Studium wojskowe

Studium wojskowe, SW – instytucja prowadzona przez wojsko na uczelniach, głównie w okresie Polski Ludowej, umożliwiająca studentom odbycie zasadniczej służby wojskowej, w ramach której realizowano program kształcenia podchorążych. Studium wojskowe traktowane było przez uczelnie jak przedmiot obowiązkowy, a brak jego zaliczenia albo negatywna ocena uniemożliwiały kontynuowanie studiów.

Pod koniec lat pięćdziesiątych i w latach sześćdziesiątych zajęcia SW trwały dwa tygodnie w każdym semestrze przez pierwsze trzy lata studiów. Po czwartym roku odbywał się sześciotygodniowy obóz wojskowy w jednostce wojskowej, podczas którego składano przysięgę wojskową. Po obozie absolwenci SW otrzymywali stopień podoficera wraz z tytułem podchorążego i byli przenoszeni do rezerwy. Po kilku latach podchorążowie byli wzywani na dwumiesięczne ćwiczenia wojskowe w szkołach oficerskich, po czym otrzymywali stopień podporucznika rezerwy.

W latach siedemdziesiątych zajęcia SW odbywały się raz w tygodniu przez cały tok studiów i zajmowały cały dzień. W trakcie studium wojskowego studentów dwukrotnie wysyłano do jednostki wojskowej na czterotygodniowy obóz letni. W czasie pierwszego pobytu składali przysięgę wojskową, a na zakończenie drugiego byli przenoszeni do rezerwy SZ PRL/SZ RP z tytułem podchorążego rezerwy. W latach osiemdziesiątych, po wprowadzeniu rocznej służby wojskowej absolwentów szkół wyższych, zajęcia studium wojskowego odbywały się też raz w tygodniu przez cały dzień, ale tylko przez rok – na przykład uczelnie politechniczne organizowały je na trzecim roku studiów.

Na niektórych uczelniach (między innymi Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni, później Akademii Morskiej w Gdyni) studium wojskowe istniało do roku 2010 roku, kiedy to zawieszono zasadniczą służbę wojskową.

Absolwent studium (czyli podchorąży rezerwy) miał możliwość wstąpienia do zawodowej służby wojskowej jako żołnierz w stopniu podoficerskim w SZ PRL/RP. Studium pozwalało także na podjęcie pracy jako funkcjonariusz publiczny, na przykład w Milicji Obywatelskiej (również w stopniu podoficera).

Po ukończeniu uczelni i studium wojskowego podchorąży rezerwy mógł starać się o stopień podporucznika. Należało ukończyć kurs oficerski, po czym następowało mianowanie na pierwszy stopień oficerski (w pewnym okresie przez Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej).

Inne znaczenie

Nazwą „studium wojskowe” określano także budynek lub jego część, gdzie odbywały się zajęcia z tego przedmiotu – na przykład w Warszawie SW dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego, Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, Akademii Sztuk Pięknych i Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej mieściło się na parterze Instytutu Geografii przy Krakowskim Przedmieściu 30, a od jesieni 1958 roku w barakach przy ul. Szwoleżerów 1.