB strefy euro zmniejszył się o 2,5%^[10]. W drugim kwartale 2009 PKB strefy euro spadł o kolejne 0,1%.

W 2010 dwa państwa strefy euro otrzymały pomoc finansową – Grecja 110 mld euro w maju oraz Irlandia 85 mld w listopadzie. W związku z kryzysem w Grecji i Irlandii oraz obawami co do sytuacji w Hiszpanii i Portugalii pojawił się termin PIIGS określający grupę państw mających kłopoty finansowe^[11].

W 2011 dług publiczny 17 krajów strefy wyniósł 87,2% PKB^[12].

Kryzysowi w strefie euro ma zapobiegać pakt fiskalny^[13]. W ocenie instytutu European Reform nie wnosi on jednak nic nowego w porównaniu do wcześniejszych „miękkich” sankcji z Paktu Stabilności i Wzrostu^[14].

Zobacz też

Uwagi

↑ ^a ^b Od 1999 Czarnogóra i Kosowo używały marki niemieckiej jako oficjalnego środka płatniczego.
↑ Na skutek uzyskania w 1993 klauzuli „opt-out” do traktatu z Maastricht oraz w wyniku negatywnego rezultatu referendum z 28 września 2000. W tej samej sytuacji znajdowała się również Wielka Brytania (członek Unii Europejskiej do roku 2020) – na skutek uzyskania w 1993 r. klauzuli „opt-out” do traktatu z Maastricht.

Przypisy

↑ The euro outside the euro area, ec.europa.eu [dostęp 2014-11-02] (ang.).
↑ Andora – monety euro, ecb.europa.eu [dostęp 2015-06-27] (pol.).
↑ JeffJ. Starck JeffJ., After delay, Andorra finally issues euro coins, much to collector excitement, Coin World, 17 lutego 2015 [dostęp 2015-06-27] (ang.).
↑ Cues per comprar els euros andorrans dels col·leccionistes, Diari d’Andorra, 16 stycznia 2015 [dostęp 2015-06-28] (kat.).
↑ Marka niemiecka – DEM – oficjalna waluta.. bbc.co.uk. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).
↑ Bułgaria chce wprowadzić euro od 2024 roku, Bankier.pl, 21 stycznia 2022 [dostęp 2022-12-02] (pol.).
↑ Strefa euro słaba jak nigdy, Dziennik.pl, 5 marca 2009 [dostęp 2009-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2009-03-07] (pol.).
↑ Euroland w historycznej recesji. tvn24bis.pl, 2009-02-13. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).
↑ Stefa euro: Detaliści sprzedali mniej w styczniu. rp.pl, 2009-03-13. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).
↑ Pogłębia się recesja w strefie euro; poważny spadek PKB w 8 państwach UE, Gazeta.pl, 15 maja 2009 [dostęp 2009-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2009-05-20] .
↑ UE reaguje na kryzys zadłużenia w strefie euro – 27/10/2011, Komisja Europejska [dostęp 2017-09-17] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-17] (pol.).
↑ niezalezna.pl: Strefa euro z gigantycznym długiem. [dostęp 2012-04-24].
↑ Europe signs up to German-led fiscal pact. Reuters, 2012.
↑ Pakt fiskalny staje się biurokratyczną wydmuszką. Forsal.pl, 2012.

Linki zewnętrzne

Mapa Europejskiego Banku Centralnego (EBC)

[marka-5] Od 1999 Czarnogóra i Kosowo używały marki niemieckiej jako oficjalnego środka płatniczego.

[8] Na skutek uzyskania w 1993 klauzuli „opt-out” do traktatu z Maastricht oraz w wyniku negatywnego rezultatu referendum z 28 września 2000. W tej samej sytuacji znajdowała się również Wielka Brytania (członek Unii Europejskiej do roku 2020) – na skutek uzyskania w 1993 r. klauzuli „opt-out” do traktatu z Maastricht.

[1] The euro outside the euro area, ec.europa.eu [dostęp 2014-11-02] (ang.).

[2] Andora – monety euro, ecb.europa.eu [dostęp 2015-06-27] (pol.).

[3] JeffJ. Starck JeffJ., After delay, Andorra finally issues euro coins, much to collector excitement, Coin World, 17 lutego 2015 [dostęp 2015-06-27] (ang.).

[4] Cues per comprar els euros andorrans dels col·leccionistes, Diari d’Andorra, 16 stycznia 2015 [dostęp 2015-06-28] (kat.).

[6] Marka niemiecka – DEM – oficjalna waluta.. bbc.co.uk. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).

[7] Bułgaria chce wprowadzić euro od 2024 roku, Bankier.pl, 21 stycznia 2022 [dostęp 2022-12-02] (pol.).

[9] Strefa euro słaba jak nigdy, Dziennik.pl, 5 marca 2009 [dostęp 2009-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2009-03-07] (pol.).

[10] Euroland w historycznej recesji. tvn24bis.pl, 2009-02-13. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).

[11] Stefa euro: Detaliści sprzedali mniej w styczniu. rp.pl, 2009-03-13. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).

[12] Pogłębia się recesja w strefie euro; poważny spadek PKB w 8 państwach UE, Gazeta.pl, 15 maja 2009 [dostęp 2009-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2009-05-20] .

[13] UE reaguje na kryzys zadłużenia w strefie euro – 27/10/2011, Komisja Europejska [dostęp 2017-09-17] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-17] (pol.).

[14] zalezna.pl: Strefa euro z gigantycznym długiem. [dostęp 2012-04-24].

[15] Europe signs up to German-led fiscal pact. Reuters, 2012.

[16] Pakt fiskalny staje się biurokratyczną wydmuszką. Forsal.pl, 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[b]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Członkowie UGiW i UE	Austria Belgia Chorwacja Cypr Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Portugalia Słowacja Słowenia Włochy
Członkowie UGiW spoza UE	Andora Monako San Marino Watykan
Pozostałe państwa i terytoria spoza UE	Czarnogóra Kosowo

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne