Sulejówek

Sulejówek
miasto i gmina
Ilustracja
Dworek „Milusin”, w którym w latach 20. XX w. mieszkał Józef Piłsudski, obecnie Muzeum Józefa Piłsudskiego
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

miński

Aglomeracja

warszawska

Prawa miejskie

18 lipca 1962

Burmistrz

Arkadiusz Śliwa

Powierzchnia

19,31 km²

Populacja (19.09.2022)
• liczba ludności
• gęstość


21 248[1]
1100 os./km²

Strefa numeracyjna

22

Kod pocztowy

05-070, 05-071

Tablice rejestracyjne

WM[2]; WY...YY

Położenie na mapie powiatu mińskiego
Mapa konturowa powiatu mińskiego, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Sulejówek”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sulejówek”
Ziemia52°14′39″N 21°16′48″E/52,244167 21,280000
TERC (TERYT)

1412151

SIMC

0921668[3]

Urząd miejski
ul. Dworcowa 55
05-070 Sulejówek
Strona internetowa
BIP

Sulejówekmiasto w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim[3]. Sulejówek należy do aglomeracji warszawskiej.

Części miasta

Integralne części miasta Sulejówek[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
1065846Cechówkaczęść miasta
0921674Długa Szlacheckaczęść miasta
0921680Miłosnaczęść miasta
0921697Ratajewoczęść miasta
0921705Szkopówkaczęść miasta
0921711Żurawkaczęść miasta

Dane ogólne

Miasto zajmuje powierzchnię 1931 ha, w tym:

  • ok. 500 ha – zabudowa mieszkaniowa
  • ok. 650 ha – użytki rolne, przekształcane na tereny mieszkaniowo-usługowe
  • ok. 620 ha – lasy
  • ok. 180 ha – inne tereny, tj. nieużytki, drogi

Według danych GUS z 2021 roku, miasto liczyło 19 896 mieszkańców[5].

Budżet miasta w 2022 roku wynosił 148 629 618 zł[6].

Miasta partnerskie

Demografia

Dane z 2021 roku[1]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja21 24810011 11252,310 13647,7
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
1 110,3575,4524,9
  • Piramida wieku mieszkańców Sulejówka w 2014 roku[11]


Piramida wieku Sulejowek.png

Położenie

Gmina miejska Sulejówek na tle powiatu mińskiego

Miasto jest oddalone o ok. 22 km od centrum Warszawy w kierunku wschodnim. Od zachodu graniczy z dzielnicą Warszawy – Wesołą, od północy graniczy z Zielonką, od wschodu z Gminą Halinów, od południa z Gminą Wiązowna. Sulejówek znajduje się na pograniczu Równiny Wołomińskiej i Wysoczyzny Kałuszyńskiej.

Historia

Dworek Piłsudskiego, 1925 r. (oryginalny podpis pod zdjęciem: Imieniny Marszałka w 1925 roku... Do Sulejówka w ten czas przybyły delegacje wojskowe i strzeleckie z hołdem dla umiłowanego Komendanta)
Marszałek Polski z żoną w Sulejówku w 1926
Kościół parafialny pw. NMP Matki Kościoła

Pierwsze wzmianki o Sulejówku pochodzą z 1526 roku. W aktach wcielonych do Korony ziem mazowieckich była wzmianka o wsi szlacheckiej Sulewo. Istniało w niej kilka chat i karczma. Wieś szlachecka Sulewo położona była w 1580 roku w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[12]. W 1815 roku wieś Sulewo liczyła 57 mieszkańców. W 1866 roku uruchomiona została linia kolejowa. W ciągu kilku lat wokół stacji Miłosna powstało osiedle pracowników kolei, cegielnia oraz cechownia drewniana, od której pochodzi przyszła nazwa tej okolicy – „Cechówka”. W 1877 Sulejówek wchodził w skład dóbr Okuniew[13], należących w II połowie XIX wieku do rodziny Lortschów. W 1897 roku Sulejówek wraz innymi folwarkami Okuniew, Michałów, Zabraniec, Kaleń, Wola Grzybowska należał do Ludwiki z Lortschów Romiszewskiej (żony gen. Modesta Romiszewskiego), K. Szekarazina, Janiny Lortsch (później żony znanego cyklisty Mieczysława Horodyńskiego) i Adolfa Lortscha. W 1897 nowym właścicielem tych dóbr, w tym Sulejówka, zostaje generał Konstanty Szekarazin[14][15]. W 1910 roku został uruchomiony kolejny przystanek kolejowy – Sulejówek, dla potrzeb wojskowych i dla coraz liczniej przybywających letników.

W grudniu 1919 roku Ignacy i Helena Paderewscy zakupili od rodziny Białobrzeskich willę „Białynia”, w której założyli Instytut Oświatowy, wsparty finansowo przez Józefa Piłsudskiego, późniejsze Ognisko „Helin”. W 1920 roku uruchomiona została pierwsza szkoła w Cechówce. W latach 1923–1926 w dworku powstałym z darów społeczeństwa oraz Komitetu Żołnierza Polskiego mieszkał Józef Piłsudski. W latach 30. XX w. Instytut Oświatowy rozbudowano wg projektu architekta Stefana Szyllera (m.in. dobudowano kaplicę Chrystusa Króla). W okresie II wojny światowej w budynkach instytutu mieściło się centrum hitlerowskiego wywiadu na Front Wschodni. Obecnie obiekty są bazą szkoleniową Ośrodka Rozwoju Edukacji (dawniej – Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli).

1 kwietnia 1939 roku Sulejówek uzyskał status samodzielnej gminy Sulejówek[16].

Podczas kampanii wrześniowej, 15 września 1939 roku, w odwecie za zabicie żołnierza Wehrmachtu (prawdopodobnie oficera), Niemcy dokonali pacyfikacji Cechówki, mordując około 100 osób (w tym 58 mieszkańców miejscowości)[17]. Ciała większości ofiar zostały spalone w podpalonych zabudowaniach, pozostałe pochowano na miejscowym cmentarzu w Miłośnie[17].

27 września 1939 roku gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba parafował w Szkole Podstawowej nr 1 (obecnie Miejskie Przedszkole nr 1) przy ul. Paderewskiego 47 warunki kapitulacji Warszawy[18]. Grupa młodzieży z gminy uczestniczyła w powstaniu warszawskim. 31 lipca 1944 roku do Sulejówka wkroczyli żołnierze 8. Gwardyjskiego Korpusu Pancernego 2. Armii Pancernej nacierającego na Warszawę od strony Dęblina przez Parysów i Pogorzel koło Mińska Mazowieckiego.

1 lipca 1952 roku Sulejówek stał się dzielnicą w nowym powiecie miejsko-uzdrowiskowym Otwock[19], a w 1958 roku został osiedlem miejskim w powiecie otwockim[20]. 18 lipca 1962 roku osiedle Sulejówek otrzymało prawa miejskie[21]. Po reformie administracyjnej kraju w 1975 roku, miasto znalazło się w województwie stołecznym warszawskim, a 1 stycznia 1999 roku w województwie mazowieckim (powiat miński). Od 1 stycznia do 27 października 2002 roku miasto wchodziło w skład powiatu warszawskiego, a po jego zlikwidowaniu zostało przyłączone z powrotem do powiatu mińskiego.

W 2000 roku przyjęto nowe symbole miasta – flagę, godło, herb, sztandar, pieczęć i hejnał. W tym roku dworek „Milusin” zwrócono Fundacji Oświatowej Rodziny Marszałka Józefa Piłsudskiego – Milusin.

Zabytki

Dworek „Siedziba” w Sulejówku, miejsce zamieszkania Moraczewskiego

W mieście znajdują się dwa zabytki wpisane do rejestru decyzją konserwatora:

  • Zespół willowy przy ulicy Oleandrów 5, wpisany do rejestru zabytków pod nr 1348 w 1988 roku, w skład którego wchodzą:
  • Dworek „Siedziba” zbudowany w 1911 roku, zamieszkiwany przez Zofię i Jędrzeja Moraczewskich, wpisany do rejestru zabytków pod nr 1299 w 1987 roku, znajdujący się przy ulicy 11 Listopada.

Transport

Sulejówek położony jest na trasie linii kolejowej E 20 MoskwaBerlin. Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 637 WarszawaWęgrów, droga wojewódzka nr 638 Warszawa – Sulejówek, a także droga krajowa nr 92 ŚwieckoTerespol.

Z Warszawy do Sulejówka można się dostać pociągami Kolei Mazowieckich linii R2 lub R8 oraz Szybkiej Kolei Miejskiej linii S2. Poza tym kursują linie 173 (na krańcu zachodnim) i 704 (na krańcu południowym) obsługiwane przez ZTM. Transport wewnątrz granic miasta oraz z okolicznymi gminami podwarszawskimi zapewniają linie L47 (po północnej stronie torów kolejowych) i L48 (po południowej stronie), obsługiwane przez ajentów ZTM, oraz linie prywatne, obsługiwane przez lokalnych przewoźników.

Ochrona zdrowia

W Sulejówku działają 2 przychodnie miejskie, 3 niepubliczne, pogotowie ratunkowe, a także 7 aptek. W 2010 roku oddano do użytku nowy budynek Przychodni Miejskiej nr 1, która wcześniej mieściła się w zabytkowym budynku przy ulicy Paderewskiego 94 (willa „Bzów”).

Oświata

Pomnik Piłsudskiego z córkami

Szkoły podstawowe:

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Stefana Czarnieckiego z oddziałami integracyjnymi
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Józefa Piłsudskiego w Sulejówku-Miłośnie
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka w Sulejówku-Miłośnie
  • Prywatna Szkoła Podstawowa im. Zofii i Jędrzeja Moraczewskich
  • Prywatna Szkoła Podstawowa im. Rodziny Moraczewskich

Szkoły ponadgimnazjalne:

Inne:

  • Miejskie Przedszkole nr 1
  • Miejskie Przedszkole nr 2 w Sulejówku-Miłośnie
  • Prywatna Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Ignacego Jana Paderewskiego
  • Społeczna Szkoła Specjalna „Otwartych Serc” w Sulejówku-Miłośnie

Muzeum Józefa Piłsudskiego

Religia

Kościół Przemienienia Pańskiego w Sulejówku

W mieście znajduje się kilka kościołów i kaplic: sanktuarium NMP Matki Kościoła, kościół księży marianów pw. św. Józefa, kaplica sióstr Służebnic Ducha św. i sióstr Wspomożycielek Dusz Czyśćcowych oraz kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego (w Sulejówku-Miłośnie).

Sport

Korty Tenisowe Topspin Sulejówek

W mieście działa Miejski Ludowy Klub Sportowy Victoria Sulejówek, założony w 1957 roku i mający siedzibę przy ulicy Krasińskiego 6, oraz od 1994 roku UKS Herkules, prowadzący 3 sekcje: lekkiej atletyki, siatkówki i koszykówki. W 2012 roku, po generalnym remoncie obiektu przy ulicy Paderewskiego 29, otwarte zostały Korty Tenisowe Topspin Sulejówek. Od 2005 roku dostępna jest strzelnica kryta Parabellum, położona przy ulicy Armii Krajowej 77.

Przypisy

  1. a b https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start.
  2. Od czasu przyłączenia Sulejówka do powiatu mińskiego.
  3. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  4. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. GUS, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 30.06.2021), stat.gov.pl [dostęp 2022-03-16] (pol.).
  6. https://www.bip.sulejowek.pl/plik,10312,uchwala-budzetowa-na-rok-2022-miasta-sulejowek-nr-xxxix-436-2021-z-dnia-20-grudnia-2021-roku.pdf.
  7. UM Sulejówek: Miasta partnerskie – Viimsi. sulejowek.pl data =2017-08-23. [dostęp 2017-08-23].
  8. UM Sulejówek: Miasta partnerskie – Bourg-la-Reine. sulejowek.pl, 2017-08-23. [dostęp 2017-08-23].
  9. UM Sulejówek: Miasta partnerskie – Yalvac. sulejowek.pl, 2017-08-23. [dostęp 2017-08-23].
  10. MIASTA PARTNERSKIE | Miasto Sulejówek, www.sulejowek.pl [dostęp 2022-03-16].
  11. Sulejówek w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  12. Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 252.
  13. Okuniew, os. miejska w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886, s. 441–442.
  14. Kurjer Poranny, nr 186 z 7 lipca 1897 r., s. 2.
  15. Tomasz Kalita, Mniszkówna, 1993, s. 37–39.
  16. Dz.U. z 1939 r. nr 28, poz. 188.
  17. a b Irmina Matyjasek-Jałowiecka: Historia mojego miasta. Sulejówek – część III. 2002: Sulejówek, s. 133. ISBN 83-907212-2-8.
  18. Irmina Matyjasek-Jałowiecka: Historia mojego miasta. Sulejówek – część III. 2002: Sulejówek, s. 34, 36–37. ISBN 83-907212-2-8.
  19. Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185.
  20. Dz.U. z 1957 r. nr 39, poz. 176.
  21. Dz.U. z 1962 r. nr 41, poz. 188.
  22. Kalendarz Mariawicki na rok 2022 (Felicjanów).
  23. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-08-02].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Pilsudski abc 1926.jpg
Jerzy Jeliński, Aleksandra Piłsudska, Marszałek Polski Józef Piłsudski z córką Jadwigą w Sulejówku w czasie spotkania podczas wielkiej podróży warszawskiego harcerza Jelińskiego samochodem Ford T (później Buick) dookoła świata. Fot. samochodu na Saharze w Algierii: https://imgur.com/yoza5cO
Imieniny Piłsudskiego 1925.jpg
Oryginalny podpis pod zdjęciem: Imieniny Marszałka w 1925 roku... Do Sulejówka przybyły delegacje wojskowe i strzeleckie z hołdem dla umiłowanego Komendanta.
Sulejówek - kościół pw. NMP Matki Kościoła.jpg
Autor: Wojciech Bieńkowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sulejówek - kościół Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła
Siedziba in Sulejówek.JPG
Autor: Lukasz2, uploaded by Micgryga, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dworek Siedziba w Sulejówku
Sulejówek Miłosna train station.jpg
Autor: Damian Kisielewski, Licencja: CC BY 3.0
Stacja kolejowa Sulejówek Miłosna - peron 2. Przy peronie pociąg Warszawskiej Szybkiej Kolei Miejskiej.
POL powiat miński Sulejówek map.svg
Autor: Curdeius, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Piramida wieku Sulejowek.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Sulejówka, 2014
Sulejówek - kościół Przemienienia Pańskiego.jpg
Autor: Wojciech Bieńkowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sulejówek Miłosna - kościół Przemienienia Pańskiego
1348 zespół dworku Marszałka Józefa Piłsudskiego - front budynku Sulejówek FILM07.jpg
Autor: Film07, Licencja: CC BY-SA 3.0
1348 zespół dworku Marszałka Józefa Piłsudskiego - front budynku Sulejówek FILM07
POL Sulejówek COA.svg
Herb miasta i gminy Sulejówek
Powiat miński location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu mińskiego, Polska
Korty sulejowek (2).jpg
Autor: Wojtekzd, Licencja: CC BY-SA 4.0
Korty Tenisowe w Sulejówku